सेढाई
Jump to navigation
Jump to search
- ''''''सेढाई जात संस्कार बिहे र श्लोक:''''''
- सेढाईhttps://www.facebook.com/sedhayn/notifications/
- विवाह
- 1.स्वयंवर
- 2.शुभ समय
- 3.बिबाह संस्कार
- 4.विवाह बिधी
- स्वयंवर ः
- जुटाई दाज्यूभाई बान्धव दिदिहरुले बरबधुको ।
- तुल्लाई पकवान दिनु रातो टिका साईतको ।।
- कन्यका तर्फ एक्ली भए रजश्वला पछि ३ बर्षमा ।
- गरी लिनु वर वरण स्वयंवर एक आपस्तमा ।।
- शुभ समय ः
- सूर्य जब अस्त हुन लाग्दछन् गौधुली हुदै ।
- गरि लिनु बिहे ब्रतवन्ध अन्याकर्मदी सबै ।।
- बिबाह संस्कार ः
- बनी सम्झौता नारी पुरुषको हितचित,मनबिच जीवन यापनका लागी ।
- अग्नि साक्षि,संस्कार बिधिमा जन्ति,लमि घर,दुलहि पक्ष मिलि सहभागी ।।
- कानुनन्विधि,परम्पराले दुई आत्मको गोत्रसमेत साटि बस्त्र आभूष सज्जा ।
- सूर्यभगवानले चाहेर,लेखान्तर,धर्म अनुष्ठानले आगदेही,पुजी,बाजाको मज्जा ।। १
- विधि बिधानमा लोग्ने स्वास्नी मिलि सन्तान,घर,संस्कारको मागि बिबाह ।
- २० बर्ष उमेर पछि सनातनी र बैध उमेर दम्पति योग्य,सिधुर,चुरा पुज्य ।।
- परिवार निर्माण,समाज चल्ने गृहस्थ हुनु मानसिक,शारिरिक परिपक्का जन ।
- नगर्नु परस्त्री र परपुरुष गमन,विदुर,एकल महिलाले शुद्ध बनाउनु मन ।। २
- विवाह ः
- जुराई लग्न,विचारी मंगल,शुभ वर वधु हुनुको चिना ।
- दशा ग्रह,कुल,त्रिमंगल हेरी आपस्त मतका छिनाफाना ।।
- नगर्नु धन दौलत,लेन देन सब त्यागि एक आपस्तमा ।
- रिष,इवि,द्रोह,लोभ,लाञ्छना दुर गर्दे जगे ।यज्ञ लगनमा ।। १
- थापि अग्नि दिई जनै सुपारी वर तर्फकालाई ।
- डाकि खुवाई लगाउने राता टिका वरबधुलाई ।।
- यकिन गरी जन्ति जाने,खान प्रपञ्च भोजमा ।
- लिई जानु वरियात वरले पुजन गरी अग्निमा ।। २
- सजिसजाउ हुनु सर्ट पाईन्ट थ्रिपिसले डोलीमा ।
- मंगल चरणमा सुकन्या आमाले जगे घुमाईमा ।।
- लगाई राता टिका जन्तिहरु सबमा बाजा ठाटिदा ।
- दियोकलस आमाले दहि खुवाउनु जन्ति निस्किदा ।। ३
- ओढाई यमको डरमा अशुभ छेकी प्रदोष छाताले ।
- मामाले सेवा गर्नु ढाकिनु वरका जन्ति माझले ।।
- नाच गान बाजा नौमतिले जन्ति नाच्दै गाउदै ।
- मद्यपान धुम्रपान नगरी साथमा हात रमाउदै ।। ४
- भोक प्यास तिर्खामा रोकि डोली साथमा जानु ।
- थकाई लागे वर नछाडी जन्ती सबै साथरहनु ।।
- भत्केरु लमि कहि समय अगाडी गई बधुका घर ।
- जन्ती संख्या तोकी भएका पाकवान हेरी बराबर ।। ५
- दियो कलस अक्षता अविरले जन्ति पर्सि सबलाई ।
- पुण्यबचन बालि पर्सनु पर्छ आगन्तुक जन्तीलाई ।।
- दुलहीका बाबुले टाउकामा राता फेताले वाँध्नु ।
- जन्ति पर्सि स्वागतमा वरका प्रदक्षिण गरी पुज्नु ।। ६
- दुलाहलाई बोकि जेठान सालाहरु,कर्ताले टिकादिनु ।
- श्रद्धाल हात समाई कर्ता, वरलाई पर्छ जगेमा राखिनु ।।
- शास्त्रोत्तर गरी वरणी दुलाहको जगमा नवग्रह पुज्नु ।
- राखि वेदिमा,चरु होमादीले कर्ताले यज्ञ सब संम्झनु ।। ७
- धरभेटीले वर,बधुका गोडाधुनु तामाका भाडामा ।
- घरतर्फकाले फूल पुष्प,उपहार,आर्शिवाद वरवधुमा ।।
- दान गरिदिनु नवग्रह सुखमय जिन्दगी बिताउनमा ।।
- फेरी दुलहीका घरतिरका श्रृगार बस्त्रादी गहनामा ।। ८
- लानु वरअगज ठाउमा राखि भाई बन्धु निम्तालु अनि ।
- लगन हेरि टिका लगाईदिनु बधुलाई । आफूलाई पनि ।।
- १२ बजे रात्रि पछि नदिनु कन्यादान लग्न भए शुभका ।
- गच्छे अनुसार कावुबनाई बन्धुत्वका उत्सव खुसिका ।। ९
- पैशा नगद उपहारमा नदाजिनु आफनै कुलमा ।
- कामलाग्ने सामान सम्झना उपहार दिनु निम्तामा ।।
- सम्धि सम्धिनाले लड्डु र फलफूल डोरी साट्नु ।
- फुकायी सब व्यवधान कालगतिका खुसि बाड्नु ।। १०
- पुज्नु जगेमा थालीका दहिलाई दुई भाग लगाई ।
- खानु वर वधुल अग्नि साक्षि राखि सब दिनलाई ।।
- दुलाहका जुत्ता नलुकाउनु रहका सालिहरुले पनि ।
- वरले बधुको ठाँउ सारि गरिनु आपस्त भएपनि ।। ११
- माड घुम्नु लाहा छर्द सेता पहला लगन कपाडाले ।
- ७ पटक माईती हटाई दुर सिधुर राखि दिनु वरले ।।
- सिंधुर छोपीदिनु अपशकुन हुन्छकी भनी यमका डरले ।
- सेता कपडामा गणेश रोटि दक्षिणा कसर पुष्पले ।। १२
- फुपा दिदिलाई पठाई दिनु नटिप्नु यज्ञको अरु कसैले ।
- बिहे समापन छ,जन्ति नमस्कार बिदाई गरिदिनु माइतिले ।।
- सरसामान दानका छन्,जन्तिमिलि उठाई सब,बर लिनु ।
- जिम्मा गहनपात लोकन्तिले लिई विदा,भोजमा रहुनु ।। १३
- बधु लगेपछि परिश्रम धनद्रव्यमा गृहस्थ नपारिदिनु ।
- बिदाई ढोगभेट गरी जन्ति सबैलाई दण्डवत गरिनु ।।
- रेखदेख गरिनु भनी विनयमा घरभेटीले जुम्लाहात ।
- नजाने सिकाई दिनु, खवर केहि भए लोकन्ति साथ ।। १४
- नाराज नभई बिहेमा, बिदा भईदिनु जन्ति खुस माथ ।
- साख सन्तान र प्रेमप्रणयका गृहस्थ मिल्नु हरेक साथ ।।
- उँचो निच,भने विराए वा कुलकुलायन पुज्नु दम्पतिले ।
- खुसी,प्रकृतीक जीव समाज जागोस पुस्ता सन्तान सुखले ।। १५
- विवाह बिधी ः
- गाडी ५ सालका समिधा,केरा,ध्वजा पतका र तोरणले यज्ञवेदी बनाई ।
- यहि चदुवा,जंगे हो,शुभबिवाहको तोरण दाजु भाई,मामाले गर्नु सज्जाई ।।
- बाजा मंगल धुन,खाना पकवान बनाई, दिई,सेल,अन्यरोटी सद्र्धाम बनाई ।
- भोज भत्यार,मिष्ठान्नको सहज र निम्तालु,टेन्ट,आश्रम सब सफा गरी ।। क
- शुद्धभई,दुलाह र कर्ता सद्र्धाम श्रृङ्गारीएको बिवाह वेदी मण्डपमा ।
- बसि १. पूर्वाङ्गले अग्निथापि वरको ग्रहशान्ति,नन्दीमुखि कर्ममा ।।
- गरि आभ्यूदयिकश्रद्धा,इन्द्रयणी,गौरीको यज्ञमा पुजी पूर्वाङ्ग सकी ।
- २. वरयात्रामा बस्त्र आभूषणले सजि जिउती,देव देवादी संम्झि आपसि ।। १
- ईष्टदेव,कुलकुलायन,भूरसि चेलीलाई टिका,सगुन,सबमा प्रसादी ।
- आमाको हातबाट दुध दहि,पेय पिइ पूर्ण कलश मंगल सगुनादी ।।
- दुधको भारा,पछौराले छोपी,यम जोगाइ,यज्ञ,वरयात्रमा,जन्ति जानु ।
- यहि कर्ममा घर समाज,जन्ति,आफन्त खुवाई दुलहिकन वरियात लानु ।। २
- छाता ओढाउनु मामाले,खुसिमा बन्दुकपड्काउनु,रमाउनु,वास्न छरि ।
- भत्केरु पकाउन खाना ,लमि दिउन बस्त्र आभूषण,दहि यज्ञमा हरि ।।
- कन्यपक्षले घर,परिवार,समाज मिलि ३. वरियात राखि स्वागतमा ।
- पुष्प लता,लाभा,अविर,अक्षताले जन्ति पर्सनु,घर,वरियात साथमा ।। ३
- सुन्दर सुसज्जीत,सगुन,कन्य ५.स्यम्बरमा बरबधु मण्डपमा आईकन ।
- फूलमाला अविर पहिराई,दाहिने हातको औला औठी, बरबधु सज्जन ।।
- ऋषि,गुरु,कुलदेवता,बाबुआमा,पितू नमन गर्नु,धैर्यमा बधुको यज्ञ पुज्नु ।
- मधुमय हावा,नदी,खेतीपाती,सम्पती,आश्रम,धरती,जीव,प्रकृती सम्झनु ।। ४
- जीव जगत,बनस्पति र जन्मको मधुमय जीवन शुभ बनोस ।
- वरले बधु,बधुले वरको टिका माला अखण्ड ,इन्द्राणी प्रार्थना होस ।।
- वायू,सूर्य,चन्द्र,गंगा,छायाँ सबै साक्षी वनी बधुले वरको नमन ।
- अहो मंगल धुन,ताली र उपस्थितीको खुसि पतिपत्निमा शुभकमना ।। ५
- यज्ञवेदीको पूर्व फर्कि बधुका अग्रजले ६. वरणी शुद्धिभई गर्नु ।
- कुश कर्मपात्र,सङ्गकल्पमा सुयोगय,निर्दोष,गुणशिल वर ठान्नु ।।
- अग्नि साक्षी राखि वाचा कसमले कन्या,मेरा कुल गोत्रबाट सार्नु ।
- पालनपोषण,भावीमा छोरीको सुम्पि वरलाई,वाचागरी ,भोजन गराउनु ।। ६
- पञ्चभूसंस्कारले ७. कनयदानः शुद्ध मनले,द्रव्यदी आभूषणले ।
- सजि वेदीको यथोस्थानमा आसन गराई गोदान,दान प्रतिष्ठाले ।।
- बेला भो गोडाधुनेः जल,जलपात्र,खड्कुलोमा वरबधूकोगोडा ।
- दुलाहलाई जलदिई दुलहीलाई धुने,पछि ईष्टमित्रले पवित्रा,हरघडा ।। ७
- उपहार,द्रब्य सके दिनु,मंगल धुन साथमा,फूलपाति दिनुपर्छ ।
- कन्यपक्षले सकि कर्म ९.मधुपर्कमा माहुर चटाउने कर्म सकिन्छ ।।
- प्यारीलाई १०.बस्त्रदानः सुख सन्तान कल्पि,पछौरा आढाउनु छ ।
- आभूषण श्रृङ्गार पहिराई दिर्घायू,आरोग्य,ह्ृदयमा प्रेम बाड्नु ।। ८
- लक्ष्मि नारायण स्वरुप कल्पिकर्ताले वरबधुकन ।
- जनैसुपरी,सर्सियु,कुंकुम,हलेदो राखि ११. आँचल गाँठो बाध्न ।।
- सेतोसात हात कपडालाई पुजि ब्रम्ह्ाँ बिष्णु,महेश्वरको लग्न समय।
- बाधी गाठो कन्यकोगला र ढाडबाट वरको गलामा बाँधिदा ।। ८
- बिहे सकि आँचलगाँठो चतुर्थि हुदा फुकाई राख्नु आफैले ।
- संकल्पमा १३. कन्यदान संकल्पःगरी बिष्णु,बरुण पुज्नु दुबैले ।।
- स्विकारी कन्यदान,कन्यदाताले वरको बुढिऔला समातिकन ।
- सुम्पि संकल्प शास्त्र पढ्नु ,सृष्टि र ईशको दाम्पत्यं भनी जन ।। ९
- शिवपार्वतीको जस्तो जोडि ,आकसले दिई,पृथ्विले ग्रहण गरुन ।
- १३.कन्यदानको दान प्रतिष्ठा,सद्र्धाम पुजन वरलाइ गरुन ।।
- गाईदान,द्रव्यादी,संकल्प र कन्यलाई सुम्पि वरकन ।
- धन,धर्म,संस्कार,सन्तानm पूर्ण हुन सुसि स्वजन ।। १०
- सिंन्दुर लगाई १४.ठाउसार्ने वरले बधुलाई आसन ।
- बधुले वरलाई बसाई,अग्निमा घिउले आहुति दिदामा ।।
- बाकि घिउ,वर बधुले चाटी १५. आचमान गरिदिनु ।
- काँसको भाडामा घिउ अग्निमा १६.माहुरचटाउनु ।। ११
- बाचा कसम लिई वरबधु हर्षित प्रेमपूर्वकले मन,आत्मा खुसि ।
- पुजि दियो कलश,मनज,मंन्दिर वा ार्वजानिक घाृषण आपसी ।।
- गणेश पूजि,यज्ञमा बधुको शिरमा सिंधुरदान गरी,चुरा पोते दिने ।
- सबै ईश संम्झि लालन पालन १७. विदाई ढोग घरभेटि गरीदिनु ।। १२
- पूर्णाहूती सहित कन्या १८. दुलही अन्वाई विदाइ,घर्रमा सुम्पिने ।
- ३ पटक यज्ञ वेदी घुमि,दाजुभाईले दुलही बोकि अनवाई दिने ।।
- शरिर,वाणी,मन,बुद्धि र ईन्द्रियले कर्मशक्ति भनी मनआत्मा बुझाउने ।
- जन्मपछिको जीवन सहयात्र हो बिवाह,कोहि विरक्त नहुने ,बिदामा नरुने ।। १३
- ल्याई वरको घरमा १९.दुलही भित्राउनु दिप जलाई ढोका,छेकि चेलीले ।
- सासुले रतेली बिदाई गरि माना पाथी,साटि भित्राउनु प्रेम,सत्कारले ।।
- ईष्टमित्र २०. मुख हेर्नु उपहार साटफेर,नमन गरी टिका प्रसादीले ।
- भोली पल्ट २१.मात्र सेलाउनु जलमा,रोटी कसर,जलस्थल पुज्नले ।। १४
- व्रह्मह , दैव , आर्य , प्रजापत्य , आसुर , गन्धर्व , राक्षस पैशाच विवाह बाकी छ । लेख्दै.....
