सजिलो कोमलगीता/भूमिका

यो पनि यज्ञ हो

कृष्णस्तु भगवान् स्वयम् (श्रीमद्भागवत १।३।२८) । श्रीमद्भगवद्गीता साक्षात् भगवान् कृष्णका मुखारविन्दबाट निस्केको, सम्पूर्ण उपनिषद्हरूको सार भएको, प्रस्थानत्रयी (श्रुति, स्मृति र न्यायप्रस्थान)
मध्ये स्मृतिप्रस्थान मानिएको, सर्वशास्त्रमयी, प्रमाणपरक, अद्वैतामृत वर्षा गर्ने, अद्वैततात्मज्ञान गराउने मोक्षपरक शास्त्र हो ।

अध्यात्मक्षेत्रका प्रायः सबै र अन्यक्षेत्रका पनि चिन्तकहरू श्रीमद्भगवद्गीतासँग परिचित छन् । भनिन्छ, व्याकरण, कोश र प्रशस्त प्रकाशित साहित्यिक कृतिहरू भएका विश्वका प्रायः सबै साहित्यिक
अध्यात्मक्षेत्रका प्रायः सबै र अन्यक्षेत्रका पनि चिन्तकहरू श्रीमद्भगवद्गीतासँग परिचित छन् । भनिन्छ, व्याकरण, कोश र प्रशस्त प्रकाशित साहित्यिक कृतिहरू भएका विश्वका प्रायः सबै साहित्यिक
भाषामा गीताको अनुवाद गरिएको छ र ती भाषा–भाषीले गीताको आध्यात्मिक रसपान गरेका छन् । गीता भन्ना साथै श्रीमद्भगवद्गीता भन्ने बुझिन्छ । हुन त रामगीता, अष्टावक्रगीता, अवधूत गीता,
शिवगीता, ब्रह्मगीता, देवीगीता, यमगीता, गर्भगीता आदि सयौं गीता छन् तर श्रीमद्भगवद्गीता लोकप्रसिद्ध, लोकप्रिय र लोकलाई अत्यन्त लाभान्वित गराउने असाधारण दार्शनिक, आध्यात्मिक,
धार्मिक, सार्वकालिक, सार्वभौम ग्रन्थ हो, शास्त्र हो । शास्त्र भन्नाले वेद अनुकूल ग्रन्थविशेष भन्ने बुझिन्छ । हामी अवैदिकलाई शास्त्र मान्दैनौं । भाषामा गीताको अनुवाद गरिएको छ र ती भाषा–
भाषीले गीताको आध्यात्मिक रसपान गरेका छन् । गीता भन्ना साथै श्रीमद्भगवद्गीता भन्ने बुझिन्छ । हुन त रामगीता, अष्टावक्रगीता, अवधूत गीता, शिवगीता, ब्रह्मगीता, देवीगीता, यमगीता,
गर्भगीता आदि सयौं गीता छन् तर श्रीमद्भगवद्गीता लोकप्रसिद्ध, लोकप्रिय र लोकलाई अत्यन्त लाभान्वित गराउने असाधारण दार्शनिक, आध्यात्मिक, धार्मिक, सार्वकालिक, सार्वभौम ग्रन्थ हो, शास्त्र हो
। शास्त्र भन्नाले वेद अनुकूल ग्रन्थविशेष भन्ने बुझिन्छ । हामी अवैदिकलाई शास्त्र मान्दैनौं ।

आफ्ना विभूतिहरूको परिचय दिने क्रममा अध्यात्मविद्या विद्यानाम् (गीता १०।३२) अर्थात् विद्याहरूमा म अध्यात्म विद्या हुँ । यो भगवान् श्रीकृष्णको महान् वाणी हो ।

श्रीकृष्णको उपर्युक्त महान् वाणीले के शिक्षा दिएको छ भने गीता अध्यात्मविद्या हो, आत्मविद्या हो, ब्रह्मविद्या हो, मधुविद्या हो । यो अद्वैतात्म ज्ञान गराएर मुक्त बनाउने मोक्षविद्या पनि हो
। गीता सर्वशास्त्रमयी किन हो भने यसमा कर्मयोग छ, भक्तियोग छ, ज्ञनयोग छ, वैराग्ययोग छ, त्यागयोग छ, संन्यासयोग छ, आत्मयोग, अध्यात्मयोग छ । संक्षेपमा भन्ने हो भो गीता
योगशास्त्र हो । प्रत्येक अध्यायको अन्त्यमा दिइएको पुष्पिका वाक्यले अठार ओटा योग स्पष्टसंग उल्लेख गरेका छन् र भगवान् वेदव्यासलेश्रीकृष्ण परमात्मालाई साक्षात् योगेश्वर मान्नु भएको छ ।