महाभारत खण्ड १५

द्क द्ख द्ग द्घ द्च द्छ द्ज द्झ द्ण द्त द्थ द्द द्ध द्न द्प द्फ द्ब द्भ द्म द्य द्ल द्व द्स द्ध्य द्व्य द्द्य द्र्य द्भ्य द्म्य द्घ्य द्न्य द्ग्र द्घ्र द्द्र द्ध्र द्ब्र द्भ्र द्म्र द्व्र ह्च ह्छ ह्ज ह्झ ह्ण ह्त ह्थ ह्द ह्ध ह्न ह्प ह्फ ह्ब ह्भ ह्म ह्य ह्ल ह्व ह्स ह्न्य ह्म्य ह्र्य ह्व्य ङ्क ङ्ख ङ्ग ङ्घ ङ्ङ ङ्च ङ्छ ङ्ज ङ्झ ङ्न ङ्म ङ्य ङ्व ङ्क्त ङ्क्य ङ्क्ष ङ्ख्य ङ्ग्य ङ्घ्य ङ्घ्र श्च श्व श्न श्ल ष्ट ष्ठ ष्ट्य ष्ठ्य ष्ट्र

भीम द्वारा जयद्रथ को दुर्गति

एक पल्ट पाँचों पाण्डव आवश्यक कार्यवश बाहिर गये हुये थिए। आश्रम मा केवल द्रौपदी, उनको एक दासी र पुरोहित धौम्य नै थिए। त्यसै समय सिन्धु देश को राजा जयद्रथ, जुन विवाह को इच्छा देखि शाल्व देश जा रहयो थियो, उधर देखि निकला। अचानक आश्रम को द्वार मा खडी द्रौपदी मा उनको द‍ृष्टि पडी र त्यो उन मा मुग्ध हो उठयो। उनले आफ्नो सेना को वहीं रोकएर आफ्नो मित्र कोटिकास्य देखि कहा, “कोटिक! तनिक गएर ठेगाना लगाओ कि यो सर्वांग सुन्दरी को हो? यदि यो स्त्री मलाई मिल जाय त फेरि मलाई विवाह को लिया शाल्व देश जाने को के आवश्यकता हो?” मित्र को कुरा सुनेर कोटिकास्य द्रौपदी को नजिकै पुगयो र बोला, “हे कल्याणी! तपाईं को हों? कहीं तपाईं कुनै अप्सरा या देवकन्या त छैनन्?” द्रौपदी ले उत्तर दिए, “म जग विख्यात पाँचों पाण्डवों को पत्‍नी द्रौपदी हूँ। मेरो पति अझै आने नै वाला हो अतः तपाईं मान्छे उनको आतिथ्य सेवा स्वीकार गरेर यहाँ देखि प्रस्थान गर्नुहोस। तपाईं मान्छे लेप्रार्थना छ कि उनको आने सम्म तपाईं मान्छे कुटी को बाहिर विश्राम गर्नुहोस। म तपाईं मान्छेके भोजन को प्रबन्ध गर्छु।” कोटिकास्य ले जयद्रथ को नजिकै गएर द्रौपदी को परिचय दिए। परिचय जानने मा जयद्रथ ले द्रौपदी को नजिकै गएर कहा, “हे द्रौपदी! तिमी उन मान्छेकी पत्‍नी हो जुन वन मा मारे-मारे फिरते हो र तिमीलाई कुनै पनि प्रकार को सुख-वैभव प्रदान हैन गरेर पाते। तिमी पाण्डवहरुलाई त्याग गरेर म संग/भन्दा विवाह गरेर लो र सम्पूर्ण सिन्धु तथा सौबीर देश को राज्यसुख भोगो।” जयद्रथ को वचनहरुलाई सुन गरेर द्रौपदी ले उसलाई धेरै धिक्कारा किन्तु कामान्ध जयद्रध मा उनको धिक्कार को कुनै प्रभाव हैन पर्यो र उनले द्रौपदी को शक्‍तिपूर्वक खींचकर आफ्नो रथ मा बस्यो लिया। गुरु धौम्य द्रौपदी को रक्षा को लागि आये त उसलाई जयद्रथ ले उसलाई वहीं भूमि मा पटक दिए र आफ्नो रथ वहाँ देखि भगाने लागयो। द्रौपदी रथ मा विलाप गरिरहेको थियो र गुरु धौम्य पाण्डवहरुलाई पुकारते हुये रथ को पीछे-पीछे दौड रहे थिए। केहि समय पश्‍चात् जब पाण्डवगण फिर्ता लौटे त रोते-कलपते दासी ले उनलाई सारा वृतान्त कह सुनाया। सबै केहि जानने मा पाण्डवों ले जयद्रथ को पीछा गरे र शीघ्र नै उनको सेना सहित उसलाई घेर लिया। दुवै पक्षहरु मा घोर युद्ध होने लागयो। पाण्डवों को पराक्रम देखि जयद्रथ को सबै भाइ र कोटिकास्य मारे गये तथा उनको सेना रणभूमि छोडेर भाग निकली। सहदेव ले द्रौपदी सहित जयद्रथ को रथ मा अधिकार जम्मा लिया। जयद्रथ आफ्नो सेना को भागती देख गरेर स्वयं पनि पैदल नै भागन लागयो। सहदेव को छोडेर शेष पाण्डव भागते हुये जयद्रथ को पीछा गर्न लगे। भीम तथा अर्जुन ले लपक गरेर जयद्रथ को अगाडी देखि घेर लिया र उनको चोटी पकड ली। फेरि क्रोध मा आएर भीम ले उसलाई पृथ्वी मा पटक दिए र लात घूँसों देखि उनको मरम्मत गर्न लगे। जब भीम को मार देखि जयद्रथ अधमरा भयो त अर्जुन ले कहा, “भैया भीम! यसलाई प्राणहीन मत करो, यसलाई यसको कर्महरु को दण्ड हाम्रो ठूलो भाइ युधिष्ठिर देंगे।” अर्जुन को वचन सुनेर भीम ले जयद्रथ को कशहरुलाई आफ्नो अर्द्धचन्द्राकार बाणों देखि मूंडकर पाँच चोटी रख दी र उसलाई बाँधकर युधिष्ठिर को अगाडी प्रस्तुत गर्यो। धर्मराज ले जयद्रथ को धिक्कारते हुये कहा, “रे दुष्ट जयद्रथ! हामी चाहें त अझै तेरा वध गर्न सक्छन्ं किन्तु बहिनी दुःशला को वैधव्य को ध्यान मा राखएर हामी यस्तो हैन गर्नेछन्। जा तुझे मुक्‍त गर्यो।” यो सुनेर जयद्रथ कान्तिहीन हो, लज्जा देखि सिर झुकाये वहाँ देखि चला्यो। वहाँ देखि वन मा गएर जयद्रथ ले भगवान शंगर गर्‍यो घोर तपस्या गर्यो। उनको तपस्या देखि प्रसन्न भएर शंकर जी ले उसलाई वर माँगने को लागि भन्यो। यस मा जयद्रथ बोला, “भगवन्! म युद्ध मा पाँचों पाण्डवों मा विजय प्राप्त गर्ने वर माँगता हूँ।” यस मा भगवान शंकर ले आफ्नो असमर्थता प्रकट करते हुये जयद्रथ देखि कहा, “हे जयद्रथ! पाण्डव अजेय हो र यस्तो हुनु असम्भव छ। श्री कृष्ण नारायण को र अर्जुन नर को अवतार छन्। म अर्जुन को त्रिलोक विजय प्राप्त गर्ने वर एवं पाशुपात्यस्त्र पहिले नै प्रदान गरिसकेको हूँ। हाँ, तिमी अर्जुन को अनुपस्थिति मा एक पल्ट शेष पाण्डवहरुलाई अवश्य पछि हटा सकते हो।” यति भन्एर भगवान शंकर वहाँ देखि अन्तर्ध्यान हो गये र मन्दबुद्धि जयद्रथ पनि आफ्नो राज्य मा फिर्ता लौट आयो।