- विवाह ः
- जुराई लग्न,विचारी मंगल वर वधु हुनेको चिनो ।
- दशा ग्रह कुल त्रिमंगल हेरी आपस्तको छिनोफानो ।।
- धन दौलत लेन देन सब त्यागि एक आपस्तमा ।
- रिष इवि द्रोह लाञछना दुर गर्दे जगे लगनमा ।।
- थापि अग्नि दिई जनै सुपारी वर तर्फकालाई ।
- डाकि खुवाई लगाउने रातो टिको वरबधुलाई ।।
- यकिन गरी जन्ति जाने खाने प्रपञ्च भोजमा ।
- लिई जानु वरियात वरले पुजन गरी अग्निमा ।।
- सजिसजाउ हुने सर्ट पाईन्ट थ्रिपिसले डोलीमा ।
- मंगल चरणमा सुकन्या आमाले जगे घुमाईमा ।।
- लगाई रातो टिका जन्तिहरु सबले बाजा ठाटिदा ।
- दियोकलस आमाले दहि खुवाउनु जन्ति निस्किदा ।।
- ओढाई यमको डरमा अशुभ छेकी प्रदोष छाताले ।
- मामाले सेवा गर्नु ढाकिनु वरका साथि माझले ।।
- नाच गान बाजा नौमतिले जन्ति नाच्दै गाउदै ।
- मद्यपान धुम्रपान नगरी साथमा हात बजाउदै ।।
- भोक प्यास तिर्खामा रोकि डोली साथमा जानु ।
- थकाई लागे वर नछोडी जन्ती सबै साथरहनु ।।
- भत्केरु लमि केहि समय अगाडी गई बधुका घर ।
- जन्ती संख्या तोकी भएको पाकवान हेरी बराबर ।।
- दियो कलस अक्षता अविरले जन्ति पर्सि सबलाई ।
- पुण्यबचन बोलि पर्सनु पर्छ आगन्तुक जन्तीलाई ।।
- दुलहीका बाबुले टाउकोमा रातो फेताले चोख्नु ।
- जन्ति पर्सि स्वागतमा वरको प्रदक्षिण गरी पुज्नु ।।
- दुलाहलाई बोकि जेठान सालाहरुले कर्ता टिकादिनु ।
- श्रद्धाले हात समाई कर्ता, वरलाई पर्छ जगेमा राखिनु ।।
- शास्त्रोर गरी वरणी दुलाहको जगेमा नवग्रह पुजनु ।
- राखि वेदि चरु होमादीले कर्ताको यज्ञ सब संम्झनु ।।
- वरको धुवाई बधुको गोडाधुनु तामाको भाडामा ।
- घरतर्फकाले अनि जगेमा गोडा धुनु वरवधुमा ।।
- दान गरिदिनु नवग्रह सुखमय जिन्दगी बिताउनमा ।
- फेरी दुलहीका घरतिरको श्रृगार बस्त्रादी गहनामा ।।
- लानु अगज ठाउमा राखि भाई बन्धु निम्तालु अनि ।
- लगन हेरि टिका लगाईदिनु बधुलाई आफूलाई पनि ।।
- १२ बजे रात्रि पछि नदिनु अन्यादान लग्न भए शुभको ।
- गच्छे अनुसार कावुबनाई बन्धुत्वको उत्सव खुसिको ।।
- पैशा नगद उपहारमा नदाजिनु आफनै कुलमा ।
- कामलाग्ने सामान सम्झना राखि दिनु निम्तामा ।।
- सम्धि सम्धिनाले लड्डु र फलफूल डोरी साट्नु ।
- फुकायी सब व्यवधान कालगतिको खुसि बाड्नु ।।
- पुज्नु जगेमा थालीको दहिलाई दुई भाग लगाई ।
- खानु वर वधुले अग्नि साक्षि राखि सब दिनलाई ।।
- दुलाहका जुत्ता नलुकाउनु रहेका सालिहरुले पनि ।
- वर बधु को ठाउ सारि गरिनु आपस्त भएपनि ।।
- माड घुम्नु लाहा छर्दे सेतो पहेलो लगन कपाडाले ।
- ७ पटक माईती हटाई दुर सिधुर राखि दिनु वरले ।।
- वधु छोपीदिनु अपशकुन हुन्छकी भनी यमको डरले ।
- सेतो कपडामा गणेश रोटि दक्षिण कसर पुष्पले ।।
- फुपा दिदिलाई पठाई दिनु नटिप्नु अरु कसैले ।।
- बिहे समापन गरि जन्ति नमस्कार बिदाई गरिदिनु ।
- सरसामान जति छन् जन्ति सबैले उठाई सब लिनु ।।
- जिम्मा गहनपात लोकन्तिले लिई विदा हुनु ।
- बधु लगेपछि परिश्रम धनद्रव्यमा नपारिदिनु ।।
- बिदाई ढोगभेट गरी जन्ति सबैलाई दण्डवत ।
- रेखदेख गरिनु भनी विनयमा घरपेटीले जुम्लाहात
- नजाने सिकाई दिनु खवर केहि भए लोकन्ति साथ ।
- नाराज नभई बिहे बिदा भईदिनु जन्ति खुस माथ ।।
- दुलही भित्राउने ः
- थानी मानि कुलायन ईष्टदेव यज्ञमा होमादी गर्नु ।
- पुज्नु मुलढोकामा दिपकले चुलो समेत पुजन गर्नु ।।
- जगेमा वरको डोली झिकी दुलाहीलाई रक्षा समेली ।
- बधु वरको घरमा भित्राई दुलाहको आमाले समाई ।।
- आफनै हो हुलमुलमा गहनापात जिम्मामा राख्नु ।
- दुलहीले कुलकुटुम्व चिन्दै खाममा,लत्ता ढोगदिनु ।।
- पर्छ नारीजनको मधुर वचनमा माना पाथि चालचलन ।
- घर खाना खेल्नु पाशा समेत वरको आमाको साथमा ।।
- नमान्नु भारी मन नौली बधुले मेरो भनी खुसी उत्साह ।
- खुवाउनु खानु खाना रोकी गहका आशु गमराखि वशमा ।।
- एकदिन पछि जगे मात्र सेलाउनु शंखा धण्टा सब कसरमा ।
- धारा कुवा तलाउ जानु नुहाउनु मोक्ष हुनु वरछन् साथमा ।।
- कसर लुकाउदै प्रतियोगी हुनु कन्या सधै बने सधावति ।
- चलन यो सेढाईको लिदै बिदा गुर्नु परपाहुना रहे जति ।।
- बिबाह संस्कार ः
- बनी सम्झौता नारी पुरुषको हितचित,मनबिच जीवन यापनका लागी ।
- अग्नि साक्षि,संस्कार बिधिमा जन्ति,लमि घर,दुलहि पक्ष मिलि सहभागी ।।
- कानुनन्विधि,परम्पराले दुई आत्मको गोत्रसमेत साटि बस्त्र आभूष सज्जा ।
- सूर्यभगवानले चाहेर,लेखान्तर,धर्म अनुष्ठानले आगदेही,पुजी,बाजाको मज्जा ।।
- विधि बिधानमा लोग्ने स्वास्नी मिलि सन्तान,घर,संस्कारको मागि बिबाह ।
- २० बर्ष उमेर पछि सनातनी र बैध उमेर दम्पति योग्य,सिधुर,चुरा पुज्य ।।
- परिवार निर्माण,समाज चल्ने गृहस्थ हुनु मानसिक,शारिरिक परिपक्का जन ।
- नगर्नु परस्त्री र परपुरुष गमन,विदुर,एकल महिलाले शुद्ध बनाउनु मन ।।
- विवाह र संस्कृती:
- सृष्टिपछि मानव समाज सामाुहिक बन्दै चेतनभए पछि विवाह पद्धती अगि साक्षि राखि सुरुभयो ।
- एकिन र प्रमाणित रुपले आदिमयुग देखि सभ्यता,विवाहको प्रक्रिया र पारिवारिक संरचनाको हुदै आये ।।
- वैदिकविधिमा विवाहको बन्धनमा वर–वधु एउटै आत्मा भएर वाच्ने प्रणको शपथ लिने प्रचलन देववाणि भयो ।
- हिन्दु शास्त्रमा व्रह्मह , दैव , आर्य , प्रजापत्य , आसुर , गन्धर्व , राक्षस पैशाच विवाह मानिए ।
- ुबै सनतनी विवाहलाई नेपाली समाजले मागी , भागी , चोरी , जारी , प्रेम का नाममा जानिए ।।
- हिजोआज तामझाम बाजा र जन्ती लिएर गई कन्यलाई वरको साथ वरियाती विवाहलाई रामा्रे जनाईन्छ ।
- जाने बुझेकाले विवाहलाई अहिले जीवन साथी र लोकमा प्राप्ति सुख सन्तानमा समाज मिलाएको पाईन्छ ।।
- नेपालमा मुश्लिम धर्मले विवाह कर्म लाई वर–वधु विच करार वा संझौता भनि दिव्य अलौकिक मान्दछन ।
- मन्दिरको विवाह कर्म नै समाजको धर्म संस्कृती वचाउदै छोटो,कमखर्च आफन्तहरु समेटछ ।
- यहि सबै नेपालीको गरिवी र दाइजो विरुद्ध नेपाली शोषित चारी चेलीको हित गर्छ ।।४।।
- यस्तै छ मन्दिरकोे विवाह पनि तडक भडक वाजागाजा थरिथरीका विवाहले हिन्दुहरुको दामपत्य सरल वन्छ ।
- अब सामान्य विवाह कर्मको उद्देश्यले मन्दिर जाने इश भाव मा जन भावको त्यो चहल पहल नगरी दिनु छ ।
- नगद दाईजो,उपहार वर्जित गर्ी पेवा पातकासामाग्रीले नेपाली वर बधुको भावनामा चोट नपुउयाउने छ ।।५।।
- जन नै धनाढय र मन नै नव धनाढय कून वर्गहरु दाइजो र उपहारको प्रर्दशन गर्ने किन ।
- जाग कर्मशिल धर्मनुरागि मन्दिर तडक भडकको छोरी चेली बिक्रि केन्द्र यो होइन ।।
- जन्म आफ्नो छोरी अथवा वैनी लाई ज्ञान शिक्षा दिनु प्रविधि पर्ने भए कला घरैबाट संस्कार दिनु।
- सकिन्न नेप्टे चेप्टे कुरुप नटखटे जे जस्तो वर बधु भएपनि पर्छ मिलाई लिनु ।।६।।
- विवाह पद्धती खाना पूजा समाजका मठ मन्दिर र पार्टी प्यालेसमा निकै खचिर्लो नबनाउनु ।
- सामान्य एक पटकको खर्चले सकिने कार्य चोखो मनले सामाजिक परिवेसमा झनै आर्थीक रुपले वोझि नवनाउनु ।।
- देखासिकि नगर्नुमागि जागरण र शिक्षा दिई विवाह र अरु भोज, भतेर र उपहारका लिनदेन क्रम गर्नु ।
- संस्कार परिपाटीमा समाजले धान्ने सामाजिक विकृती नल्याई नया संस्कृतीको विकास नथालन्नु ।
- जन्मधिकारीहो मानिसहरु लाई छोराछोरीको विवाह किन घरखेत पारि विकृती थोपोरेको हुदैन गर्नु ।।
- बिहे मर्यादा सामाजिक प्रचलनको संस्कृती हो सवै जन कहनु न सहनु मुटुमिची रहनु नवनाउनु ।
- जगे थाप घरमा वा मन्दिरमा बर वधुलाई विवाह संस्कार कार्यक्रममा तामझाम, तडक भडक नवानएर ।
- हैसियत र सम्पन्नताको प्रतिष्ठित मान्ने व्यक्तिका समाजले समयमा ल्याए के दम्पति जुटाएर ।।
- गरि घर आगन मन्दिर पसिरमा पूर्ण वैदिक कार्यक्रम सामान्य शुभ कार्य लगन यम नियम मानेर ।
- मन्दिर परिसर स्थान वढिमा कति भाडा वा समय तोक्नु तव आयोजक लाई सजिलोहोस, नियम वनोस ।
- मठ मन्दिरमा विवाह वा शुभ कार्य गर्ने आयोेजकहरु लाई यो सार्वजनीक स्थल सरकार नपाले सरल पारयोस ।।
- नेपालीको आर्थीक रुप स्तर हेरि समाजका मानिसहरु कार्यक्रम गर्न सरल वनोस ।
- हैसियत पद आचार सबै मठ मन्दिर परिसरको वातावरण सहज नवनाईनु यात्री पनि देशले चिन ।।
- नेपाली पना र सोचको विकास हुन जरुरी छ नचाहिने कुनैपनि कार्य गर्दा फजुल खर्च जोगाउनु छ ।
- चेतानालेअविभावकर समाजले विवाहमा दाइजो दिने सरसामान वा उपहार हैन शिक्षा कला सिप दिनेछ ।
- अब त जिन्सी सामान वा नगद वैकं व्यालेन्स गरिदिनेको सम्पति सुद्धिकरण राजश्व जाचमा देश लागेको छ ।
- विहे:HAri prasad Sedhayn
- मेरो परिवार एक सानो राज्य जहा राजनीतिक मान्यताको विकास र प्रयोग यहि परिवारबाटै गर्नछ ।
- धेरै धर्म, क्षेत्र, जातिअनुसार विहे रूपी मान्यता, प्रक्रिया, अभ्यास जनमा अन्तर बनेको छ ।
- विहेनै राजनीतिक, राजनीतिक, आर्थिक सामाजिक अधिकार प्रदान गरेको छ ।।१।।
- पदति ् संस्कार विकसित र सम्पन्न समाज देखिए पनि विहे गौण सम्प्रदायमा छ ।
- चालु समाजको वैधानिकका लागि विहे पद्धति र परम्परा जरुरी हुन् छ ।।
- प्रििवधि विश्वमा हुने यान्त्रिक विकास र मानव ।
- लैङ्गिक अधिकारले अब त विहे प्रथा नै गौण बनेको छ ।
- विकसित राष्ट्रमा विहे भन्दा छोडपत्र बढी प्रमुखताले समलिङ्गी, उभयलिङ्गी यौन सम्बन्ध छ।।२।।
- राष्ट्रले संस्कारहरूमा प्रधान मानिएको विहे संस्कारको सम्बन्ध पतिपत्नीमा मात्रै सीमित हैन ।
- दाम्पत्य सम्बन्ध सन्तानसित पनि आबद्ध छ, वर्तमान र भविष्यको सम्बन्ध समाज र सबै आश्रम चल्दछ ।।
- सामाजिक उत्तरदायित्व संस्कार कुल धर्म परम्परा र वंशको भविष्यको प्रतीक बनिन्छ ।।३।।
- वैवाहिक सम्बन्धभित्रको राजनीतिले विश्वभरी प्रसिद्ध भइसकेको ‘पर्सनल इज पोलिटिकल’ भै रहयो ।
- प्लेटोले मानव राजनीतिक प्राणी उस्का राजनीतिक शक्ति केन्द्रमा पुरूषकै एकाधिकार थियो ।।
- त्यसैले परिवार पनि एक सानो राज्यको प्रतीक हुने शक्तिको स्रोत, शक्तिको संचालन रहयो ।।४।।
- जान परिवारको एक मूल आधार वैवाहिक पद्धतिमा समाज र वैवाहिक अवस्थावा धर्मले जोगायो ।
- चेतन औपचारिक यौन सम्बन्ध कायम गराई, वैध सन्तान उत्पादन र स्वतन्त्रव्यक्तिलाई एक बनायो ।
- समाजको उद्भवसँगै मानव जीवन अन्य जनावरमा भिन्न विकसित सोच तौर घरजम पनि गरायो ।।५।।
- तब सामाजिक व्यवस्थामा याृ वैवाहिक पद्धतिको पनि सुरूवात सर्व व्यपक चल्दै आयो ।
- ऐतिहासिक तथ्य धार्मिक मान्यताले हिन्दु धर्मका मान्यतालाई विहे संस्कार पद्धतिमा सँगै बनायो ।
- हिमधु कुशको भारतमा मुगल आक्रमणपछि सतित्व जोगाउन कम उमेरको बिहे गरी पोते, सिंदूर लगाउने चलन आयो ।
- यहा दुई असम्बद्धित व्यक्तिले प्रगाढ सम्बन्ध र पति पत्नीको अधिकारमा समाजमा बस्दछ ।
- संस्करले विहे कुनै पुरूष र महिलाबीच एउटै धार्मिक र सामाजिक स्थितिको सृजना हुने जनिन्छ ।
- तीनै दुई व्यक्तिका बीच पति पत्नीको औपचारिक सम्बन्ध र हैसियत प्राप्त रहयो ।।
- शान्ता शौम्य रूपमा गृहश्राम मिठो पिठाको खानपान आर्थिक समभाव रहिगो ।।९।।
- आधुनिक विहे न शास्त्रीय तथा परम्परागत छ न विहे गर्न महिला र पुरूष नै चाहिन्छ ।
- टोलमटोल मान्यतामा परिवर्तन किन एउटै लिङ्गका दुई व्यक्ति बीच पनि विहे मान्यताजनिन्छ ।।
- यहा विहे लाई मान्यता हैन एक सम्झौता जनाउछ ।
- तर विहे भन्नाले नारी र पुरूषबीच पति पत्नीको नाता जोडने वा पाणीग्रहण गर्ने काम रहने जनियो ।।
- नेपाल बाहिर भए नेपालको राजदूतावास वा महावाणिज्य दूतावाससमक्ष निवेदन दिनु ।
- विवाहित महिलाको थरको आफ्नो पतिको थर प्रयोग गरेको मानिने भयो ।।
- पतिको थर प्रयोग गरेकी महिलाको सम्बन्ध विच्छेद भए निजले चाहेमा निजको बाबु ।
- वा आमाले प्रयोग गरेको थर प्रयोग गर्न सक्ने गरी संहितामा समावेश गरिएको छ ।
- सम्बन्ध विच्छेद पति वा पत्नीले सम्बद्धित अदालतमा निवेदन दिईन्छ ।
- तव निवेदन परेमा अदालतले दुवै पक्षलाई भरसक सम्झाई बुझाई मेलमिलाप गराउनुपर्ने हुन्छ ।।
- CGt
- सेढाई जात संस्कार बिहे र श्लोक:
- कहाँबाट आयौ तिमी जन्ती कहाँ बस्यौ बास र।
- जन्तीका मुखमा फुरौला अड्के कहाँबाट फेर्छौ सास ।।
- उत्तर: घरबाट आयौँ हामी जन्ती यहीँ बस्यौँ बास ।
- जन्तीका मुखमा फुरौला अड्के नाकबाट फेर्छौं सास ।।१।।
- प्रश्न: कति बाट्यौ दाम्लानाम्ला कति बाट्यौ कुचा र।
- कति जन्ति आयौ बूढापाका कति आयौ फुचा र।।
- उत्तर: चाहिँदो बाट्यौँ दाम्लानाम्ला चाहिँदो बाट्यौँ कुचा ।
- चाहिँदो आयौँ बूढापाका चाहिँदो आयौँ फुचा ।।२।।
- संस्क्ँर: कसकी छोरी श्रीसीता रानी कसका छोरा राम र।
- कसका छोरा वीर हनुमान कसका छोरा जूनघाम र।।
- उत्तर:जनककी छोरी श्रीसीता रानी दशरथका छोरा राम ।
- पवन:( वायु) का छोरा वीर हनुमान कश्यपका छोरा जूनघाम ।।३।।
- कहाँ पलायो कर्कलो निगुरो कहाँ पलायो तामा ।
- कसका हौ तिमी नातिपनाति को हुन् तिम्रा मामा र।।
- खोलाखाली पलायो कर्कलो निगुरो बाँसमा पलायो तामा।
- जिजुबाजेका हौँ नातिपनाति आमाका दाजुभाइ हुन मामा ।।४।।
- तुलसीको लिङ्गो नौठाउँ बाङ्गो नवौँ ठाउँ लायो चरीले गुँड ।
- ईन कुन चरीका के के नाम लाउँछौ अर्थ कि छोड्छौ ठाम ।।
- उत्तर:तुलसीको लिङ्गो नौठाउँ बाङ्गो नवौँ ठाउँ लायो चरीले गुँड।
- ईन ईन चरीका हीरामोती नाम लायौँ अर्थ छोड्दैनौ ठाम ।।५।।
- कुनै पनि पूजा,अर्चना वा शुभ कार्यलाई सम्पन्न ।
- गराउनु अघि पूर्व गणेश जीको आराधना पर्छ गरनु।।
- गणेश पुराण,पूजनीय छ पठन,पाठनले कार्य सफल हुन्छन्।
- यहा कथाहरु सूत जीले सुनाउदा सधैं सबैतिर मंगल हुन्छ।।६।।
- End.
- ''ancient marriage custom as balon sedhayn villeage 2044 BS
- PAREWADADA 6 lamjung.
