वार्तालाप:काल र पक्ष

काल ( Tense)

क्रियापदले वर्णन गरेको काम पा अवस्थाको समयलाई काल भनिन्छ । कुनै कार्य गर्दा सुरु भएको, त्यसभन्दा अगाडी भइसकेको र त्यसभन्दा पहाडी सुरु हने आधारमा कालालाई हुट्याउने प्रचलन छ । क्रियापदमा धातुका पछाडि जोडिएका प्रत्ययहरुले कालका चिनारी दिन्छन |

जस्तै

 केटो कविता लेख । ( लेख्छ =लेर + छ) वर्तमात (अहिले)
 केटोले  कविता लेख्यो। (लेख्यो = लेख+यो) भूत (पहिले)
 केटो कविता  लेख्नेछ । (लेख्नेछ = लेख+नेछ) भविष्यत (पछि ) 

भूतकाल वर्तमान काल वर्तमात काल भविष्यत काल गयो, भन्दै, थिए गर्छ, भन्दै, छु गर्नेछ, भन्दै हुनेछ

गएका थिए		 गएका छन्	       गएका हुनेछन्
जान्थ्यो ,गएछ

काल तीन प्रकारका हुन्छन् - १) वर्तमान काल २) भूतकाल ३) भविष्यत् काल

१) वर्तमान काल:- कुनै क्रियापदले अहिलेको समयमा काम हुने, हुँदै गरेको र पूरा भएको बुझाएमा त्यस्तो क्रियापदको काललाई वर्तमान काल भनिन्छ । सामान्य, अपूर्ण र पूर्ण गरी यसका तीन पक्ष हुन्छन् । २) भूतकाल:- कुनै क्रियापदले बितिसकेको समयमा काम भएको, हुँदै गरेको, भइसकेको, पछि थाहा हुन आएको र हुने गरेको बुझाएमा त्यस्तो क्रियापदको काललाई भूतकाल भनिन्छ । सामान्य, पूर्ण, अपूर्ण, अग्यात र अभ्यस्त गरी भूतकालका पाँच पक्ष हुन्छन् । ३) भविष्यत् काल:- जुन क्रियापदले पछि आउने सामान्य, अपूर्ण र पूर्ण समयलाई बुझाउँछ, त्यसलाई क्रियाको भविष्यत् काल भनिन्छ । भविष्यत् कालका सामान्य, अपूर्ण र पूर्ण गरी तीन पक्ष हुन्छन् ।

पक्ष कार्य व्यापार वा घटनाको प्रक्रिया वा अवस्थालाई कालिक सापेक्षतामा निर्देशन गर्ने क्रियापद नै पक्ष हुन् ।

अर्थात् कुनै पनि कार्य ब्यापार अघि अहिले वा पछि कुन अवस्थामा र पूर्ण वा अपूर्ण कुन अवस्थामा थियो वा छ भन्ने कुरालाई पक्षले निर्देश गर्दछ ।

१.रामले भकुन्डो खेल्यो । (सामान्य पक्ष) २. राम भकुन्डो खेल्दै थियो। (अपूर्ण पक्ष ) ३.रामले भकुण्डो खेलेको थियो । (पूर्ण पक्ष)

४. रामले भकुन्डो खेलेछ । (अज्ञात पटा)
५.राम भकुन्डो खेल्टयो । (अयास्त पक्ष)