देवानागारी

क क्क क्च क्त क्त्य क्त्र क्त्व क्थ क्न क्प क्प्र क्म क्य क्र क्ल क्व क्श क्ष क्ष्ण क्ष्ण्य क्ष्म क्ष्म्य क्ष्य क्ष्व क्स

ख ख्य

ग ग्ग ग्ज ग्ज्य ग्ण ग्द ग्ध ग्ध्व ग्न ग्न्य ग्ब ग्भ ग्भ्य ग्म ग्य ग्र ग्र्य ग्ल ग्व

घ घ्न घ्र घ्व

ङ ङ्क ङ्क्त ङ्क्ष ङ्क्ष्व ङ्ख ङ्ख्य ङ्ग ङ्ग्य ङ्ग्र ङ्घ ङ्घ्र ङ्न ङ्म

च च्च च्च्य च्छ च्छ्र च्छ्व च्य

ज ज्ज ज्ज्ञ ज्ज्य ज्ज्व ज्ञ ज्म ज्य ज्र ज्व

ञ ञ्च ञ्छ ञ्ज ञ्ज्ञ ञ्श ञ्श्र ञ्श्व

ट ट्क ट्ख ट्ट ट्प ट्य ट्र ट्श ट्स

ठ ठ्य

ड ड्ग ड्घ ड्भ ड्य ड्र ड्र्य ड्व

ढ ढ्य ढ्र

ण ण्ट ण्ठ ण्ठ्य ण्ड ण्ड्य ण्ड्र ण्ड्र्य ण्ण ण्म ण्य ण्व

त त्क त्क्र त्क्व त्क्ष त्ख त्त त्त्य त्त्र त्त्व त्थ त्न त्न्य त्प त्प्र त्फ त्म त्म्य त्य त्र त्र्य त्ल त्व त्व्य त्स त्स्त त्स्त्र त्स्थ त्स्न त्स्म त्स्य त्स्र त्स्व