- ''
- '''सेढाई जात संस्कार:'''
- बताउनु त कुन प्रकार प्रजाहरुको सृष्टि भयो सर्वश्रेष्ठ देव कुन ।
- आस्तिकले गणेशको आविर्भाव कसरी भयोकिन मानवशास्त्र भनिन्छ जुन।
- मानवशास्त्र वा मानवको विज्ञान अर्थ मनुष्य वा मानिस जनाईन्छ।
- यस शास्त्रकोले व्यवस्थित मानवसम्बन्धी विज्ञान भन्ने यि एकै हुन ।।१।।
- नेपाली समाज मा मृत्यु संस्कार रअन्त्येष्टि गर्दा हिन्दु परम्परामा मृतकको लासलाई हटाउछन् ।
- नदी किनारमा जलाउने वा लासलाई तीन पटक नुहाइदिन्छन् र कपडाले लासलाई बेर्दछन् त्याहा।।
- लास बेर्न धेरै कपडा प्रयोग गरिए पनि सेतो प्रयोग हुन्छ।
- मुसलमान, जनजाती समाजमा लासलाई गाड्ने चलन कात्रो उहि जलाईन्छ।।
- क्रिश्चियन परम्परामा मृतकको लासलाई कफनमा राखि लासमा सुगन्धित अत्तर छर्केर सफामा राखिन्छ।
- देहको प्रार्थना गरी चिहानमा गाडि गरिव दान दातव्य र मुक्ति भएको ठानिन्छ ।।२।।
- फारसी सम्प्रदायका मानिसहरू लासलाई एक अग्लो स्थानमा राखीन्छ।
- केहि हिमाली जनजातीमा पक्षीहरूले लासलाई खाइसकेपछि मात्र मृतकको अस्थिपञ्जरलाई विसर्जन गरिन्छ।
- समावर्तन संस्कारः
- ज्ञान आर्जनको समाप्ती,विद्यार्थीको दिक्षान्त समावर्तन छ गुरुकुलले ।
- पवित्र,उपवित वस्त्र धारण हुन्छ यूवा,२४।२५ बर्षामा शिक्षा ज्ञानले ।।
- समाज,आसन,गृह,वस्त्र आभूषणले पद,बुुद्धि,विद्धत्वमा ज्ञान पुजिनाले ।
- विदत्व,वीर,सामाथ्र्यको शूशोभित,प्रसिद्धि समावर्तन हुन्छ ब्रतबन्धले ।। १
- ब्रतबन्ध,वेदारम्भपछि पूजा सद्र्धाम,श्रद्धाले १. गृह यज्ञ वेदीमा पुज्नु ।
- कर्मपात्र,संङ्गकल्प,आचमान गरी शुद्धिमा दिप,अग्नि समिधा जलाउनु ।।
- जीवनको आयू,संस्मरण शक्ति,तेज,यश,ऐश्वर्यमा आरोग्य कान्ति माग्नु ।
- पढाई,ज्ञानले,शास्त्रोत्तर आहूती दिई जल,अग्नि,सद्र्धामले अग्नि पूज्नु ।। २
- दिई कुमारलाई आर्शिरवचन,कान फडकारी चिरन्जीवी हुन बोल्नु ।
- आयू,आचरण,शीर सब संस्मण गराई बालकलाई पर्छ चोख्याउनु ।। ३
- यज्ञ वेदीको उत्तरपट्टि २.अष्टदलदलमा रेखि,ऐपन पुजी आठ कलस ।
- कुमारले आँप,पिपलको पात सेचनमा अश्विनीकुमार,पुजी दिप कलश ।।
- बालकको श्री,ऐशवर्य,वेदार्थ ज्ञान,ब्रम्हातेज सबै लिन जल अभिषेक गर्नु ।
- शास्त्रोत्तर बस्त्र उपनीत,आभूषणले शीरनिधारउचाँेमा फूलमाला लगाउनु ।। ४
- गुरुकुलबाट ३. दीक्षान्त उपदेश,सत्य,तथ्य,धर्म,स्वअध्यायनमा जानु ।
- दक्षिण दिई कल्याणले,अहित,आलस्य,ईष्र्या हटाई कुमारलाई जगाउनु ।।
- ज्ञान,श्रद्धा,पूर्खा,धर्म,काम,मोक्ष,समाज सम्झाई बालक आनन्दीत हुनु ।
- कल्याण,जीव रक्षा,समभाव,सदाचारले कत्र्तव्य सिकि दिक्षित बन्नु ।। ५
- बुझि,भोगी,पढि ज्ञान,शास्त्र ४. देशान्तर गमन उपनयन पछिको कृत्य ।
- विद्या अध्यायन देशाटनमा मामाले,जोखिमी,कष्ट,बुझाउने चेष्टा ।।
- अहो वयस्क उमेर,जागिर,स्वरोजगार,सन्तान लालन पालन गरियो ।
- बृद्धभई आशा भरोशाको अभिभावक बनि खुसिमा देहअन्त छ जो ।। ६
- गरी संस्कारले पूर्णआहूती लोकमा,यश,ऐश्वर्य प्रप्ति र यज्ञवेदी ।
- ५.संङ्गकल्प,दान दक्षिण गुरु चेली,विर्सजन,पुष्पबर्षा अक्षता आदी ।।
- पूरागरी ईच्छा,क्षमाप्रार्थनाले मन,बुद्धि,कर्मका ईन्द्रिय,उर वशमा ।
- मन आत्मा शुद्धि,मुक्ति,जन्मसफल,भीत्री सकल सुम्पि पुस्तावंशमा ।। ७
- अन्त
- वेदारम्भ संस्कार ः
- सम्पन्नगरी उपनयन,कुमारको पश्चिम दिशाबाट बेदीतिर फर्काई ।
- शुद्धि,सभ्यभई कुशासनमा जल चोपी संकल्पले दिप,अग्नि जगाई ।।
- समिधा घिउमा चोपिऋक्,यजु,साम,अर्थववेदमा पूजी,आहूती दिई ।
- सामन्य आहूती,व्याहूती,होम,प्रयाश्चि होम र सद्र्धा अर्पण गराई ।। १
- सनातनी हिमद्युःद्धिपका बालकलाई उपनयन गरि ज्ञान आर्जन गराउन ।
- गुरु शिष्य परम्पराले गुरुकुलमा शिष्यका ब्रह्मचर्य ब्रत धारक बनाउन ।।
- घोकि शास्त्र संम्वत मन्त्र,विधि,उपयोग बुझि बिज्ञान प्रयोगमा ल्याउन ।
- पालक र धारक जीव जीवनका प्रकृति समुल धर्म वेदारम्भ संस्कार लिन।। २
- वेदमन्त्र,शब्द,स्वरद्धय,लय,अर्थ,काम,मोक्ष कुमारलाई सिकाउनु ।
- अन्न,जल,सूर्य,अग्नि,प्रकृती सबै भूत,महाभूतादी बताई दिनु ।।
- जन्म,कर्म,धर्म रक्षाबताई सबै ज्ञानेन्द्रिय र कर्मेन्द्रीय वशमा ।
- बोली,मन,प्राण अर्पि यत्र परत्र,पूर्खा वंश जीउछ क्रमगतमा ।। ३
- परिक्षा,आध्योपान्त गरि श्रवण नक्षत्र,अयुक्त श्रवणीपुर्णिमा बसि गुरु साथ ।
- हस्तनक्षत्र,अयुक्त पञ्चमी तिथि,अध्यायोपाकर्म गरि वेद सिकि स्वस्थ माथ ।।
- जीवजगत,जन्म,मरणको सार,कर्मदी,शुद्धि र बिज्ञान सिक्न वेद,पढ्नु र गुन्नु ।।
- समभाव धर्म,यज्ञ,समाज,अनुष्ठान र सदाचार सिकि,ग्रु,स्वअध्यायनमा ब्झनु ।। ४
- ब्रतमय जीवनको प्रतिज्ञा,ब्रतशील शास्त्रको,ब्रतबन्धबाट सिकी आउनु ।
- उष्मा,प्रकाश माथी अग्लिने,गतिशिल र प्राणवायू जीव,जीवन रहिदिनू ।।
- तेजश्विता,निर्भयता र बोधशक्तिमा सूर्य,भरी शीतल,पोषण चन्द्रमाको ।
- संगठन जागरुक ईन्द्र भर्छन,तव न देव भए,पुज्नु दिन सादर आहूतीको ।। ५
- अन्त
- उपनयन संस्कारः
- घसि बुकुवा स्नानदीशुद्धभई,यज्ञ।अग्नि वेदीको पश्चिम दिशामा ।
- फेरी पूर्व मुखगरी,वेदीशास्त्रोत्तर मन्त्रपढि,धोती कौपिन,मेखलमा ।।
- ईन्द्रले बस्त्रदिएझै पहिराई,तेजश्वी बनाई गायत्री मन्त्र जप्नाले ।
- काँस,दुना,वोहतामा १. यज्ञोपवित दानमा सुपारी भेटी,सद्र्धाम पुज्नाले । १
- पण्डित र शास्त्र पुजि २. यज्ञोपवित धरी पूजन गरी हात जोडिकन ।
- ब्रम्ह्ाँ ,बिष्णु,महेशवर र सूर्य प्रार्थनाले लोकसाकार,जनमा जगाउन ।।
- नमन गरी जगत कल्याण दातामा ३. यज्ञ।परमार्थ धर्म,कर्म पुरुषकन ।
- स्वर्ग कल्पि,न्यास,ध्यान,कल्पना ४.सूर्य तेज।पराक्रम दिन रात जान्नमा ।। २
- धर्म आचारले ४.यज्ञमा कुमारलाई जनै लगाई,गायत्री मन्त्र जपी सभ्य हुनु ।
- आयू,ब्रत,ब्रम्ह्ाँतेजमा पवित्र आदर ५.अञ्जलीपुरण,जल,स्थल,आकास पुज्नु ।।
- सूर्य दर्शन,नमनगरी,संसारका आँखा,गति,मतिले आयू ,ऐश,आरोग्य माग्नु ।
- निडर,स्वभिमान,वीर र धीर कुमार व्रतमा हृदय जोडि मन शान्त बनाउनु ।। ३
- सद्र्धामले यज्ञ,गुरु वचन ६. हृदयलभ्भन ईन्द्र,अग्नि पूजि मन्त्रले ।
- देव,जगजगत,सर्ग,सृष्टि र जीवमा समभाव,रक्षा जाग्नु सर्मपणले ।।
- शास्त्रोत्तर मन्त्रपढि जल,स्थल,आकास अन्तरिक्षा,पञ्चमहाभूत पूजी ।
- थापी वेदी अग्नि,भूत,भविष्य,बर्तमान शसरिर,सृष्टि पराक्रम बुझी ।। ४
- यही ७. हवन यज्ञमा भयो धर्ति,आकास,अन्तरिक्षा प्रसन्न गराई ।
- अग्निपूजी शक्ति,दयाक्षमा,बल,कान्ति बुझि वेदीमा समिधा जलाई ।।
- जन,मन,सारा देवगण,सृष्टि ८.होमसंकल्प गरी शुद्ध घिउ चढाई ।
- सोची ९. मंगलचतुष्टम होम गरी,कुल परम्परा शुद्धि अनुसार गराई ।। ५
- घिउ चरु सूरोमा बुझ १०.स्विष्टकृत होम जगाई कुमारलाई ।
- द्धेषगर्ने,शत्रु जिती लिनु ल ११. अनुशासन शिक्षा,आर्यूवेदा भाई ।।
- पढि मन्त्र १२.मन्त्रदान दिनु लग्नदोष भेटी,फलफूल भेटी खानु ।
- गरी गुरुबनदना च्यादर ओढी गुरुले कुमारको कानमा सुनाउनु ।। ६
- शास्त्रले जपि गायत्री,आचार,समभाव,धर्म र समाज सुनीसुनाई ।
- अग्निवेदीमा होमी शक्ति,तेज,बल,आयू,बल,क्षमा,धैर्य,जोश बढाई ।
- दिई होम र आहूती,जीव रक्षाले शरिर,मेधा,बुद्धि,मन शुद्ध गराई ।
- चेतना धारणगरी वेदीको पुजेकोटिका,कुमारले लगाई,मन्त्र जगाई ।। ७
- तन,मन,शुद्धि,जल,आचमान र गूरु उपनयन संस्कारमा कुमार पुज्नु ।
- १३.भिक्षावाचनमा कुमारले देब्रे काँधमा काठको पहेलो झोली बोक्नु ।।
- भीक माग्न झोलीे,भिक्षापात्रमा दानथापी,वेदी तिनपटक निरन्तर घुम्नु ।।
- आमा सित क्रमश भिक्षान्देही बोली,आमाले तामाको भाडोले भिक्षा दिनु ।। ८
- आमा,उपस्थित,दाता,नश नाताले अन्न,द्रव्य,बस्त्र,खाममा उपहार दिनु ।
- खाद्दन्न मुख्य भीख हो तिनपटक बेदी घुमि भीक्षा बारम्वार हासिलिनु ।।
- विर्सजन गरी,उपनयनमा अग्नि,कुल,कुलायन,धूप धयैर पुजि अब ।
- सम्पन्न गरि यज्ञ टिका,दक्षिण,बिदाई आगन्तुक,समाज ढोगी सब ।। ९
- अन्त
- ब्रतवन्ध । ब्रतादेश
- असल शास्त्र प्रतिज्ञाले जनको आबद्धता र वन्धन बुझनु ब्रतवन्ध ।
- लक्ष्य संकल्पको जीवन परिवेश,परिवार,पूर्वज,प्रकृती,इशमा अनुवन्ध ।।
- जन्म र जीविका,खानपान,रहनसहन,विधी,संमयताले सधै जिम्वेदार ।
- सुस्कृत,सुसभ्य समाजमा जनले कर्म,शिक्षा,शिपको बनिने दिव्यहार ।। १
- दशा,ग्रहमा उल्का भ्रमारी,अशुभनासि आचरले केश खौरी तालु रक्षामा ।
- राखि टुपि कौपिन,सारसं जीवन अनुबन्ध शरिर,मन,इन्द्रियका कक्षमा ।।
- वसमा राखि गुरु कुल,ज्ञानको दिप्त र तृप्त कर्मकाण्डले जनै पहिराई ।
- हिमद्युः समभावले समताको शसरिर,जग अनुवन्धीत मुख्य अंग जोगाई ।। २
- जीवमासधै पुरुषत्व जोगाई,मस्तिष्क केन्द्रविन्दुले तेज,आत्मातत्वको ।
- टुपिले रक्षा गर्छ,उस्तै बैज्ञानिक ध्वानी,तरङ्गको तिव्रता अवनति यो ।।
- चक्र शरिर,जीवकोष स्थूलका हानिकार तत्व रोक्छ केशले बेरिदा ।
- बुझि समधर्म,जीव,जगत,प्रकृती रक्षित पूर्खा,वंश,पालन तत्व जाग्दा ।। ३
- यज्ञ छ विधि कर्मले,आचर र विधान जीवको जनै धर्ने जीवनचार्यले ।
- जन्म,कर्म,मृत्यु वशमा हुदैन फलको,जीव तँ कालको फन्दा चल्नाले ।।
- ब्रम्हँ बिष्णु महेश्वर मानि शुद्ध धागो मन्त्रि २५ तत्व ३ गुणको छ ।
- १५ तिथी,७ वार,४ वेद,३ काल, १२ महिना जनाई ९६ पोयाको बन्छ ।। ४
- बुझनु तागधारी,कन्यकब्जि,अन्य जन ३ पोयामा पहिलो ओउम्कार ।
- दोस्रो अग्नि,तेस्रो नाग,चौथो सोम,पाचौ पितृ,छैठो प्रजापति उपहार ।।
- सातौ वायू,आठौ सूर्य,नवौ सवैदेवमा बसि ३को३ जम्मा ९ गुण मानि ।
- धैर्य,क्षमा,इन्द्रिय संयम,पवित्र,बुद्धि,आचार्य,विद्या,सत्यता,आक्रोस हट्ने ।। ५
- सम्झि विष्टाउदा र मुत्र त्याग्दा कानमा सिउरी तेज राखि शक्ति जाँदा ।
- चलन हैन,विज्ञान संम्वत अवरोध र उर्जा वर्हिगमन रोकिन्छ त राखिदा ।।
- साँझ बिहान गायत्रीले रेचक पुचक श्वास र हृदयचाल,स्वरद्धय खुलाउछ ।
- अतृप्त अधैर्य मन,ईष्र्य दम्भ मोह हटाई शुभ दिनको जागृत जीव बाँच्छ ।। ६
- चूडाकर्म संस्कार ः
- बालकको पहिलो केश मुण्डन,क्षौर,छेवार लाई चूडाकर्म संस्कार भने ।
- जन्मदाको फोहोरी केश,नुहाउन सजिलो,रोग काट्ने प्रथानै विधि बने ।।
- स्थुल आमाको प्रसबपिडामा हुँदाको खोपडीमा तेज,ओज समपन्न गरे ।
- बिज्ञान,शास्त्र संम्वत दृष्टिले पनि ताजा द्धिमागमा राख्नु,शुद्धि छ क्यारे ।। १
- चूडाकर्मका १.कार्य जुटिका बन्धन,मुण्डन गरि २ मुख्य रहन्छन् ।
- यज्ञस्थलको वेदीमा पूर्वाङ्ग कर्मअनुसार अग्नि थापी पुजा हुन्छन ।।
- शुद्ध बनि,बालक र बाबु पूर्वासनमा बसि पूजन सद्र्धाममा जागी ।।
- पुरोहितलाई टिका लगाई वरणगरि यज्ञ दिन,शुभ साईत मानि ।। २
- ध्वाजा पतका र चदुँवा टागि सिगारिएको जंगेमा यज्ञ थाली ।
- जुटि समाज,कर्ताले पुज्नु दिप कलश सद्र्धामले काम सिद्धाइ ।
- कर्ता र बालक यज्ञस्थलबाट पर लगि चन्द्रमा भएको दिशामा दाहिने राख्नु ।
- सिघांरी ध्वजा पतका र सद्र्धाम पहेलो कपडाले तल फैलाई देव आव्हन गर्नु ।। ३
- ब्रम्हा बिष्णु शिवका ३ टुक्रा कपडा आव्हन गरि दुम्सिका काडाले कोरी ।
- २ भाग छुटाई जुटिका कर्मपछि,पजा गरि यज्ञ,केश मुण्डन गरि गराई ।।
- थाप्लोको १ भाग पछाडीको २ भागमा टुपि बाहेक,छोपि कपडाले बेर्ने ।
- केश छोटो बाध्न नमिल्नेमा उहि पहेलो कपडा छोडि केश छोपिदिने ।। ४
- गर्भाधान र अन्य संस्कार छुट भएमा बाँकी सबै कर्म,कर्ताले गरिदिनु ।
- यज्ञ बेदीको दायाँबसि मामा वा छिमेकीले चोखो स्थानमा केश काट्नु ।।
- पञ्चभूत,षोडषासंस्कादी पुजागरि स्थानी मानि कुल कुलायन बुझाउनु ।
- दिर्घायू,बल,तेज बालकमा भरि वेदीशास्त्रोत्तर,घर परिवारले जिउती लेख्नु ।। ५
- टिकामाला लगाई,वायू,जल,अदितीआव्ह्ँनगरि कपालमा छुरा ब्लेड लगाउने ।
- सूर्य,सोम,बरुणको केशकाट्ने यन्त्र सम्झि बालकको केश मामाले काट्ने ।।
- पुजि यज्ञमा दियो,कलश,गणेश,मामाले केश मुण्डन गरी,चेलीले थालमा राखि।
- अगज स्थान,पवित्र नदीमा बगाईनु,नसके बिधि पुराई ब्रतबन्धमा केश काटि ।। ६
- बिजोर ३,५,७ बर्षमा सूर्य उत्तरायण शुभसमय गुरु,सोम,बुध,शुक्रबार जुराई ।
- आश्विनी,मृगशिरा,पूनर्वसु,तिष्य,हस्ता,चित्रा,स्वातीनक्षत्रका शूभमूुर्त मिलाई ।।
- स्वस्थ दिर्घायू र काटेको रक्षीत केशलाई,ऐपन राखेका वेदीमा सद्र्धामले पुजि ।
- चुडाकर्म शास्त्रको मन्त्रपढि सूर्य,चन्द्रलोकको तेज कान्ति आयू कृपा अर्पि ।। ७
- काटेको केश गोवरमा वेरी कपडाले छोपि नदि या पवित्र स्थानमा त्याग्नु ।
- केश नफयाँक्नु,ननाघ्नु जन,समुदाय समाज बिसृङ्गखलित,चलन नवनाउनु ।। ८
- बालकको सुन्दर,सुसंकृत स्वस्थमा टुपि राखि शास्त्रको मन्त्र बोलिनु ।
- कुनै तेज,ओज,कान्ति नाश नहोस भनि घिउ नौनी तेल दलिदिनु ।।
- दान दक्षिण,गोदान,भूरसि गरि टिका प्रसादी सहित सबै राम रमाइलो ।
- आगन्तुक आफन्त,पुरोहित,आचार्य,कन्य,चेली,समाज बिदाई छ पेचिलो ।। ९
- जुटेका,मामा,घर परिवार,समाज सबले टीका प्रसाद ग्रहण गर्नु ।
- शरिर,बोली,मन,बुद्धि,आत्मा,इन्द्रिय,स्वभाव,समभावले हर्षित हुनु ।।
- हरिनाम,शुद्धि उही चुडाकर्म गरिदा भजन,मंगलगानको जुटिका ।
- घर परिवार शास्त्रोत्तर विधिमा मुण्डन,यज्ञ विर्सजन छ सिद्धिका ।। १०
- ब्रतवन्ध । ब्रतादेश
- असल शास्त्र प्रतिज्ञाले जनको आबद्धता र वन्धन बुझनु ब्रतवन्ध ।
- लक्ष्य संकल्पको जीवन परिवेश,परिवार,पूर्वज,प्रकृती,इशमा अनुवन्ध ।।
- जन्म र जीविका,खानपान,रहनसहन,विधी,संमयताले सधै जिम्वेदार ।
- सुस्कृत,सुसभ्य समाजमा जनले कर्म,शिक्षा,शिपको बनिने दिव्यहार ।। १
- दशा,ग्रहमा उल्का भ्रमारी,अशुभनासि आचरले केश खौरी तालु रक्षामा ।
- राखि टुपि कौपिन,सारसं जीवन अनुबन्ध शरिर,मन,इन्द्रियका कक्षमा ।।
- वसमा राखि गुरु कुल,ज्ञानको दिप्त र तृप्त कर्मकाण्डले जनै पहिराई ।
- हिमद्युः समभावले समताको शसरिर,जग अनुवन्धीत मुख्य अंग जोगाई ।। २
- जीवमासधै पुरुषत्व जोगाई,मस्तिष्क केन्द्रविन्दुले तेज,आत्मातत्वको ।
- टुपिले रक्षा गर्छ,उस्तै बैज्ञानिक ध्वानी,तरङ्गको तिव्रता अवनति यो ।।
- चक्र शरिर,जीवकोष स्थूलका हानिकार तत्व रोक्छ केशले बेरिदा ।
- बुझि समधर्म,जीव,जगत,प्रकृती रक्षित पूर्खा,वंश,पालन तत्व जाग्दा ।। ३
- यज्ञ छ विधि कर्मले,आचर र विधान जीवको जनै धर्ने जीवनचार्यले ।
- जन्म,कर्म,मृत्यु वशमा हुदैन फलको,जीव तँ कालको फन्दा चल्नाले ।।
- ब्रम्हँ बिष्णु महेश्वर मानि शुद्ध धागो मन्त्रि २५ तत्व ३ गुणको छ ।
- १५ तिथी,७ वार,४ वेद,३ काल, १२ महिना जनाई ९६ पोयाको बन्छ ।। ४
- बुझनु तागधारी,कन्यकब्जि,अन्य जन ३ पोयामा पहिलो ओउम्कार ।
- दोस्रो अग्नि,तेस्रो नाग,चौथो सोम,पाचौ पितृ,छैठो प्रजापति उपहार ।।
- सातौ वायू,आठौ सूर्य,नवौ सवैदेवमा बसि ३को३ जम्मा ९ गुण मानि ।
- धैर्य,क्षमा,इन्द्रिय संयम,पवित्र,बुद्धि,आचार्य,विद्या,सत्यता,आक्रोस हट्ने ।। ५
- सम्झि विष्टाउदा र मुत्र त्याग्दा कानमा सिउरी तेज राखि शक्ति जाँदा ।
- चलन हैन,विज्ञान संम्वत अवरोध र उर्जा वर्हिगमन रोकिन्छ त राखिदा ।।
- साँझ बिहान गायत्रीले रेचक पुचक श्वास र हृदयचाल,स्वरद्धय खुलाउछ ।
- अतृप्त अधैर्य मन,ईष्र्य दम्भ मोह हटाई शुभ दिनको जागृत जीव बाँच्छ ।। ६
- चूडाकर्म संस्कार ः
- बालकको पहिलो केश मुण्डन,क्षौर,छेवार लाई चूडाकर्म संस्कार भने ।
- जन्मदाको फोहोरी केश,नुहाउन सजिलो,रोग काट्ने प्रथानै विधि बने ।।
- स्थुल आमाको प्रसबपिडामा हुँदाको खोपडीमा तेज,ओज समपन्न गरे ।
- बिज्ञान,शास्त्र संम्वत दृष्टिले पनि ताजा द्धिमागमा राख्नु,शुद्धि छ क्यारे ।। १
- चूडाकर्मका १.कार्य जुटिका बन्धन,मुण्डन गरि २ मुख्य रहन्छन् ।
- यज्ञस्थलको वेदीमा पूर्वाङ्ग कर्मअनुसार अग्नि थापी पुजा हुन्छन ।।
- शुद्ध बनि,बालक र बाबु पूर्वासनमा बसि पूजन सद्र्धाममा जागी ।।
- पुरोहितलाई टिका लगाई वरणगरि यज्ञ दिन,शुभ साईत मानि ।। २
- ध्वाजा पतका र चदुँवा टागि सिगारिएको जंगेमा यज्ञ थाली ।
- जुटि समाज,कर्ताले पुज्नु दिप कलश सद्र्धामले काम सिद्धाइ ।
- कर्ता र बालक यज्ञस्थलबाट पर लगि चन्द्रमा भएको दिशामा दाहिने राख्नु ।
- सिघांरी ध्वजा पतका र सद्र्धाम पहेलो कपडाले तल फैलाई देव आव्हन गर्नु ।। ३
- ब्रम्हा बिष्णु शिवका ३ टुक्रा कपडा आव्हन गरि दुम्सिका काडाले कोरी ।
- २ भाग छुटाई जुटिका कर्मपछि,पजा गरि यज्ञ,केश मुण्डन गरि गराई ।।
- थाप्लोको १ भाग पछाडीको २ भागमा टुपि बाहेक,छोपि कपडाले बेर्ने ।
- केश छोटो बाध्न नमिल्नेमा उहि पहेलो कपडा छोडि केश छोपिदिने ।। ४
- गर्भाधान र अन्य संस्कार छुट भएमा बाँकी सबै कर्म,कर्ताले गरिदिनु ।
- यज्ञ बेदीको दायाँबसि मामा वा छिमेकीले चोखो स्थानमा केश काट्नु ।।
- पञ्चभूत,षोडषासंस्कादी पुजागरि स्थानी मानि कुल कुलायन बुझाउनु ।
- दिर्घायू,बल,तेज बालकमा भरि वेदीशास्त्रोत्तर,घर परिवारले जिउती लेख्नु ।। ५
- टिकामाला लगाई,वायू,जल,अदितीआव्ह्ँनगरि कपालमा छुरा ब्लेड लगाउने ।
- सूर्य,सोम,बरुणको केशकाट्ने यन्त्र सम्झि बालकको केश मामाले काट्ने ।।
- पुजि यज्ञमा दियो,कलश,गणेश,मामाले केश मुण्डन गरी,चेलीले थालमा राखि।
- अगज स्थान,पवित्र नदीमा बगाईनु,नसके बिधि पुराई ब्रतबन्धमा केश काटि ।। ६
- बिजोर ३,५,७ बर्षमा सूर्य उत्तरायण शुभसमय गुरु,सोम,बुध,शुक्रबार जुराई ।
- आश्विनी,मृगशिरा,पूनर्वसु,तिष्य,हस्ता,चित्रा,स्वातीनक्षत्रका शूभमूुर्त मिलाई ।।
- स्वस्थ दिर्घायू र काटेको रक्षीत केशलाई,ऐपन राखेका वेदीमा सद्र्धामले पुजि ।
- चुडाकर्म शास्त्रको मन्त्रपढि सूर्य,चन्द्रलोकको तेज कान्ति आयू कृपा अर्पि ।। ७
- काटेको केश गोवरमा वेरी कपडाले छोपि नदि या पवित्र स्थानमा त्याग्नु ।
- केश नफयाँक्नु,ननाघ्नु जन,समुदाय समाज बिसृङ्गखलित,चलन नवनाउनु ।। ८
- बालकको सुन्दर,सुसंकृत स्वस्थमा टुपि राखि शास्त्रको मन्त्र बोलिनु ।
- कुनै तेज,ओज,कान्ति नाश नहोस भनि घिउ नौनी तेल दलिदिनु ।।
- दान दक्षिण,गोदान,भूरसि गरि टिका प्रसादी सहित सबै राम रमाइलो ।
- आगन्तुक आफन्त,पुरोहित,आचार्य,कन्य,चेली,समाज बिदाई छ पेचिलो ।। ९
- जुटेका,मामा,घर परिवार,समाज सबले टीका प्रसाद ग्रहण गर्नु ।
- शरिर,बोली,मन,बुद्धि,आत्मा,इन्द्रिय,स्वभाव,समभावले हर्षित हुनु ।।
- हरिनाम,शुद्धि उही चुडाकर्म गरिदा भजन,मंगलगानको जुटिका ।
- घर परिवार शास्त्रोत्तर विधिमा मुण्डन,यज्ञ विर्सजन छ सिद्धिका ।। १०
- बिद्यारम्भः
- विद्याअलड.कार शिशु हुर्कि ३,४ बर्षमा मन्टेश्वरी,शिशु शिक्षा ग्रहणमा ।
- बालबालिका सुस्कृत,ज्ञान शिक्षामा उत्सुकता र नयाँ बिषय सिक्दामा ।।
- घरका सदस्य मिलि गुरुवाट प्रशिक्षित,पढाई,लेखन अक्ष्राम्भ श्रीपञ्चमीमा ।
- अग्निथापी गुरु,पण्डितबाट बालकले विद्यारम्भा गरिदिनु दम्पती,परिवारमा ।। १
- योग्य,समुन्नत,प्राविधिक शिप वा शिक्षामाध्यमले नवयुगको हाँक स्विकानु ।
- यहि उत्साहमा माध्यमिक,विश्वविद्यालय शिक्षा र ज्ञान लिई अध्यायन गर्नु ।।
- बिकृत,बहुलटिठ संगत त्यागि सबै समभावमा सदाचार,गुणले भरि जीवन ।
- चलाउनु,देश बनाउनु,माटो यहि प्रकृती,पूर्खा,वंशज रमे कृतकृतज्ञ शर यापना ।। २
- ज्ञान विज्ञान,शास्त्र,प्रकतीले वालवालिकाको प्रवेशमा छ बिद्यारम्भ ।
- शिक्षा,दिक्षा,खाना लाउन जीवन जीउने कला गृहस्थ छ लटरम्भ ।।
- नीति,अभिभावकको दायित्व सम्झि पठन,लेखनले श्रीपञ्चमी तिथिमा ।
- कला धर्म संस्कार,शास्त्र विधि विद्या,ज्ञानको सिकाई शुभसाईतमा ।। ३
- ३,४ बर्षदेखि,दाहिने हातले टाउको नघाई कान छुने,चेतन बालकलाई ।
- उत्तरायण सूर्य शुभलग्न,सोम बुध गुरु तथा शुक्रवार समय तिथि जुराई ।।
- विचारी नक्षत्र,सरस्वती गुरु,पूजा सद्र्धाम कापि किताव सहितको मण्डपमा ।
- पवित्र,शुद्ध आचमान गरि,गणेश कुल ईष्टदेवको पूजा आराधनाले भक्तिमा ।। ४
- पूर्वमा गुरु पश्चिममा बालक राखि धुलेटो वोर्ड कापिमा बिद्यारम्भ गर्नु ।
- मंगल वाक्य चरण शास्त्रका,बाबु आमा पूर्खा सम्झिपूजा,भोजन दान ब्रम्हाणलाई दिनु ।।
- जुटि घर समाज,फल प्रसादले खुसिमा अमृत तत्व बिद्यारम्भ गरिनु ।
- सधै बाल बालिकालाई असल नियत आचरले यश,ज्ञान पर्छ थोपर्नु ।। ५
- अन्त
- '''मृत्यु'''
- Ne.wikipedia.org/wiki/सेढाई
- अन्तिम संस्कार ः
- धर्म,संस्कार,परमपरा रितमा ४ बेद अनुसार मृत्यु पश्चात कर्मादी ।
- निर्णयसिन्धु,मुक्ति,बन्धन साधनामा पूर्खा र पूस्ता स्मरण श्राद्ध समाधि ।।
- नाङ्गो जन्मने र नाङ्गो मर्ने पछि जलाउने,गाड्ने संस्कारमा जाने आँधि ।।
- लास गन्हाउने,रोग फैलिने,पिडा र आत्माग्लानि हटाई शान्त घरको मन ।
- सन्तानले ५ दिन क्रियाकर्मादीले गहूत ग्रहण घर समाज चोख्याई जन ।। 1
- मृत्यु:
- बेकम्व लोभ र मोहले ।
- होमिएको हुन्छ अधिकार प्राप्तिका लागि ।
- समानता,शिक्षा,स्वास्थ्य वाचाका लागि।
- उ संवाहकको जड।।१।।
- चेतना र आत्मको सर्जक। आफना छोरा छोरी श्रीमान् श्रीमति दाज्यू,
- बहिनी प्रजातन्त्रमा होमिएको हेर्दे ।
- संघियता र स्वतन्त्रताको लागि चेलिवेटि बेचिएको वेदना।
- वोक्सि कलङ्गकीत भएको समाज र सम्प्रादायमा ।
- हात फैलाएकी निसाहय आमा हुनु भन्दा ।
- मर्नु वेश भोगले ।।२।।
- थर्रर कापेको र चिल्लीविल्ली भएका नाना भूना किचेर ।
- भारी पिडा प्रताडनको चर्को श्रम शोषण भर्ने योद्धा ।
- कंकाल शिरमा वोकि सुरक्षाको फिरी लगाउने नेता,
- भाषा र भेष बेचेर कला धर्म को वंश को विणा फुक्ने हक छैन ।
- तिमि त मरेको लाश हौ ।
- आफनै जाती विदेशीलाई बेच्ने दलाल र घाती बाचे पनि मरेका छौ ।।३।।
- किन चाहियो हाम्रो रगत ।
- आमा दाज्यू दिदि भाई संगोल त दासि वनाउन पठायौ ।
- बन्दुक र गोला उचालेर भाई बन्धु मारयौ ।
- अब के खोज्छौ।
- घर समाज प्रकृती विपत्तिमा पर्दा पनि राजनिति भागवण्डा र धनको हिस्सेदार तिमि।
- मसान घाट कुरे हुन्छ ।
- तिम्रो गन्ध धूवा धूलो नेपाली माटोमा,
- किन मर्नु परयो ।
- कुहिएर स्याल गिद्ध किराले भूमिमा नखसाले हुन्छ।
- बाचेका छौ,कहि कतै भने मृत्यु माने हुन्छ।।४।।
- स्वाभाविक काल चक्र वा गति नहर्ने ।
- कुकृत्य लोभ दम्भका भकारी ।
- मद्दपान धुम्रपान र कुलतका सनकी ।
- बोझ किन वनाउछौ ।
- विकास प्रविधि गास वास र कपास दिन नसक्ने ।
- १ जन पनि कल्याण्मा लिन नसक्ने धूर्त स्वागि अपराधि तिमि ।
- रोग लुकाएर आफू भागेर जीवन कुहाउनु भन्दा ।
- आयू जीर्ण भो,पृथ्विमा स्थान खालि गर रहे पनि मरेको मानिन्छ।।५।।
- विद्यारम्भ संस्कार
- विद्याअलड.कार शिशु हुर्कि ३,४ बर्षमा मन्टेश्वरी शिक्षा ग्रहणमा ।
- बालबालिका सुस्कृत,ज्ञान शिक्षामा उत्सुकता र नया बिषय सिक्दामा ।।
- घरका सदस्य मिलि गुरुवाट प्रशिक्षित,पढाई,लेखन अक्ष्राम्भ श्रीपञ्चमीमा ।
- अग्निथापी गुरु,पण्डितबाट बालकले विद्यारम्भा गरिदिनु दम्पती,परिवारमा ।। १
- योग्य,समुन्नत,प्राविधिक शिप वा शिक्षामाध्यमले नवयुगको हाँक स्विकानु ।
- यहि उत्साहमा माध्यमिक,विश्वविद्यालय शिक्षा र ज्ञान लिई अध्यायन गर्नु ।।
- बिकृत,बहुलटिठ संगत त्यागि सबै समभावमा सदाचार,गुणले भरि जीवन ।
- चलाउनु,देश बनाउनु,माटो यहि प्रकृती,पूर्खा,वंशज रमे कृतकृतज्ञ शर यापना ।। २
- जीम्मा
- जन्मि भूवनमा,भोगि यत्न,खुसि भाई बन्धु दिदीहरुमा ।
- देखि पितृ र मातृशक्ति,छिमेक अनन्त ईष्टमित्र जनमा ।।
- अर्पि सार र सम्पति, दम्पतिले श्रमजिवी बनि गृहस्थ गरी ।
- पार दिए,उनै हरिले हामि भव सागर तरियो छौ मुक्तिले ।। १
- हमेशा यादमा अहोरात्र खटि हित सन्तानको शिक्षातिर ।
- हुदैन कि धर्म संस्कार भनी मित्र जनमा चनाखो खबर ।।
- लागि जन्म,शिक्षा,बैबाहिक र गृहस्थ बनि गए पुत्रादी ।
- सकेन चल्न समय भने मरिगए,जन्म सकिगो के अधौगति ।। २
- अन्त
- केशाँत।मुण्डन।छेवार संस्कार
- सोचि जन्मदाताले सन्तान,बालबच्चाको दिर्घायू,कल्याण सुस्वास्थ ।
- अपवित्र,दुषित हुने केश बारम्वार काटि सघन,सुन्दर,बलियो अबस्था ।।
- बालकको ६,१२ महिनामा मुण्डन छेवार गरि आरोग्य,तेज,बुद्धि हुन्छ ।
- निर्बल बालकलाई नुहाउने,तेल लगाउने,बलियो,पक्षपोषण आमाले दिनु छ । १
- अन्न ग्रहण हुँदै जाँदा पुष्ट,जन्मका दोष रहित,जीव बन्नु छ बालक ।
- नयाँ गुण र शारिरिक,मानसिक उर्जा ताजा द्धिमाग र शक्ति सलल ।।
- १ देखि ५ सम्म वा ३,५ विजोर बर्ष उपयुक्त छ छेवार गर्नु मायाले ।।
- नक्षत्र,तिथि,वारको शूभ लग्न, ठहराई मामा,बाबु आमाले मिलि कर्मले ।। २
- बालक,बुबा,आमा,शुद्धभई प्रातः कालमा नित्यकर्म,केशान्तर पूजा पाठले ।
- पवित्र आसनमा लिई केशमुण्डन मामाले कुल धर्ममा ईष्टदेव पुज्नाले ।।
- इशको भक्ति,न्यास,ध्यान गरि तेज भर्न,शिरको चोट,विध्न रोक्न छेवार पनि ।
- सन्तानको भलो,बुद्धि,प्रखरता,शिप,प्रविधि कामनामा समाज एकाकार छ नि ।। ३
- वे पुजि,शिरमा शिखा बनाई कौपिन (टुपि)ले मस्तिष्कमा शान्ति दिने ।
- हटाई चर्मरोग,बुद्धि,समता,सरलता,उदरता,ज्ञान विज्ञानले सन्तानमा हुने ।।
- नदि वा अगजमा केश सेलाई गोवर ,थुक,पैतलादलि,विधिले त्याग्नु,फयाँक्नु ।
- दिई दान दक्षिण बस्त्रादी पहिराई,भोजन,सन्तान खुसि ओज,आनन्दी मनले ।। ४
- अन्त
- कर्णवेध संस्कार ः
- जन्मिएको ६,७ महिनामा कर्णवेध,बालकको शरिरका रोग निरोध गर्न ।
- गहना,धातुका मुद्रा लगाउनाले अण्डकोष र अन्त्रबृद्धि गरी,भय टार्न ।
- जुराई ५,७ बिजोर बर्षपारि चैत्र वा पुष महिनाका शुक्लपक्षमा ।
- तिथिक्षय,चर्तुमास,जन्म महिना,दिन,वार नपारि क्षयमास आदिमा ।। १
- कर्णवेध भात खुवाई,चुडाकर्मका दिन,सोम,बृहस्पति र शुक्रवारमा ।
- शुक्लपक्षका एकादशि,चर्तुदशि,अष्टमी तिथिमा कान छेडेने नगर्नु ।।
- अश्विनी,मृगशिरा,पूर्नवसु,तिष्या,हस्ता,चित्र,अनुराधा नक्षत्र,लग्न हेरी ।
- श्रवण,धािष्ट,रेवत,िअभिजित नक्षत्रले दिनको १२ बजे दिवापछि कान छेडी ।। २
- नाक,कान छेड्नु सनातनी स्त्रीले संस्कारमा आभूषणदी पहिरान ।
- रोग निरोध,गहना,द्रवयदिई फलफूल,उपहार,श्वास निरन्तर पार्नु ।।
- चिउडो,ओठ,गाला,कञ्चेट आदि छेडि टयाटु,गहना विकृत नछेडनु ।
- परिधन र पहिरनमा कला,धर्म।संस्कारसंगै पूर्खाको शिर,वंशले हेरीनु ।। ३
- कान छेडेन् १.विधिमा दम्पति शुद्धि,एकाग्र भई मन्त्र पढि,पूजा गरी ।
- संकलप,दीप कलश,गणेश पुजि पूण्यवचन आभ्यूदायिक श्रद्धा धारी ।।