थ थ्य थ्व

द द्ग द्ग्र द्घ द्घ्य द्घ्र द्द द्द्य द्द्र द्द्व द्ध द्ध्य द्ध्र द्ध्व द्न द्न्य द्ब द्ब्र द्भ द्भ्य द्भ्र द्म द्म्य द्य द्र द्र्य द्ल द्व द्व्य द्व्र

ध ध्न ध्म ध्य ध्र ध्व

न न्क न्क्र न्क्ल न्क्ष न्ख न्ग न्घ न्च न्छ न्ज न्झ न्ट न्ट्र न्ठ न्ड न्ड्र न्त न्त्य न्त्र न्त्र्य न्त्व न्त्स्य न्थ न्द न्द्य न्द्र न्द्व न्ध न्ध्य न्ध्र न्न न्न्य न्न्व न्प न्प्र न्फ न्ब न्ब्र न्भ न्भ्र न्म न्य न्र न्व न्व्य न्स न्स्थ न्स्म न्स्व न्ह

प प्त प्त्व प्न प्म प्य प्र प्ल प्स प्स्य

ब ब्ज ब्द ब्ध ब्ध्व ब्य ब्र ब्व भ्ण भ्य भ्र भ्व

म म्ण म्न म्प म्ब म्ब्य म्भ म्य म्र म्ल म्व

य य्य य्व

र र्क र्क्य र्क्ष र्क्ष्य र्ख र्ग र्ग्ग र्ग्य र्ग्र र्ग्व र्घ र्घ्य र्ङ्क र्ङ्ग र्ङ्घ र्च र्च्छ र्च्ञ र्च्य र्छ र्ज र्ज्ञ र्ज्य र्ज्व र्ण र्ण्य र्त र्त्क र्त्ख र्त्त र्त्प र्त्फ र्त्म र्त्य र्त्र र्त्व र्त्स र्त्स्न र्त्स्न्य र्त्स्य र्त्स्व र्थ र्थ्य र्द र्द्द र्द्ध र्द्य र्द्र र्द्व र्ध र्ध्न र्ध्म र्ध्य र्ध्र र्ध्व र्न र्न्य र्प र्ब र्ब्र र्भ र्भ्य र्भ्र र्म र्म्य र्य र्ल र्व र्व्य र्श र्श्य र्श्व र्ष र्ष्ट र्ष्ण र्ष्म र्ष्य र्ह र्ह्य र्ह्र

ल ल्क ल्क्य ल्ग ल्प ल्ब ल्म ल्य ल्ल ल्व

व व्य व्र

श श्च श्च्य श्छ श्न श्प श्म श्य श्र श्ल श्ल्य श्व श्व्य

ष ष्क ष्क्र ष्ट ष्ट्य ष्ट्र ष्ट्व ष्ठ ष्ठ्य ष्ण ष्ण्य ष्प ष्प्र ष्म ष्म्य ष्य ष्व

स स्क स्त स्त्य स्त्र स्त्र्य स्त्व स्थ स्थ्य स्न स्न्य स्प स्फ स्म स्म्य स्य स्र स्व स्स्व

ह ह्ण ह्न ह्न्य ह्म ह्म्य ह्य ह्र ह्र्य ह्ल ह्व ह्व्य

स्रोत

सुखसागर को सौजन्य से

बाहिरी कडिहरु

• वेद-पुराण - यहाँ चारै वेद एवं दस भन्दा अधिक पुराण हिन्दी अर्थ सहित उपलब्ध छन्। पुराणहरु लाई यहाँ सुना पनि जान सक्छ।
• महर्षि प्रबंधन विश्वविद्यालय-यहाँ सम्पूर्ण वैदिक साहित्य संस्कृत मा उपलब्ध छ।
• ज्ञानामृतम् - वेद, अरण्यक, उपनिषद् आदि मा सम्यक जानकारी
• वेद एवं वेदांग - आर्य समाज, जामनगर को जालघर मा सबै वेद एवं उनको भाष्य दिये भएका छन्।
• जसको उदेश्य छ - वेद प्रचार
• वेद-विद्या_डट_कम