- सम्झि कूल,ईष्टदेव,जनले जप,ध्यान,न्यास,मंगल शास्त्रमा बाचनले ।
- श्भसाईत,उज्यालोमा कानको लोती फर्का तन्काई गहना धारणले ।। ४
- दिई उपहास,सगुन,फलफूल,धन,द्रव्य,ल्याकत हेरि धारण गर्नाले ।
- वर्कत र वर्गमिलि वंश, घर,समाज,टिका,प्रसाददक्षिणा दिइनाले ।।्
- कमाएको दशौदी दानदी,तिर्थ ब्रत,यज्ञ भोज भत्यार उही हुनाले ।
- मन,सारा जग हलुङ्गो, वंश पुस्तामा संस्कारको विधिविधान छ आनन्दले ।। ५
- अन्त
- समभाव ः
- कुन शिक्षा त्यो ज्ञान, विज्ञान, आध्यात्मिक, भौतिक, चराचर जगत पढ्छ ।
- त्यही प्राणी वनस्पती र ब्र;ाण्डको विषयमा भिन्न शिक्षाको प्रकाश पारिदिन्छ ।।
- रही तत्व ज्ञानमा सत्य संवाद,यथार्थ वैदिक काल र ऋषि महर्षि अनादी ।
- सनातन रुपभै चलिआएको शास्त्रहरुको चिन्तन मनन, अध्ययन छ ज्ञानी ।। १
- यहलौकिक छ वर्तमान जीवनलाई मात्र महत्व दिएर पेट पालन गर्ने प्रकृया ।
- धन, सम्पति छोरा छोरी र यसलोक,सुख बैभवलाई महत्व दिने बिर्सि अरुक्रिया ।।
- छ पारलौकिक वर्तमान संसार देखि बाहेक पनि छुट्टै अर्को लोक छ र छैन ।
- परलोकको विषय हुदैन,के गर्नु पर्दछ आस्था राख्ने आशावादी परम्परा हुदैन ।। २
- बनि सकाम कर्ममा जन्म मरणको प्रकृयामा घुमिरहने,कुन ज्ञान धर्म बनेछ।
- जानु रित्तै,आफ्नो घरपरिवार र सिमित स्वार्थमा रमाएर गर्नेकाम जन रहेछ ।।
- कुन निश्काम कर्मको लोभ लालच नराखी परोपकार र समस्त प्राणीको हित ।
- समभाव,सेवा,परमकामलाई ईश्वर भावमा समर्पित गरि कर्म बन्छ,नयाय र प्रित ।।३।
- वुझनु अग्नीहोत्रादी, जप, पुजा पाठबाट देवताहरुको आराधाना गर्ने देवयज्ञ ।
- पितृयज्ञले पितृको लागी भक्तिभाव,पिण्ड, तर्पण, श्राद्ध, दान गरिने वंशजयज्ञ ।।
- ठूलो त मनुस्य यज्ञ छ सनातनी,संस्कृती,परमपराका उत्सव पर्व जागरणहरु ।
- जनलाई भेलाका अवसरमा स्वाद र रसका परिकार प्रसादको यज्ञ तृप्तीबरु ।। ४
- जागी भुत, श्मसान, तन्त्र, मन्त्र, धामी, झाक्री प्राणीको मृत भूतयज्ञले ।
- वलिप्रथाले एक प्राणीको फाइदा र अर्को प्राणीलाई हानि हुने यज्ञले ।।
- नगर्नु अति आहारा,शरिरलाई जीवित राख्न, प्राण धान्न, लिनु अन्नको ।
- चिल्लो पिरो आवश्यक नपर्ने अन्न,वनस्पति जल र बायू अनुकुल हुनुको।। ५
- धेरै निन्द्रा,शैया निदाउनु पनि शरिरको ंएक अनिवार्य अवस्था बनाउ जन ।
- भय लिई मर्छु कि भन्ने सोचाईमा डराउनु, काप्नु, वेहोस नहुनु,सतय मन ।।
- स्वास्थ्य मैथुन जुन सन्तान उत्पादन, वंशको स्थापना,काम र मनोरञ्जन ।
- नास्छ पर पुरुष र परस्त्री कामवासनाले,ज्ञान,धन,ज्यान नास्छ रहन्न धन ।। ६
- कामले नाशवान शरीरको निर्वाहा गरी वाच्नको लागी मन आरोग्य छ ।
- निस्की वचन, शरीरले काम कर्महरु सनातन धर्म अन्तरगर्त जन बाच्छ ।।
- जनले पुरुषार्थ त नोकरी, व्यवसाय, कृषि, उधोगबाट धन, सम्पतीमा छ ।
- सम्पत्तिनै प्राणी,मानवको सेवा परोपकारमा कामहरु गर्नु राम्रो पक्ष ठानिन्छ ।। ७
- क्रोधले जनको रिस, इष्र्या, निन्दा घृणा र तिरस्कार नित्य जन्माउछ ।
- लोभमा आशा वाचि,भौतिक सम्पति संकलन,संसारिक लालचा राख्छ ।।
- जागी मोहमा माया, ममता, करुणा, दया, श्रद्धा जनको वृति आशक्ति छ ।
- भोजन मद मात्सर्यको उन्मत्त, मात्तिनु, छाडा हुदै जीवले म अह्ं जगाउछ।। ७
- जागी मनले शरीरमा बास गर्ने जड शक्ति सगुण निर्गुण आत्मा तताउछ ।
- पुगी बुद्धिमा विचार, तर्क सोचाई खोज गर्ने जड शक्तिले कर्म गराउछ ।।
- फैली अहंकारी घमण्ड, उदण्ड, अन्धकार, अज्ञान व्याष्टि समष्टी नास्छ ।
- विवेकले ठिक – वेठिक निर्णय गर्ने शक्ति थामी जीव र चराचर भलो छ ।। ८
- यमलोकः–
- सबै प्राणीको जन्म, मृत्यु र कर्मको फाँटवारी र अभिलेखालय यमक्षेत्र।
- यमलोक नै शुक्ष्म शरीर धारी जीवात्माले जन्ममा गरिएका कर्मको क्षेत्र ।।
- कर्म फलको भोगका नरकलोक, स्वर्गलोक, दिव्यधाम पठाउने कार्य हुन्छ ।
- अदालत,यमलोक बैदिक न्यायलय,प्रशासक चित्र गुप्त र यमराज बस्नुहुनछ ।। १
- नरकलोकः–
- जन्म,योनी,जीवनका पाप कर्मको सजाय भोग गर्ने क्षेत्र,सजाय गर्ने कारागार ।
- समय अवधि,जीवात्माको सँजाय,भोग र पुनः जन्मान्तर क्रम पृथ्वीको दण्डघर ।।
- शुभ अशुभ मति,गती र प्राणीको गर्भमा प्रवेश गर्नु ,साधना पितृऋृण स्विकारी ।। २
- स्वर्गलोकः–
- राम्रा,पुण्य कर्म,हित,फल भोग गर्ने क्षेत्र जन्ममा गरिएका परोपकार र पुण्यकर्म ।
- बसीे जीवात्मा रुपी शुक्ष्म शरीर बाट फल भोग गर्नको लागि बस्ने पुण्य धर्म ।।
- यहाँ देवता र पितृका गणहरु,समभाव पुण्यका प्रभाव र सुःख पुर्वक वस्छन् ।
- परोपकार,कर्मको फल पृथ्वीको गर्भमा जन्म,प्रवेशद्धार,कर्ता देवराज इन्द्र हुन् ।। ३
- परबह (दिव्यधाम)ः–
- शिव, विष्णुलोक,काञ्चन क्षेत्र जुन धाममा जीवात्मा रुपको शुक्ष्म शरीर पुग्छ ।
- जन्म मरणको चक्र टुटी प्राणीले मुक्तिमा भगवानको अंशरुपी आत्मा (तरङ्ग) छ ।।
- समय,प्रकृती,विधि र नितिको अन्तरालमा भगवानमा नै समाहित छ ।
- ईश,प्राणीको जन्म मरणा,प्रकाश पुञ्ज तरङ्गमरुपी आत्मा जोडिन्छ ।। ४
- मानिस
- समाजिक प्राणी मानिस चेतना,जड प्रकृतिबाट श्रृजना भएको हुन्छ ।
- बनी ५ कर्मेइन्द्रिय, ५ ज्ञानेन्द्रिय मन, बुद्धि अहंकारमा जेलिएको छ ।।
- किन त्रिगुणमयी मायाको बाँस,अस्तित्व र आतमा आत्मा,दैवि शक्ति छ ।
- यो अखण्ड,निराकार,अव्यक्त,आगोले डढाउन नसक्ने,नृर्विकार सास्वोत छ ।। १
- यहि शक्ति विश्व ब्राहाण्डमा सर्व व्यापक,प्राणीको जीवमा बास रहन्छ ।
- यहीनै प्राणी सजिव,गतिवान र शरीरलाई छोडे पछि निर्जीव,गतिहिन बन्छ ।।
- मान्छेको आत्माले पुरानो बास त्यागी बृद्ध शरीर छोडी नयाँ गर्भमा बस्छ ।
- सृष्टि कर्ताको विधान हो मृत्यू,जन्मान्तर थोत्रो नयाँमा रुपान्तर गति हुन्छ ।। २
- लिई आहारा, निन्द्रा, भय,मैथुनमा पञ्चमहाभूतको नासवान सृष्टि शरिर छ ।
- पूर्ण चेतनाले खाना–पिना, रहनसहन आकार प्रकार रुप, रङ्गमा फरक बन्छ।।
- हासि खुसि जीवन शैली,सन्तान,वंश र आयूले ज्ञान, विवेक छ,कलिले हर्छ ।
- अर्ध चेतना,जीवन शैली आयूमा फरक,ज्ञान,विवेक छैन फरक पशुले व्योहोर्छ ।। ३
- कर्म,श्रम,भाग्य
- व्यक्ति जन्मले स्वशासित संचित (प्रारब्ध) कर्मलाई समय र श्रमले प्रस्टयाउछ ।
- उस्को जे जति कर्म,भोग छ ती विषयवस्त,सामग्री आउछ,खोजेर देखेर के देखाउछ ।।
- कर्मवासनाको समयमा वर्तमान जीवनले भोग्ने कर्मलाई चेतन सत्ताको आधारमा ।
- जीवित शरीर,मन र समयको अन्र्तक्रिया नै कर्मको संकेत,मन स्फूर्त चल्छ वुद्धिमा ।। १
- जब वुद्धि र मनको ठोस निर्णयमा पुगेपछि वुद्धिले इन्द्रियहरुलाई कर्म गराउछ ।
- सोही आदेश अनुरुप व्यक्तिको भविष्यमा उन्नती,पतन,फलको अध्याय शुरु हुन्छ ।।
- जड पिण्ड राशी,नक्षत्र,आकाश,सूर्य र पृथ्वीबाट कुनै राशी कोणिक दुरीको बन्छ ।
- यी ग्रह,आकाशी पिण्ड,सबै चेतना रहित जडनै पृथ्वीका जीव व्यक्तिमा समान छ ।। २
- पृथ्वी
- रही अन्तरिक्षा स्वतन्त्रमा तल माथी थेप्चीएको विचमा सुन्तलाको आकारको पिण्ड ।
- टाढा रहेको गतिशील ग्रह सुर्यलाई पृथ्वीले पश्चिमबाट पूर्व अण्डाकारबाटोमा प्रति सेकेण्ड ।।
- बनि वार्षिक गति, दिन र रातको अनुभवमा आकाश, जल वायु, पृथ्वी, अग्निका महाभूत ।
- सेलाए पछि प्राणी,वनस्पति जीवको अतिस्व जारी छ,जहा जीवन यापन बंश पुस्ता यावत ।।१
- ज्वालामुखि
- भु–गर्भ पृथ्वीको भित्री ज्यादै तातो छ र सबै पद्धार्थहरु कारणबाट तरल छन् ।
- समुन्द्रको पानी तातो र चिसोको सङघर्षबाट बाफ भई पृथ्वीको धैर्यता टुटछन ।।
- कमजोर स्थान विष्फोटनले भित्रको तरल पद्धार्थ लावा, खरानी, आगो बलिदिन्छ ।
- उही धुवा मूस्लाको साथमा बाहिर क्षेत्रहरुलाई ढाकि जागृत ज्वालामुखी फुट्छ ।। १
- भूकम्प
- फाटी ज्वालामुखी पृथ्वीमा कम्प हुने, हल्लिने, थर्कने गतिले पृथ्वी काप्छिन् ।
- यीनै गति भुकम्प (भुइचालो) हो,ज्वालामुखी प्रभाव बढी छ उहाँ भुइचालो जान्छ ।।
- बज्रपात
- पानी पर्दा आकाशमा विजुली चम्कनु, मेघ गर्जंनु, जल, वायु र अग्नीद्धारा हो ।
- यही श्री कृष्णको बज्र,विद्युतीय तरङ्गबाट उत्पन्न भएको बज्र आकाशमा भयो ।।
- बज्रपातले प्राणीको तत्काल मृत्यु र वनस्पतिको क्षतविक्षत घर, उद्योग, हानि ।
- रोक्न भूमिकरण,तामाको तारले बज्र यन्त्र बनाई जमिनमा पठाई बच्न सकिन्छ ।। १
- आँधी, बतास
- रही पृथ्वीमा नियमितको तातो र चिसो स्वभाव भई असन्तुलन आँधि बेहोरी छ ।
- बनी प्राकृतिक आपत्ति,प्राणीमा मरुभूमिय क्षेत्रका तातो हावाले बालुवा उडाउछ ।।
- जव हिमाली प्रदेशमा चिसो आँधी बेहारी,हुरी बतासले क्षति धन जनमा रहन्छ ।
- पृथ्वीको बाहिरी सतहमा तातो र चिसोको माध्यमबाट उत्पन्न भई घटना हुन्छ ।। १
- समय ः
- पृथ्वीको गोलामिक सतहमा उत्तरी धु्रव,दक्षिणी घ्रुवसम्म अर्ध समानान्तर छन ।
- देशान्तर रेखादेखि पूर्व पश्चिम दुवै तर्फ रेखा दक्षिणी धु्रव एउटै समय बन्छ ।।
- यी देशान्तर रेखालाई अन्र्तराष्ट्रिय तिथि रेखा वितल हुन यही समय निस्कन्छ ।
- यी बेलायतको ग्रिनविच शहरबाट पूर्वको समय बढ्दै जान्छ र पश्चिमका घट्छ ।। १
- जल पानी ः
- सधै धरातलिय जलवायू,वनस्पति र वायू मण्डलिय तातो चिसो हावाले ।
- रासायनिक परिवर्तनभै वादलको निर्माणमा बर्षा,चिसो हावाको प्रभावले ।।
- पिण्ड सुर्य,वायुको माध्यमले पृथ्वीमा अविरल चक्र हुँदा वर्षा हुन्छ ।
- पानी प्राणको रुपमा वाफ, शित, तुषारो, असिना, हिँउ, कुहिरो, बादल छ।। १
- पृथ्वीको उत्पत्तीः–
- विचित्र संसारमा श्रुति शास्त्रको मतमा विष्णुले पानिमा योगमायामा निदाउँदा ।
- शेष नागको शैया बनाएर निदाए,उही नाईटोबाट कमल उब्जि विरुवाले फूल्दा ।।
- त्यहि चर्तुमुख ब्रम्हामा उत्पन्न भए, ध्यान मग्न अवस्थामा रहेका ब्रम्हाको जागे ।
- दुई कानका प्वालबाट मधु र कैटभ राक्षस निस्किएर हुहुकारी ब्रम्हालाई मार्न लागे ।। १
- सोही क्षणमा आकुल व्याकुल ब्रम्हाले अन्र्तयामी भगवान विष्णुको ध्यान गर्दा ।
- श्री विष्णु’ निन्द्राबाट जागा भएर राक्षसहरु सँग लँडाई गर्न तयार हुनु भयो ।।
- लडाई लडी ती बलसाली पराक्रमी राक्षसहरुलाई मार्न नस
- की झुकाई बरमागे ।
- तिम्रो पराक्रमबाट म खुशी भएँ बर माग भनी विष्णु’ निन्द्राबाट उठी जागे ।। २
- बल र दम्भशालि ति राक्षस जल,स्थल वा दिन रातको मध्य समय मृत्यु रोजे ।
- विष्णुले जाँगमा गोडाले च्यापेरदिन र रातको समयमा मधु र कैटभ परमधाम पुजे ।।
- यीनै राक्षसहरुको हाँडबाट पत्थर, पहाड, मासु तथा बोसोबाट माटो पृथ्वी भयो ।
- पृथ्वीमा पानी,पानीमा भित्र शेष नाग वा कुर्म माछोले पृथ्वीलाई काँधमा रहिरहयो ।। ३
- आधुनिक भु–गर्भवेत्ता भन्छन ब्रम्हाण्डको तातो झल्झलाकार बाटुलो सुर्य पिण्ड छ ।
- उही गुरुत्वाकर्षणको शक्तिसन्तुलनमा हाइड्रोजन, हिलियम, अक्सिजन, फलाम रहन्छ ।।
- कार्वन, नाइट्रोजन, म्याग्नेशियम, अल्युमुनियम,धेरै तत्वले पृथ्वि सुर्यको टुक्रा हो ।
- चोइटिएको टुक्रा अन्तरीक्षमा सेलाएर पृथ्वी नामले रासायनिक परिवर्तननै भयो ।। ३
- पछि पृथ्वी सेलाई कालान्तरमा प्रशान्त महासागरको क्षेत्रबाट एक टुक्रा चोइटि यो ।
- प्रकाश रहित,अन्तरिक्षमा अडिइ चन्द्रमाको रुप आवर्तन र परार्वतनको माध्यम भयो ।।
- बुझ्नु सुर्यको प्रकाशले चन्द्रमा चम्किन्छ उही पृथ्वी सेलाएपछि परा,अपरा प्रकृति जो ।
- अनुकुल जीवको वास,आहार,स्थल गोलामिक सामुन्द्रिक सतहमा छाल जमिन तैरीयो ।। ४
- भू–उपग्हः
- सौर्य उर्जाबाट सञ्चालित भू–उपग्रहहरुमा शक्तिशाली उपकरणहरु र फोटो क्यामराहरु जडी ।
- माध्यम बनि अन्तरीक्षका गतिविधिहरु,फोटो,प्रयोगशालामा रेकर्ड वेदशालाका उपकरणहरु पढी ।।
- अन्तरिक्षा,आकाशमा रहेका पिण्डहरु र पृथ्वीको जलावायु,घटनाहरुको विषयका ज्ञान बिज्ञान ।
- सम्पर्क संचालन गरी भू–उपग्रहको सम्पर्क कम्प्युटरमा र नियामक जन फलदायी कर्म समान ।।
- सुर्य सभा
- सूर्य उदय,दिनको समयमा सुर्यलाई रङ्गिन इन्द्र धनुष गोलाकार भई घेरीन्छ ।
- इन्द्रेणीलाई पृथ्वीबाट हेर्दा नौलो अनुभव,रमाइलो वातावरणमा सूर्यसभा देखिन्छ ।।
- यहा देवता र ब्रहण्ड संचालक पदाधिकारीहरुको बैठक, कचहरीममा बसेको हुन्छ ।
- चराचर जगतको निति नियम र कार्य योजनाको विषयमा छलफल गरिन्छ ।। १
- पुर्वजले भन्दै आए,आधुनिक विज्ञान जगतले यो विषयमा बाल्ेनै गराएको छैन ।
- दिनमा सुर्य सभा छ चन्द्र सभा रातिमा हुन्छ,सप्तरगीे रङ्गको श्रोतमा हुन्छ ।।
- पृथ्वीमा घाम पानी परेको समयमा सुर्यको किरण आवर्तन र परावर्तनमा रहन्छ ।
- किरणको कारणले सप्तरङ्गी इन्द्र धनुष हुन्छ,सुर्य र चन्द्रमा घेरि अस्तित्वको बन्छ ।। २
- चन्द्रकला
- पिण्ड सूर्यको समटी किरण पुगी पृथ्वीबाट भई परावर्तन चन्द्रमा सम्म ।
- दिई शितलताको प्रकाश चन्द्रले प्राकृतिक उप–ग्रहमा पृथ्वीलाई परिक्रमा ।।
- पुगी सूर्य नजिकमा सूर्यको तेजिलो किरणले ढाकि छोपि चन्द्रमा पृथ्वीबाट ।
- चन्द भाग घट्दै र बढ्दैकोे अवस्था चन्द्रमाको कला हुन्छ देख्ने जनसाथ ।। १।
- घुमी पृथ्वि अक्षमा जब सूर्य र पृथ्वीको विचमा चन्द्रमा रहदा औंशी हुन्छ ।
- घुमि चद्रमाले पृथ्वि तब सूर्य र चन्द्रमाको विचमा पृथ्वी रहदा पूर्णिमा हुन्छ ।।
- कोणिय दुरीले पूर्णिमाको दिन सूर्य अस्त र चन्द्रमा उदाउने समय एउटै हुन्छ।
- सूर्य, चन्द्र,पृथ्वी एउटै सरल रेखा र एउटै सतहमा,औंशी र पूर्णिमा तिथिमा पर्छन् ।। २
- समाप्त
- न्वारन । नामकरण सस्कार ः
- सेढाई
- लोकभाषी बोल्ने न्वारन,हिन्दु सनातनी जन्मिएको शिशुको संस्कार यो ।
- प्रियजन,जात कर्ममा सुनाइएको वा राशिचक्रले दिने न्वारनबोलिने हो ।।
- सक्रान्ति,ग्रहण,श्राद्ध बाहेक जन्मेको १०,१२,१३,१६,१९,३२ ,१०० औ दिनको ।
- जन्म समय,नक्षत्र,अधिपति देवगणको परिचयात्मक नाम शिशुमा रहने भो ।। १
- न्वारन १. तरिका ज्योतिष नक्षत्रको पाउ,स्वेच्छा,आमा वा लौकिक हुन्छ ।
- गुणका वंश,आमा बाबु,शरिर,नक्षत्र,ऋतु,ईष्टदेवको गुण,कर्म,नामले बन्छ ।।
- तिथि,नक्षत्रका स्वामी,बार,महिना,कूल परम्परा थपीसंस्कार शिशुको नाममा ।
- भई शुद्ध शिशु,आमा बुवा,स्थानले कानमा सुनाउनु,विधिवत छ न्वारनमा ।। २
- दहौ दिन सुत्केरी चोख्याई,सुनपानी छरी ,शुद्ध घिउ,मेथी जाउलो खुवाउनु ।
- ११ औ दिनमा शिशुको शुद्धि बनाई पञ्चगव्य सहित पुजा शान्ति पाठ गर्नु ।।
- जेष्ठा,अश्लेषा,मूल,जन्मनक्षत्र,कृष्णपक्षको चतुर्थि तिथी,अशुद्ध स्थान भएमा ।
- शिशुको दुष्ट योग शान्ति गरिदिनु,जुम्लाह वा गर्भमा दाँत आए,दलकिचमा ।। ३
- शिशुको बुबा खुसिले कर्ताबनि स्नान,जप,पाठ,नित्य क्रियामा शुद्धि बनिदिनु ।
- पूर्वाङ्गगरी २.बिधि शास्त्र,गोत्र प्रवरमा नाम दिई शिशुका हरदोष निवारण हुनु ।।
- शिशुको रजवीर्य,प्रदोष हटाइ ऐश,ऐश्वर्य,आयू,आरोग्य, जीवको जन्म बृद्धिमा ।
- ईशको स्तुति,भक्ति,प्रसन्नता दिप,कलश,प्रकृति पुजि गणेश ईश जन सबमा ।। ४
- सबै कर्म निष्क्रमण,सूर्यदर्शन,भूमिस्पर्श शिशुलाई, दम्पति,सुख प्रतिज्ञाधारी ।
- संकल्प,भूरसि,दान दिई कन्यपुजी दिप,कलश,सूर्य,नवग्रह,इश आदि अनादी ।।
- सुनदान,गोदान,आभ्यूदायिक श्रद्धागरि अग्नि स्थापना, चरुहवन वेदी धर्ममा ।
- होमादी सिद्धाई सुत्केरी र शिशु,यज्ञमण्डप ल्याई यज्ञ परिक्रमा गरि मन्त्रण ।। ५
- अग्निमा होमि भलायो,सर्रस्यू,भलायो,हिलो सहित,प्रकृतिका मन्त्र पढनु ।
- शण्डमर्कआदी भगाउदै दुष्टग्रह,उग्रचेतन सबैलाई अग्निमा आहुती दिनु ।।
- शिशुलाई यज्ञको आगो माथि घुमाउदै,हातैहातमा उफार्दे जनमा खुसिले ।
- वैदिक तथा यज्ञ,तिर्थ हुने,चेलीभेटी पर पाहुना निम्ति भोजन खुवाउनाले ।। ६
- नामश्रवण ३. न्वारन घोषणको क. विधि २किस्ती सजाई सद्र्धाम क्रमैले ।
- जनै,सुपारी,वस्त्र भेटी र पीपलको पातमा नाम लेखि साटी मन्त्र भन्नाले ।।
- भजन,किर्तन,स्वस्ती मंगलचरण बोली,कुल,गुरु,आचर,जन खुसको धर्मले ।
- बाधिनु आमा बुबा र शिशु सब एकाकार नवआगन्तुकमा सुखको कर्मले ।। ७
- ख. बिधि राम्रो स्लेट,पाटी,बोर्डमा सजाई वाण्ी,अक्षर लेखि नाम घोषणा ।
- दुबै विधिमा शिशुको नामकरण,जयगान,मंगल बचनले नाम बोल्दाको क्षण ।।
- दुबै बिधिमा शिशुको नामाकरण,जयगान,मंगलबचनका बोलि रमाउने ।
- पातमा लेख्ने,अनावरण गरि हित,मित,प्रितमा दम्पति र बंस हित हुने ।। ८
- दम्पति मिलि ४.मेखला बन्धनमा मन्त्रले मेखला शिशुमा बाधि रक्षादिनु ।
- मेरा ह्ृदय,कोखबाट जन्मी दिर्घायू,आरोग्य शिशुमा आत्मा सधै जगाउनु ।।
- ५. मेधाजनन्मा सुन चाँदी वा चोखो भाडोमा मह,घिउ,सूनचादी मिसाई ।
- मन्त्र सहित चलाई,दम्पतिले शिशुलाई बुद्धि शक्ति दिनु भनी मेधा चटाई ।। ९
- आयू,तेज,बल र बुद्धि पढोस भनी इश,माधव,वामन,हरि भगवान सम्झि ।
- असंम्भवमा फूलपातिले शुद्ध मनईच्छा,अभिभावक शिशुमा सिंचन गर्नु नी ।।
- स्थूल र सुक्ष्म बृद्धि मानवता र ब्यक्ति बिकासमा ज्योतिष,ज्ञानी दिनु राय ।
- कल्पान्तर,जगतमा छ न्वारन,असल कमसल चिनारी बनि जीवन घामछाँय ।। १०
- अन्त
- अन्नप्राशन । पास्नी ः
- शिशु जन्मिएको ६ मास पछि,पास्नि गरी अन्न दिई पुष्ट ।
- स्वास्थ,आरोग्य र पोषण पुराउन १ बर्ष नकटाउनु स्पष्ट ।।
- तिथिमा परेवा,चतुर्थि,षष्टी,अष्टमि,एकादशि बाहेक अरुमा ।
- चन्द्रमा विचारगरि १.भात ख्वाउने विधिमा कर्ता शुद्धिभई नित्यकर्मले ।
- पूजापाठ,आचमान,जप,ध्यानगरि बाबु आमा,परिवारले शिशु र अन्नादीले ।।
- पूर्वाङ्गगरि कर्मपात्र,जल,गोदान,भूरसि,धन,द्रव्य,अन्नदी पुजी घर समाजले ।
- २. पूर्णाहूतिमा नरिवल,सुपारी,बस्त्र,नैवेद्य,धन सबै सामाग्री दान कर्मले ।
- भात खुवाउने स्थान शुद्धि,पञ्चगव्यादी छर्कि, शिशुको अन्नप्राशन गर्नाले ।।
- वेदिका अग्नि पूर्णहुती,समिधा,चरु होमी,सद्र्धाम,फल,बेलपत्रादी मन्त्रले ।
- मन्त्रले पञ्चामृत,दहि,बस्त्र,भूषण,तिलक,फलफूल,द्रव्यादी पुजा सामाग्रीमा ।
- बाबुले भात खुवाई,अरिष्ट दान दिनु,थालीको मह घिउले पास्नी गर्नु शिशुमा ।।
- बाची मन्त्र,शास्त्रोत्तर,कन्य,कुमारी र घर छिमेकका नारी रत्न जुटी छिमेकी ।
- हटाई स्तनपान अभाव,पौष्टिक खाद्द,अन्न खाई बलवान स्वस्थको आहार ।
- पुजी ब्रम्हा बिष्णु,महेश्वर सकल देवी जगत र प्रकृतीमा जीवन सुधार ।।
- दिई कापिकलम,शिप कौशलका प्रविधि हतियार शिशुका खेल सामान ।
- माईति मावली भए डाकीदिनु वंश सरेपनि उपहार दिने क्रम नबढाउनु ।
- मनमा,बल र बुद्धिको अन्न पोषण शिशुको अन्नप्राशन स्वादिष्ट खाना दिनु ।।
- हेय वा दुराचारी गर्नाले नारी,पुरुष जातको बिभेदमा बिभक्त समाज खण्डित ।।
- Collected by: HP sedhayn
- छैटी,षष्ठिका पुजा ः
- शिशु जन्मिएको ६औ प्रसुत दिनमा छैटी,षष्ठिका पुज्ने रित ।
- जे लेख्छ भावीले,शास्त्र मान्छ भाग्योदय बनिन्छ शिशुको हित ।
- छैटी १.कार्यमा काठको पिर्का,पूजा थालीमा थापी छैटी षष्ठिदेवी ।
- आकृती,चामलको पिठोले दाँया स्कन्दकुमार,वाँया प्रद्युम्नको चित्ररेखि ।। १
- बेलुकी २. अष्ट चिरन्जीवी,पुजी सुत्केरी कोठामा अखण्ड दिप बाल्नु ।
- नाचगान,भजन,रमाईलो,खानपिनमा जुटि ईष्टमित्र सब जन जाग्नु ।।
- निम्ती मावली शिशुका ३. पुजाविधिमा सफाई,जप,ध्यान,यज्ञ जगाई वेदी ।
- फलफूल प्रसादी,धुप धैयर,जौ तिल,र्शस्यू मन्त्रोचरणले घरमा छर्कि ।। २
- आसनमा कर्मपात्रमा ३ टुक्रा कुशसहित षोडसोपचार पुजा विधिमा ।
- संङ्गकल्प यो गोत्रको नवजात शिशुको कामना दिर्घायू जीव हितमा ।।
- सबै कुल ,कुलायन,अष्ट चिरन्जीवी,दिप कलश पुजीजानु शान्तिमा ।
- सुत्केरी कोठा बाहिर ७ थुप्रा अक्षता,कलश,मन्त्र,ग्रहादी लोककल्याणमा ।। ३
- नक्षत्र,वार,तिथि,पक्ष सब बिचारी दम्पति,कर्ताले पञ्चमहाभूत पुज्नु ।
- सकल जीव,वास,अष्ट चिरन्जीविको विधिवत न्यास, ध्यान गर्नु ।।
- कर्ताले ३. पुजा क्रमविधि पूर्वा षष्टिदेवीको जागी आराधाना उनैमा ।
- रक्षागरी विधिवत पुजि पाउ,हात,लोक लोक,चर,शिशु हित कल्याणमा ।। ४
- दिई पुष्पाञ्जली भक्ति,लोक वंश कल्याणी सबै देवादी देवमा ।
- पुजि स्थानीमानी ईश,आफना सकल कुल कुटुम्व,पूर्खाहरुमा ।।
- षोडसोपचारमा पुजी आफनी स्त्री लाई दम्पति,शिशुको अनिष्ट फेयाँक्न ।।
- मन्त्र र शास्त्रले भय,अकाल, रोग नासी, सुख शान्ति आरोग्य ताक्न ।। ५
- सृष्टि,उही मातृका,देवगण,होम वेदी,अदिति लक्ष्मि,गौरी सबै देवीको ।
- मागी कृपा,चिरायूले सर्वाङ्ग बालक तन,बृद्धि,मन,इन्द्रिय,तेज,ओजमा ।।
- शरिरका प्रत्येक अङ्ग,सुरक्षा देवदेवी पुजा,आवहनमा शास्त्र मन्त्रण ।
- गरि भय,असुरक्षा,अनिष्ट हटाई,जीवन,जग,कर्म चलोस,सबै जीव गण ।। ६
- शरिर वाणी,मन,बुद्दिले ईन्द्रिय बाँधि बनाई सन्तान रक्षाको शर ।
- ताक्नु लक्ष्य भेदन आरोग्यले,सफल,सुखद जीवन सुखद वित्नेतिर ।।
- चुनि रिस,राग,बैराग्य,गरिबी,अशिक्षा,चेतना ताकि भेद्नु त्यो शिर ।
- त्रुटि भए छैटी दवीे माफ दिनु,भक्ति,बन्धना ,धर्म अर्पिए उनै तिर ।। ७
- शिक्षा कला विज्ञान सुझाउछन् वैर रैति वा वेधर्मि वंशमा नसोच्नु ।
- किन स्नेह,आदर,भाव र दिव्यता हुदैन कुल वंश बाकि धरामा चम्कनु ।।
- सनातनी कला बिज्ञान हो हिमद्युः हैन कुन धर्म,सम्प्रादय र जन बिरोधी ।
- नखच्र्नु सन्ता वंश र कुलमा संस्कार देश समाज चल्छ,धारण धर्म विधी ।। ८
- अन्त
- सेढाई जात संस्कार:
- बताउनु त कुन प्रकार प्रजाहरुको सृष्टि भयो सर्वश्रेष्ठ देव कुन ।
- आस्तिकले गणेशको आविर्भाव कसरी भयोकिन मानवशास्त्र भनिन्छ जुन।
- मानवशास्त्र वा मानवको विज्ञान अर्थ मनुष्य वा मानिस जनाईन्छ।
- यस शास्त्रकोले व्यवस्थित मानवसम्बन्धी विज्ञान भन्ने यि एकै हुन ।।१।।
- सेढाई महिलाहरुले लगाउने नेपाली गहना:
- जातकर्म संस्कार-
- शिशु जन्मदा सालनाल काट्नु अगाडी शास्त्तोतर जातकर्म संस्कार बन्छ ।
- प्रसुत हुने व्यथा र सुत्केरीभई,स्वस्थ शिशु,आमा आरामदायी बनाउनु छ ।।
- सुत्केरी गराउदा सालनाल सहित षेडिनीद्धारा हावा जल समान जन्माउनु ।
- गर्भ सहजतामा व्याई,जातकर्मले १. नश्लच्छेदन गरी शिशु सफा गराउनु ।। १
- शिशुको पर्दापण स्वागत गरी जातकर्म संस्कारले आयू,बल,तेज पुज्नु ।
- सुताउनु सालनाल काटी,धागोले बाधि औषधी लगाई,सूतक बोलिनु ।।
- मातृका पुजी,अग्नि स्थापना,वेदी पुजि आरोग्यमा आमा बच्चा रहनु ।
- स्तनपानमा विगाउती दुध खुवाई,आमाको छातिमा शिशु टसाउनु ।। २
- २. पुजनविधिमा शुद्ध जल,जलपात्र,कुश,तिल,जौ र सुत्केरी सामाग्री लीई ।
- धूप,दिप,नैवेद्य,धागो,घिउ अग्नि सहित वेदि र हवन,घडा जल आदी ।।
- पुजी शिल स्वभाव,जात,लिङ्ग ३.जातकर्म विधिमा दम्पति आसनमा बस्नु ।
- सफा शिशु,आमाले बस्त्र आभूषणमा,पुजाले सबैमा शुद्ध सुनपानी छर्कनु ।। ३
- पूर्वतिर शिशुको सिरानी पारी पिताले शुद्ध जलले सेचन गर्नु,आशन ।
- ग्रह,दोष,सबै मन्त्रादीले सुन,द्रव्यदान,संकल्प गरी पर्छ घर चोखयाउन ।।
- भू भूवन भूब्र्भुव अदि चोखाई शिशुलाई शुद्ध घिउ मह, चटई दिनु ।
- नव ग्रह शान्त पारि पूजाकर्मसगै शिशुलाई शास्त्रोत्रर स्तनपान गराउनु ।। ४
- ४. मेधाजननले शिशुको बुद्धिशक्ति जगाउने कर्म विधि भनि जन बुझने हो ।
- घिउ,मह चटाई शिशुको शारिरिक र मानसिक बृद्धि,चेतना र रस लिने भयो ।।
- उहि सौन्दर्यमा रोगनासि,तेज,कान्ति,आयू र पाचन शक्ति बढाउछ शिशुले ।
- हुन्छ मेधाले,शुद्ध सुनको चम्चा,साहिली औलाले खुवाउदा हुन्छ सनातनीले ।। ५
- हे बालक,अचुत अनन्तले तिमिलाई मेधा गराई,स्नेह,माया छ भेल ।
- भू,भूवन,स्वर्गलोक रक्षा गरी शिशुको नाईटो कानमा घस्नु शुद्ध तेल ।।
- ५.जन्मभूमि अभिमन्त्रणमा पिताले शिशु ,वंशप्राप्ति,जन्मको खुसिमा ।
- साईलीऔलाले छोईदिनु जन्मभूमि,दिव्य,शुशिल पुज्नु स्थवर जंगममा ।। ६
- हे धरा तिमि सत्य,सहह्ृदयी,पञ्चमहाभूतमा शिशुका रक्षा निम्ति ।
- आत्मा मन र ईन्द्रिय बाधी,शिशु र सुत्केरीलाई धन्ययावाद दिई ।।
- मन तातो पानी,कपास र रुमालले पुछि शिशुलाई स्तनपान गराउदा ।
- सुत्केरीको निवासमा लिपपोतगरी घडामा पानी राखि १० दिन पछि सेलाउदा ।। ७
- चोखो सफा,पौष्टिक गास,वास,कपासमा ज्वानो र घिउ पौष्टिक खुवाउनु ।
- खाद्द,रुचि,भोक विचारी स्त्रीलाई खुवाउनु दैनिक स्तनपान छिनछिन दिनु ।।
- मकलको आगो सुतिकागार सम्झि पूर्खा,भगवान वैश्वानर थापी वरदाता ।
- सुतक चोखाई मन्त्र विधि,स्थान,सरस्यू गहुत छरी न्वारनकर्मादी जन्मदाता ।। ८
- शास्त्रिय विद्या बुझि अर्पनु शण्डमर्का,उपविर,शौण्डियकेय आदि अनादी ।
- ऋषि वा कर्मधारक द्रौणस र च्यावनलाई संम्झि आरतीमा सुतकादी ।।
- आयू कश्यपको जमदाग्निको,देवताको समान शिशुको मन्त्रादी सकलमा ।
- घर परिवार,शिशु,सुत्ेकरी,पिता र घर परिवार चोखो बनि बस्नु समाजमा ।। ९
- आफनो वीज्को सन्ुतष्टी भार्याको खुसिमा जीवन सफल डोरिने समय ।
- कस्का दुख आपद शिरभरी लिन हुने जीम्वेदारी खुस छ, दम्पति उदय ।।
- कुन धब्वा काल,कलिको अभिभावक चाहन्छ,सन्तानका अहित वा कुभलो ।
- उनैका शिर शैलमा सुम्पि जीवन हर्दम खुसि धन सम्पति वैभव नास्ने कुलो ।। १०
- अन्त
- पुंसवन संस्कार ः
- गर्भबेष्ठित भूर्णको पुरुषत्व हितमा पुंसवन संस्कार रहन्छ ।
- गर्भ निर्दोष,स्वास्थ र पुष्ट रही,भूर्ण शक्तिले स्मृती बन्छ ।।
- सामाजिक,मनोबैज्ञानिक कर्म,सन्तानका दम्पतिमा,गर्भ रक्षित ।
- भूर्ण धारकले नसुन्नु,अनाहक,निर्णय,कलह,दम्पतीमा छ वर्जित ।। १
- परिवारका छोरा,छोरी,आमा बुबा मिलि,दम्पतिले शुक्राणुको रक्षा हुनु ।
- अश्विनी,भरणी,कृतिका,रोहणी,मूल,पूर्वाषाढा,श्रवण सबै नक्षत्र चुन्नु ।।
- उत्तरषाढा,धनिष्ठ,शतभिषा,पूर्वभाद्रा,उत्तरभाद्रा र मृगशिरा नक्षत्रलाई ।
- बुझनु पुरुष नक्षत्र यी,उही चन्द्रमारहे दम्पतिले पुंसवन संस्कार गराई ।। २
- सन्तान छोरी चाहे दम्पतिले,आद्र्र,पूर्नवसु,पुष्य,मध्य र पूर्व पाल्गुनी ।
- सबै उत्तर फाल्गुनी,हस्ता,चित्रा र स्वाती स्त्री नक्षत्रमा चन्द्र रहने ।।
- गर्भ रहेको २,३ महिना पछि भावानात्मक पक्षले शूभ समय मित्र वरुणलाई ।
- अश्विनीकुमार,वायू,अग्नि पुरुषका सायूज्यले सन्तती र गर्भा रक्षा गराई ।। ३
- १.वैदिक र लौकिकभई पुंसवन संस्कार विधान प्रातःकालमा दम्पतिले ।
- सन्धया,पाठ,जप,नित्य पूजा,वास्न,बस्त्रअलंकार आभूषण धरी सजी दुबैले ।।
- पूजाकोठा मंन्दिरको शूद्धआसनमा जल,जलपात्र,कुश,जौ तिल सामग्रीमा ।
- अक्षता,फलफूल,धूप,दिप,कलश,हवन,अग्नि चरुले माटो भूड्कोको जलमा ।
- गरी आरती पूजन,गाणेश,दिप,नैवेद्द,लक्ष्मि नारयायण देवी संस्मरण गरी धेर ।
- ईष्टदेव,कूल कुलायन,नवग्रह,देवमा आवहनले यज्ञ पवित, पूजा भएर ।। ४
- सकल सृष्टि,लोक,जन्म र पूर्खा पूजी प्रणाम् गरी सम्झी बारम्वार ।
- पूर्णकाम,निरपेक्ष ईशमा,महापुरुष र देवीका यज्ञ वेदी पुज्नु हरहर ।।
- प्रसादमा खिर,खाना,द्रव्य,दान,बस्त्रादीले बिदा दिनु संम्भव जति ।
- नित्य पूजा,साधना जीवको सुन्दर कल्प योनी छ दम्पतिले अति ।। ५
- विधि २ उपचरात्मक छ,वैदिक विधि र यज्ञकर्म सिद्धाई वर बृक्षमा विश्राम ।
- पूर्व,उत्तर फर्किका मुना,हाँगा,जरा,सग्ला मुन्टालिई दम्पति एकाग्रा आसन ।।
- कुशका जरा वा हरिया पात सबै मिसि पिसाई रस छानी यथासमय पिउनु ।
- चन्द्र लग्न विचारी विश्रामगरी गर्भिणीका नाकमा रस लिनु,मन्त्र पर्छ पढिनु ।। ६
- सृष्टि सृजना तिम्रै,यो योग पञ्चमहाभूतमा ज्ञानलिई दम्पतिले वंश सुरक्षा ।
- गर्भास्थ र पति र पत्निले ओज् ल्याउनु चोखो कलशमा जल भरिनु, कक्ष ।।
- जीवले,भक्ष्य,अभक्ष्य त्यागि,समभावमा धर्मनै मन आत्मा शुद्धि कल्पनु ।
- वेद,कक्ष,यज्ञ,पूजन,संस्मरण कुलायन पुजि,सुखि वंश छोडी,पर्छ अल्पनु ।। ७
- पुसवनगरी खुसिमा दान,भागभोग सबै कर्म आफू दम्पतिले अर्पिनु ।
- आरोग्य पूण्य छ लोक र वंश दम्पतिमा,बाँकि जीवन पालि,खर्चनु ।।
- जन्माई आचरको सन्तती, पुंसवन संस्कारले गरी रक्षाको संस्कृती ।
- पूर्खा बिते,समय बित्छ,जीवन यही छ,आनन्दमा अल्पिने जनस्थिीती ।। ८
- अन्त्य
- संस्कारः
- X
- गर्भाधान संस्कार ः
- व्यक्ति सुसंस्कृत वा शुद्धभई पवित्र वा भवमेध्य बनि मानव ।
- रित,मन,वचन,कर्म र शरिर पवित्र यहि गर्भाधान कार्य गौरव ।।
- शिशुको जन्म ,मानसिक शारिरिक बौद्धिक मनोविज्ञान सुर्धान ।
- जननीधर्म,वीज् शुद्धि,वाधाव्यवधान हटाउने कर्म वंश जन्माउन ।। १
- गृहस्थ जीवनको कर्म,कत्र्तव्य,श्रेष्ठ उद्देश्य र सन्तानोत्पति बन्छ ।
- उत्तम सन्तानको ईच्छाले पवित्र गर्भाधान संस्कार जनचाप बन्छ ।।
- तिथि वार नक्षत्रमा,मघा रेवती जेष्ठा बर्जित गर्भधानलाई मानिन्छ ।
- त्यागी कुभाव र रिस द्धैष वा अहितमा यो कर्म बर्जित र निष्कृय छ ।। २
- स्त्री नारी आमा बन्न,पुरुष साथ दिप कलाश,गणेश,मातृका,नन्दि पुज्नु ।
- श्राद्दा गरी श्रष्टा र जीवनमा यज्ञोपवीत धारण गरी चोखो बनि गर्भीणु ।।
- खाई पोषिलो खाना बस्त्र आभूषणमा सजि,आनन्दी मनले चाही पुरुष ।
- राखि खुस र उच्च उत्कण्ठमा समागमउही लेखोका १० महिनामा पुष्ट ।। ३
- दाम्पत्यले जीवनका वंश उद्देश्यमा,राखिने वात र जातमा गर्भाधान ।
- मिलि प्रेम,प्रितका असल गुण,निरोगी,दिर्घायू शुशिल जन्मन्छ सन्तान ।।
- विवाह पूर्व र विवाहनै नगरी,नातामा,हुने सन्तान वा करकाप स्थिती ।
- विधी र नितीमारि समाज के बुझछ,कुन सस्कार विरखाउलो सन्तती ।। ४
- गृहस्थी सुखि जीवन,कर्म साथमा तिमी सुखि,शुसिल वंसले ।
- सार्थक पति पत्नि,शारिरिक,मानसिक र सुख आत्मिक शुद्दले ।
- जीवात्मा निराकारबाट साकार विधी र सुख साईतको ज्ञानी ।
- जीवन यात्रा,रहस्य र वैज्ञानिक सुन्दर गर्भाधानको सुसंस्कृती ।। ५
- उही असल सन्तानको साईत वीज,ईच्छशक्ति समागमको खुसि ।
- विचारी शूभसाईत,मूहुर्त,पुजी आत्मा,आनन्दी मन शुद्धिमा आपसि ।।
- बिषाद,दोष हटाई,वैज्ञानिक,ज्ञानी हुनु स्त्रि पुरुष,भाले पोथिमा खास ।
- परिमाण् उन्मुख र सुख सार्थक जीवले त्याग्नु,आवेग,संमवेगमा रिस ।। ६
- विधि १ क्षेत्रशुद्दि गर्भाधानमा दुवै अध्यात्म र परामनोविज्ञान बुझने हुनु ।
- आत्मतत्वघुमि अस्तित्वमा जीव गर्भ ढुक्छ,तव पति पत्निले सधै बुझनु ।।
- पोषिलो आहार,पवित्र भावन र असल आचारमा लिप्त तिमि,दिई युक्ति ।
- संयमित,धैर्य मन शुद्धिमा,आत्मा आर्काषण छ,आवहन गरिलिनु जुक्ति ।। क
- कुविचार,संस्कार र समयमा आत्माको आश्रय बने जन्मन्छ कु सन्तान ।
- गर्भमा कुन आत्मा र सन्तान डाक्ने वा भाले पोथिले बुझनु सम्मान ।।
- प्रेम,शुभ रज वीर्यले गर्भदोष नासि पुरुषत्व र नारीका क्षेत्रशुद्धिको सार ।
- शिक्षा दिक्षा,ज्ञान विज्ञान,शास्त्र पुजि अर्पिनु तयार स्त्री प्रुष बारम्वार ।। ७
- २.आहारशुद्दिगरि तन,मन,ध्येयले सात्प्विक खानपान आदत व्यवहारमा ।
- राम्रोविचार,संस्कार,वीर्य,ओजको पुष्टि छ आमा बुवाको आहरविहारमा ।।
- आचरण,चेष्टा र सन्तानको गर्भाधान सुपाच्य खाना शक्तिको बलमा ।
- त्यागी तामसी,उग्रगन्ध खाना,ध्यू,मह,दुध,मुग,चामलका खाद्द खाँदामा ।। ८
- सन्तुलित ३. शारिरिक स्थिती,भोक तिर्खा मुक्त बनि समागममा नरनारी ।
- हटाई पिडा अभाव अवयवका र अस्थिरपञ्जका स्वस्थ्य पूर्णमा तयारी ।।
- श्रृङ्गार,बस्त्र आभूषण अलड.कार,सुगन्धित भई कामेच्छुक मन प्रसन्नता ।
- स्वास्थ्य मन,आँट,बलले शारिरिक,मानसिक स्थितीमा प्रसुन रहनु आसना ।। ९
- अवस्था सौहाद्र्र ४. मानसिक मनोदशा भूर्णमा रस जावोस पतिपत्निको ।
- गहिरो मन प्रसन्न,वार्ता,शुभ भाव,कल्पना,मनईच्छाले चाहेको सन्तानको ।।
- कला,साहित्य,धर्मले रसमा डुवि स्वादनको आनन्दी,ज्ञानी,शिपालु कल्पनु ।
- ईशको चिन्तन,स्वरुप र विभूती,मनमाफिक कामनामा स्त्री पुरुष जाग्नु ।। क
- नुहाई जप,ध्यान,न्यास,योगाले कल्पि मन्त्र सहित शुद्ध गतिमा धुरुन्धर ।
- आर्दश भक्ति,वेदान्त चिन्तन र ईशको पुजन रोकि सोही क्षणभंगुर ।।
- सुगन्धित,आर्कषक शयनकक्ष,चित्रपट,वाक्य बाणि र धुनमा शास्त्रोत्तर ।।
- निश्चीन्ता,त्यागमा ऋतुदानलिनु रजश्वला पछिका ९वौ र १६ औ दिनउपर ।। १०
- अहो कामेच्छा ५. श्वासप्रश्वास सूर्यगति र चन्द्रगतिमालिई गर्भाधानमा ।
- पुरुषका दायाँनासापुट बाट स्त्रीका वाँया नासापुट श्वासभरिन्छ समागममा ।।
- प्राणयम,शुद्धिगरि पुरुषले दायाँ अण्डकोषले सक्रिया चुम्वन आलिङ्गनमा ।
- बढी शुक्राणु जन्मी पुत्रप्राप्ति र अन्ययोग छ शास्त्रको रति समागममा ।। ११
- संभोग ६. नारीको आसन यौनक्रिडा आनन्दिरसले हर्षविभोर गर्भाधान ।
- ईच्छा अनुसार रहे पनि उत्तानो सिधा स्त्री,पुरुषमा छ गर्भाधान आसन ।।
- दाहिने कोल्टो कफको,वायाँ कोल्टो कफको,घुडा टेक्ने घोप्टो वायू प्रदोष ।
- डर छ रोगको,तसर्थ गर्भाधान पूर्व वा उत्तर सिरानीमा छ,आनन्दी अवसेष ।। १२
- तन,मन,डर,धक हटाई७. ठाँऊ एकान्त सुसज्जित,पवनमय र सफा रोज्नु ।
- सुन्दर आरमदायि ओछ्यान,सुगन्धित तन मनले गर्भाधानको क्रिया खोज्नु ।।
- जङ्गल,सार्वजानिक स्थल,बाटो,पानि आगो,गोठ वा डर त्रासले धक आँखामा ।
- उस्तै ललाई,फकाई,डेडईन्ड,हनिमून अनेकान घुमन्ते क्षणिक रहर हकमा ।।
- विछ्याई वा ओछई बनि बनाई देश प्रदेश लोभ लालच मोह बाध्यतामा ।
- छोरी चेली नबुझनेले के गर्भाधान चाहन्छ र बलत स्वार्थसिद्धका पुरुषत्वमा ।। १३
- महत्व राख्छ ८. समय शुभ अशुभ,परिपक्वाता महिनावारीको ४औ दिनदेखि ।
- दुवै पक्ष,एकादशि,औसि र पूर्णिमाको तिथि बर्जित छ गर्भाधान,भूर्णको रेखि ।।
- सूर्योदय,सूर्यअस्त,सन्ध्याकालको गर्भाधानले आसुरी सन्तान जन्मीन्छ सोच्नु ।
- व्रत,उपवास,पितृश्रद्धाको समागम नराम्रो श्रपित बन्छ सन्तान,हक हित बुझनु ।। १४
- खराव रक्त छ,रजश्वलाको ४रात सहवास नगर्नु,उस्तै १३ रात छ अशूभ ।
- छोरा चाहनेले ६,८,१०,१२,१४,१६ रात्रिमा विधिवत समागम गरि गर्भाधान छ शूभ ।।
- छोरी चाहनेल् ५,७,९,११,१५ रातको सहवास उत्तम रह्यो प्रसुतमा हुनु तयारी ।
- बुझे ९,१५ रातकी छोरी १२,१४,१६ रातको छोरा उच्च रज वीर्यको हरघरी ।। क
- सूर्यस्त ३ घण्टा पछि,सूर्योदयको ३ घण्टा अगाडी लिनु स्त्रीले ऋतुदान ।
- बेलुकी ९ बजे देखि राती १२ बजे तक उत्तम पूरुषत्व र स्त्री समागम ।।
- सन्तान सोमवारको बुद्दिमान,सन्तोषि,मातृभक्त उस्तै गुणि बुधबारको ।
- शुक्रवारको विद्दान,तपस्वी,ऐश्वर्यशालि हुन्छ ऋतुदान र जन्माउने आमाको ।। १५
- बौद्धिक ९.गर्भाधान विधी पत्नि नछुने भई रक्तm बन्दपछि थाल्नु ।
- नित्यकर्म र पूजापाठमा मदिर वा मन परेको संस्मरण,स्थान जानु ।।
- सुन्दर मन,घर,कोठा,मन्त्र,ईष्टदेव,चन्दन,फूल,दिप,धुप नैवेद्यले पुज्नु ।
- दम्पतिले दीप,कलश,मन्त्रले सनातनी बनि शास्त्र ध्यान साधना गर्नु ।। क
- गच्छेअनुसार फलफूल,द्रव्य,दान,ध्यान,भक्ति,जप गरी मन शुद्धि पार्नु ।
- अन्न,मह,घिउ,सुपाच्य भोजनका पोषणले,शयनकक्षमा आराम गर्नु ।।
- रुची सुगन्धित मुस्कान र खुसिमा उत्तम सन्तान जन्माउने प्रेमले बाँधिनु ।
- संकल्प सहवास गरी गर्भाधानपछि १ घण्टा आराम पर्छ,गरिलिनु ।। ख
- सहवास पछि दम्पति उठी खीर खाने,नुहाउने,आफना काममा सबै ।
- दुध पिउनु स्त्री पुरुषले संम्भव,असम्भव,शक्ति जागी पुष्ट पोषण सधै ।।
- नलिनु मद्य,मांस,मदिरा धुम्रपानमा बलत जुठिदै,माझिदै स्त्री लमपट ।
- कलिमा १३ बर्षका रजोवति यहि दुष्परिणमले,ठोकिदै गाला र कन्चञ्ट ।। १७
- शास्त्रीय १०.गर्भाधानमा रज बन्दकाल पछि नित्य कर्म सकि ।
- पुजा सामाग्री खीर सहित पुजा गर्नु र दम्पति यज्ञस्थलमा बसि ।।
- वेदी बनाई,मक्कलमा अग्नि जगाई ,गणेश कलश ईष्टदेव पुज्नु ।
- धुप दिप सहित घिउ आहुती र चरु होमी टिका लगाई खिर खानु ।। क
- पुनः आचमानले शुद्ध भई,पति पत्नि मिलि पुज्नु अभिषेक गर्नु ।
- कर्म सर्मपण,दान,भोजन गरी,मन इन्द्रिय इृशमा लगाई खुस रहनु ।।
- प्राण,वाणी,शुद्धपारी धैर्यले गर्भाधान तयारीमा वीज र गर्भ पुर्कार्नु ।
- धरा,अग्नि,पृथ्वि,स्वर्ग मत्र्य पातल र वायूको आज्ञले प्रियमा गर्भ राख्नु ।। ख
- ईच्छा अनुसार सुगन्ध,अत्तर,शैयाको पूर्व र उत्तरको शिरानी ।
- कामेच्छा र मनोभाव समेट्नु प्रेमको समागम मुग्धमन धरी ।।
- १ घण्टा आरमगरी पतिपत्नि नुहाई काम काज आफनो गर्नु ।
- ईच्छाएको कामना छ सहवास, गर्भाधान रति वैदिक धर्म जाग्नु ।। ग
- नठान्नु बाहुन र पुस्तक लेख्दै गरे,हामि विजाती मान्दैनौ भनी ।
- कुन धर्म संस्कारमा सन्तान र वंश चाहिदैन र यो झूठ बनि ।।
- सकल बिश्वका धर्म एक,धारक विधि विधान,पञ्चमहाभूत मान्दछ ।
- कोही छैन फर्कि आउने,सत्य उहि जुनि यहि,यत्र परत्र सहि भोग्छ ।। १८
- अन्त्य
- जन्मोत्सव ः
- अघि विधि,सनातनी वा संस्कारमा बाँधिएको हुँदा समागम ।
- दाम्पत्यमा वीज्,भूर्ण,शसरिर जन्मि शूभसंस्कारले आजतक ।।
- वितेका कर्म र यत्नको गुणद्दोष स्वीकारी पुन ः हुने गुणकारी ।
- संकल्प,असल,समय,सामाथ्र्यमा जन्मोत्सव पूजन छ भकारी ।। १
- १ शास्त्रीय विधिमा कर्ताले चोखो नितीले नुहाई सफा बनी ।
- शरिर शूद्दिमा मन,वचन,कर्म लगाई वस्त्र आभूषणलाई अनि ।।
- जन्म दिने पूर्खा,पिता,आमाको संमरण र सम्मानले ओतपोत बनि ।
- ज्ञान,गुण,विद्या,बुद्दि सद्र्दाम र श्रद्दाले पञ्चतत्व पुज्नु सम्झनुपनि ।। २
- विधि १ पञ्चतत्व पूजन,जहाँ जगत,विश्व ब्रहण्ड हरेक पुज्नु ।
- शरिरका तत्व हाड मासु पृथ्वि,हे जीव पृथ्वि सुख पूर्वक बस्न् ।।
- धरी जीव,जन्म,जननी,माता अन्न जलकी लायक कल्याणकारी ।
- नासी पाप,जीवन जन,धन,पुजा ध्यान,नमन वस्नु उही स्विकारी ।। क
- जीव धारकका शरिरमा रहने रगत,रज,वीर्य जल सम्झनु ।
- जल नद सिन्धु दिई सम्पन्नता,सन्ँतती र सम्पति धारिनु ।।
- दिर्घायू दिनु वरुणदेव खुस हुनु पुजा ध्यान मेरो अर्पण स्विकारी ।
- आँखालाई तेज,उनै देवका प्रिय नेत्र स्वरुप श्री सूर्यनारायण हरी ।। ख
- कृपा दिई उज्यालो पूर्वबाट उदाई,पश्चिम अस्तले दिर्घायूमा जीव ।।
- रेचक,पुचक,धनन्जय श्वास तथा प्राण,वायू तत्व हुने स्फूति सजीव ।
- कुम्भक वायू शुद्दि औषधी बनि आरोगय दिई,दोष,रोग उडाई म कन ।
- चलाई शरिर देवदूत वायूले आरोग्य भरीदिनु गर्छु ध्यान तप जप मन ।। ग
- नाकदेखि कान सम्म आकास तत्वको जीव सुन्दर कृतज्ञ जीव पुज्नु ।।
- आकास हे सत्व उज्जवल वाणी प्रसन्न पूर्ण विद्दावन,शिप कौशल सुझ्नु ।
- बुद्दि,बिबेकमा नशा,रक्त र द्दिमाग शिरको वक् शुद्दि बाच्य कर्म चले तन ।
- उज्वल प्रकास दिई कल्याण गर्नु ध्यान जप तपको यो जन्मोत्सव मन ।। ३
- पुजी सबै २ अष्टचिरन्जीवीको सूस्वास्थ्य र दीर्घायू मन पूर्णताले ।
- बाँचिएका बर्षको हर १बत्ति बाल्दै,आउने १ बर्षको बत्ति बाल्नाले ।।
- थापी आर्शिवाद मान्यजन,गुरु र पूर्खा वंश पुस्ताको शुभकामना ।
- खाद्द,भोजन र रोग ईशमा अर्पि,खाई रमाईलो क्षण मनाउनु सब जन ।। क
- शास्त्रोत्तर अष्ट चिरन्जीवी?विभीषण,हनुमान,कृपाचार्य,अश्वत्थमा ।
- सम्झी बलि,व्यास,परशुराम र मार्कण्डेयको आवहन सम्मानमा ।
- कर्ताले गरि स्थापना अष्टचिरन्जीवी,पूर्वमा अश्वत्थमा आवहन ।
- खुसि र शुद्दि मनले,स्विकारी पुज्नु पूmल,अक्षता,जल,फल चन्दन ।। ख
- तब अर्पण गरी,सुस्थिर भई प्रसन्नतामा द्रोणचार्यका दीर्घायू पुत्र ।
- वेद,शास्त्र ज्ञातामा अर्पण गर्नु,उही ज्ञान दिर्घायूमा जन हौ सुपुत्र ।।
- थापी अग्नेय कोणमा राजा वलि कालो वर्ण द्दिवाहू बल सम्झि ।
- उनै पातलवासीको ध्यानमा स्वर्ग,मत्र्य र पातलको दान दिई ।। ग
- दक्षिणमा व्यासजी थापी ग्रन्थ सस्कारले ध्यान,जप,न्यास,दान ।
- ज्ञाता उनै परासरजीका पुत्र सभिm शुद्द तन मनले प्रणाम मान ।। घ
- जन्मोत्सवको नैरुत्यकोणमा थापी हनुमान पुज्नु वायूपुत्रलाई ।
- रातो वर्णका,अन्जनी पुत्र सम्झी सीतादेवीको दुख नासकलाई ।। ड.
- पश्चिममा विभीषण उनै रातोवर्णका पौलस्त्य कुल सुत ।
- राक्षसका राजा सम्झी तन,मन र ध्यानमा पुज्नु जन्मपुत्र ।। च
- वायव्यदलमा कृपाचार्य सम्झी धर्नुधारी गुरुको गर्नु पूर्ण ध्यान ।
- भारद्दाज गोत्री धीर वीर जस्तै संस्मरण कृपा,गुणमा दिनु मन ।। छ
- उत्तरमा परशुराम जमदग्नी पुत्र जो नील गाजल बर्णका शूर वीर ।
- कार्तवीर्य हन्ता महावली र पृथ्वि उद्दारकको नमन गरी पुज्नु धीर ।। ज
- कर्ताको जगे ईशानकोणमा मार्कण्डेय ऋषि थिए तपस्वी सम्झी ।
- सातै कल्प बाँच्नेको शास्त्र प्रार्थना र सकल धुप दिप नैवेद्द दिई ।।
- मानि मनाई,अर्पिई धुप,दिप,नैवेद्द पुजि सकल अष्टचिरन्जीवी सरी ।
- पूर्ण छ जन्मोत्सव,नमनाउनु आयतित् दिप निभाई केक काट्ने गरी ।। ४
- डाकी ईष्टमित्र सघि साथि सबै वंश पुस्ता वा सकेजति इच्छा कर्ताको ।
- बोलि दिर्घायू स्वस्ती शान्ति,धुप,दिप,नैवेद्द,फूल ,फल खुसि मन गरी ।
- मद्य,मांस वा मदिरा त्याग्नु खानु शुद्द बस्त्र अंलकारमा हेपि बर्थ डे ।
- उस्तै बैभव,रोग,द्दैष,राग कुभाव नलिनु समाज,जीवन जीव मरि लान्छ के? ५
- ३ गरी यज्ञ दीप प्रज्वलन पञ्चतत्व सम्मान र कृतज्ञता धरी प्रकाश ।
- हटाई जीवनका अन्धकार हरबर्ष सम्झी बत्ति वाली शूभकार्य खास ।।
- भोजन,हर्ष,भेला,जमघट बनोस मिलाप र सौहाद्र्र,पल रहि जन खामोस ।
- खुसि यही तिमि भित्रै छ कर्ता,संस्कार शास्त्र र शस्त्र हिमद्युः इश वास ।। ६
- ५. संङ्गकल्पग्रहण.? बितेका समय बिर्सि बाँकी जीवन बनाउनु सार्थक ।
- सक्रिय जीवले जौ,तिल,कुश,दूवो,फूल,फल,चन्दन,अक्षता,नैवद्य जुटाएका ।
- धुप,दिप,चामल,सुपारी,जलपात्र र आँपपिपलका पातले शास्त्रोत्तर गरि आएका ।
- बत्तिवाली शुद्द जल अभिषेक,आचामान,सङ्गकल्प,दिप,गणेश, कलश पुज्नु एकै साथ ।। ७
- कर्ताको जन्मोत्सव गरि आत्मोन्ती,व्यक्ति विकास,परोपकार र लोक कल्याण ।
- सुझ बुझले समय,श्रम र सम्पती खर्चनु उही प्रतिज्ञाले आरोग्य तत्क्षण ।।
- आफू,वंश,पुस्ता,सन्तान र जीव सबैको भलो सोच्दै दुर्गण हटाई समाजकन ।
- सुमधुर घरपरिवार र सन्तान र कर्म बुद्दिले पुज्नु,प्रार्थना गर्नु आनन्दीमन ।। ८
- संस्कारमा जन्मोत्सव वितोस सकल मित्र,आफन्त र ईशको स्वध्यान ।
- कर्ताले पुज्नु,बत्तिबाल्नु आफनै निती परम्परा सनातनी बनोस ज्ञान ।।
- म जन्मे असार २८गते शनिवार ०२१ सालमा हिमली हिमद्युः धरामा ।
- बाचे,चाले पुस्ता सन्तान अध्यायान रोजगारीमा लागे,चिन्ता छैन मोहमा ।। क
- मेरा बन्धु सखा दिदि चेलीआरोग्य छन्,मरे खरानी वा हड्डि मिल्ने माटो ।
- रक्त,नशा,मासु र मज्जा टुटि ७ वा १३ दिन आशौच वारे वंशले हिडे बाटो ।।
- जसै देह टुटि जाला,यो लेख बाच्ने पढि आफनो र पूर्खाको गति बुझि दिनु ।
- जन्मोत्सव नै मृत्युको आवहन हो जनको समाज सन्तान उहि पथमा हिड्नु ।। ९
- हुन त को?किन मरे कूभलो ईष्र्या र दम्भमा केही क्षण बल्छ खुसी ।
- प्रभू र संसार छैन भने पनि,माटोमा मिल्नु अनन्त साहारा बिर्सि ।।
- फर्कि जन आएनन् तत्व छैन ईशको भनी मन धर्ने जनमा पनि ।
- बाँच्नु,आरोग्य र जीवन नचाहिने है ? शास्त्र बुझ्ने रहस्य पनि ।। १०
- अन्त्य
- अन्त
- मृत्यु ः
- जिवात्म अज्ञानताको कारण काम लोभ,मोह, क्रोध
- मद,मांस, अहंकार,परतन्त्र,अविद्या,रागद्धेष,वैर,
- विरोध ईष्र्य,बैमनुष्यता,शोक,चिन्ता,तृष्ण,वासना र मानले
- घर्वराउछ, दुखि हुन्छ,विह्ल हुदै समिप अपमानले ।।
- सृष्टिको गहन चिन्तन,मनन,संस्मरण गरी व्यवहारमा
- भ्रान्त बुद्धिबाट दुखको भेद जान्ने,बुद्धिले उचित पथमा
- जानु मृत्यु माथि बिजयी हुनु हो हर जविात्ममा
- तसर्थ जिवन विजयी बनाउन अमृत पान ज्ञानमा ।।
- अन्तस्करणको स्थिरता,चित्ताको प्रशन्नता,विशुद्धता
- आत्म अनुभूति गरी आफू भित्रका विकार हटाई त्याग
- विवेक भण्डरण सृष्टि बिज्ञान भएकोले आफनो मूलस्थानी
- जानी परमात्मको स्वरुप वोध लिनु हो तत्व ज्ञानी ।।
- यहि नै मृत्युको सार्थकता,जिवनको यथार्थता जन्मको
- बैज्ञानिक आधर हो अधुनिकता एकता समानता सिद्धको
- यि सबैको बिश्राम,प्राणग्नी उढी आत्म स्वरुपमा गई
- मुढ शरिर को यथार्थ मृत्यु हो रहन्छ चोला बदली भई ।।
- प्राणिको आभामण्डल(धन्नजय वायू)चेतन शक्ति क्षीण
- भई समाप्त हुनु नै ह्ृदयको ढुकढुकी प्राण वायू बन्द हुनु गई
- मस्तिष्कका केशिकाहरु निष्कृय भई हरनाडी बन्द हुनु
- गाऊमा तुलसीको मठमा लिपपोतले जलाश्रयमा सारिनु ।।
- धनन्जय वायु(आभामण्डल) जगाउनु हो जीवात्मको
- ॐअक्षरातित शब्द,अनुभुतीले दिने हुन्छ शक्ति त्यो
- तेज(औरा,आभा,प्राण,ब्रम्ह,प्रभा,आकास मण्डल, प्रकाशहरु प्राणयम)
- जलश्रयमा राख्ने र हरिॐ(अः पृथ्वि,जल,सृष्टितत्वहरु)
- उः (अग्नि र प्राण) मः (आकास र जीव तत्व) भनिने ।।
- अन्तिम संस्कार ः
- हिन्दु धर्म,संस्कार,परम्परा रितमा ४ बेद अनुसार मृत्यु पश्चात कर्मादी ।
- निर्णयसिन्धु,मुक्ति,बन्धन साधनामा पूर्खा र पूस्ता स्मरण श्राद्ध समाधि ।।
- नाङ्गो जन्मने र नाङ्गो मर्ने पछि जलाउने,गाड्ने संस्कारमा जाने आँधि ।।
- मोक्ष र यत्र परत्र जन्ममा कर्मादीले जीवन गुजारी जानु ईती वृथादी ।। १
- लास गन्हाउने,रोग फैलिने,पिडा र आत्माग्लानि हटाई शान्त घरको मन ।
- सन्तानले ५ दिन क्रियाकर्मादीले गहूत ग्रहण घर समाज चोख्याई जन ।।
- पुरानो कर्मदी श्रद्धामा १३ दिन बार्ने गौरी पुराण र मोक्ष पण्डित्याई कन ।
- मिले साम्प्रदायिक नबन्नु जन,प्रिय प्रविधी बिकासमा माटो चुम्ने वीर जन ।। २
- मृत्यु अन्तसंस्कार ः
- भयानक हैन जन्म पछि जीवन त्याग हो , अन्त । मृत्यु,साक्षत ।
- जन्म साईत,भावीको लेखा हैन,कति रहस्य को र कुन आपद ।।
- वित्यो,ढल्यो जीव छैन अस्तित्वमा जीवनको मूल कर्म मृत्यु ।
- शरिरबाट छुट्यो,देह टुट्यो,कष्टादी,माया प्राण तोडिने शत्रु ।। १
- सुनपानी,तुलसी जल,वैतरणी,दशदानले,मृत्युमा मधुपर्क खुवाई ।
- काँसको कचौरामा दही घिउ,मह, चटाई ,मन्त्र शास्त्र सुनाई ।।
- नाड िकम चल्छ,आँखा मुख सोहरिन्छ,श्वास जाने छिद्रा समाई ।
- काल चल्छ,यमको गतिमा,तुलसि मठ सारिदिनु,जान्छन त रुवाई ।। २
- रहदैन,फर्कदैन र पर्खदैन उ,अब शालिग्राम छुवाई,पञ्चामृत खुवाई ।
- समाधिस्थ ज्ञानीको तन्मय,विरक्तले नाम किर्तन,देह त्यागमा सुनाई ।।
- कहाँ जान्छ,कस्ले लान्छ,अव शरिर गन्हाउछ,घरका विह्राल,डर बनाई ।
- त्याग्यो सुन चाँदी,माया मोह,लोभ वास्न,हरेराम राम सत्य बोल्नु भाई ।। ३
- लोक परलोक बैकुण्ठवास १. वैतरणीमा विरजन,पश्च र दान दश ।
- सबै अन्तदान,गौदान,गाई द्रव्य,आभूषण मिठो मसिनो,छ्टेनी वश ।।
- कुश तिल ,भूमि,गाई ,नगद द्रव्यादी २. गच्छे दान,संकल्प गरिनु ।
- भिन्न व्यक्तिको दानमा,पञ्चधेनु ३. अन्तदान सके,भ्याए गरिलिनु ।। ४
- शरिर छोड्दा,योनि परिर्वतन कालमा मन पर्ने वा ईश्वर सम्झनु ।
- बिष्णु सह््रसनाम,भजन,किर्तन,सुनपानि र शुद्ध कुशासनमा सुताउनु ।।
- लगाई निधारमा तिलक,शुद्धबस्त्रादी,सेतो,पहेलो,शुद्ध बस्त्र ओढाउनु ।
- आफन्त जनमा अन्तिम मुख देखाई,कात्रोमा बेरी हरियो वाँसमा ,घाट लानु ।। ५
- लिपि,पोती ४. मृत्युस्थान,कुश विच्छाई,तिल छर्कि पिण्ड दिनु ।
- शास्त्रोत्तर पिण्डदान,मन्त्र,सद्र्धाम,लिई क्रियापुत्रि कर्ता छानिनु ।।
- प्रर्थनागरी ५. ढोकमा पिण्ड,शुद्धस्थान बनाई पुजि, सेलाउनु ।
- ६.शवयात्रामा छिमेकी,समाज,घर मिलि घाटमा मान प्रतिष्ठा बोल्नु ।। क
- भरोशा के छ र जीवनको ११. पञ्चकमा कुम्भ र मिन राशिमा चन्द्रमा हुँदा ।
- मर्ने कुरा,काल को बुज्छ र?पाँच पुत्ला बनाई गनेर्, पञ्चकको कर्म सदा ।।
- प्रेतवाह,प्रेतसरक,प्रेतभूमिप,प्रेतहर्ता पुतला पुजि संकल्प गरिदिनु मृतकमा ।
- शास्त्रोत्तर पुत्ला शरिरमा चढाई,चित्तामा घिउले आहुती दिनु,शुभ छ वंशमा ।। ६
- किर्ति,शुद्धि,अभिभावकको श्रद्धान्जली,जीवात्मको मुक्तिमा भज्नु जयगान ।
- आफनै प्त्रपुत्रि वंश,छिमेकले लाश उठाई लाश बोकिनु हैन अभिमान ।।
- राम नाम,भजन,हरिनामले,७.बुर्कि छरी,शंख बजाई लास सुचनाको जन ।
- नछुनु,नरोक्नु लाश मलामी,शवयात्रा भरी रहनुछोरी,चेली,नाता मलामी बन ।। ७
- पुगि ८. अर्ध मार्गमा पिण्डदिनु,लाश विसाई फूल लावा पनि छर्कनु ।
- सिक्का,अन्नादी,मुठि,बुर्कि आदि नविराइृदिनु घरदेखि घाट,चोखो पार्नु ।।
- नदी किनार,खोला,डाँडो,शवदाह स्थल सुरक्षीत र सफागरी मलामीले ।
- क्रियापुत्रिले स्नानदी,शुुद्धिभई,तुलसी श्रखिण्ड धिउ,९.दागबत्ति दिनाले ।। ८
- १०. पिण्ड,जन्मदाको भूमिदेव सन्तुष्ट,शवपिण्डा दिनु मरणस्थलमा ।
- वास्तुदेव खुस छन्,पान्थ पिण्ड ढोका,चौकोसमा नरोई पुजिदिदा ।।
- चौवाटोमा भूतलाई खेचर,बिश्रामस्थलमा भूतसंज्ञा दशैदिशा,१पिण्ड चित्तामा ।
- साधक पिण्ड सन्तुष्टी पितृको,प्रेतपिण्ड मृत सन्तुष्टि,अस्थि संचयमा ।। ९
- ११.रजश्वला वा सुतिकामा महिलाले मृत्युमा कर्ता शुद्ध हुदैन,नछुनु ।
- शास्त्रले बताएको पञ्चगब्य,शुद्धि सफाई स्थानमा पुतला जलाउनु ।।
- शव आधि जलेपछि चित्तामा घिउ,समिधादीले शव ठोकठाक गर्नु ।
- पुरै खरानी बनाई,अस्ति शेष सेतो कपडामा बेरी तिर्थटनमा जलाउनु ।। १०
- शवदाह असल काठ,तुलसी,श्रखिण्ड आदि लिई सारा मलामीले ।
- पोली जलाई,नदीमा नुहाई,तर्पणदिई,शुद्धबस्त्रादी फेरी मिलाई ।।
- मलामीलाई डाकी बोलाई,मिश्रि काडा,नरिवल शुद्ध खाना दिनु ।
- नखानु अभक्ष्य,पेय,लागु,धुम्रपान बिदाई हो जीवन,पर्छ सबै जानु ।। ११
- घरको मृत्युमा कर्ता नभए,बाँकि जुटी सल्लाह,बुझि वंश वा जन ।
- लास नभेटीए,संस्कारगरी आएपछि,शुद्धि काजक्रियादीको तनमन ।।
- जुठो सूतक संस्मरण हो अन्तको,श्रद्धा सुमन सहितको श्रद्धान्जली ।
- सकेनौ भने निर्जन तिमी,फूल पातिले चोख्एिर,पितृमा दिनु अन्जली ।। १२
- क्रिया बिधी ः
- मृत्तक दाहसंस्कारपछी,सोही दिन कपाल खौरी कत्र्ताशुद्ध एकभक्तिले ।
- क्रियापुत्रि सद्र्धाम,चोखो सेतो कोरा पर्दनी,भोटो,उन बस्त्रादी पहिरने ।।
- स्नानदी,नित्यकर्मपछि चेप्टो ढुङ्गामा मृतक संम्झि तिलकुशादी तर्पनु ।
- जलाञ्जली दिनु,दिन १ दशाञ्जुलीतक भाई बन्धु,वंश सबै चोखिनु ।। १
- थलोमा डिकुरो वेदी तयार गरी,शुद्ध भइ,कुशान्जली,पिण्डले पुज्नु ।
- तिलान्जली,शुद्धि,सभ्य भई,दुधमा खिर,पिठोको पिण्ड बिधिले पुज्नु ।।
- सद्र्धाम,बेदी,जलघडा,डालो सहित भाई बान्धव जुटी,एकोहोरो,भोजन लिनु ।
- एकभक्ति रहनु,घिउ,काँचो केरा,नुनरहित तरकारी,कष्टादी छ,पोषण खानु ।। २
- क्रियास्थल सुरक्षित गरी,ज्वाई भानिज वंशले थलोको गर्नु रक्षा ।
- डिकूरो नफूटेसम्म यहि कर्मबिधान विधीशास्त्र संम्वत छ,यथोगक्षा ।।
- बेलुकी क्रियापुत्रिले निवासमा,सप्तधान्य माथि,दिप,बत्ति बालिदिनु ।
- त्रिकाठी उभ्याई बत्ति,पानी,फूल,कुशले पुजि एकभक्तिमा दिन बिर्सनु ।। ३
- शुद्धभई २ पटक जलाञ्जली,संंकल्प पिण्डदान कर्ता,छोरी बुहारी सद्र्धामले ।
- कर्ता र भाईवान्धव थलो,पिण्ड,कर्मादी र साँझ त्रिखुट्टिमा २ दुना पुज्नाले ।।
- जलाञ्जली ३ पटक दिई अरु विधि अववनेज र प्रत्यवनेज रित उही हो ।
- तिन टुक्रा कुश र एकसरे ३ दुना,फूल,दिप बाली बिश्राम विधि हुने भो ।। ४
- शुद्धि,स्नान,तिलाञ्जती४,६,७,८,९ जलाञ्जली दिई,शास्त्रादी विधीमा पिण्ड दिनु ।
- बेलुका क्रमशः ४ देखि ९ दुनामा पुजी,अन्नादी एकभक्ति भोजनले विश्राम लिनु ।।
- पाचौ दिन १० जलान्जली,एकादशा श्रद्धादी शुद्धि भक्तिले,समाज,घर बास चोखिनु ।
- कर्म सकी बुहारी,छोरी,वंशज,नाता,मलामी,छिमेकीले गहूत खाई,भोजनादीमा रहनु ।। ५
- बुझ किन त? पहिलो पिण्ड शिर,दोस्रो कान,आँखा र नाकमा दिने ।
- तेस्रो घाँटी,छाती र हात,चौथो नाभी,गुद्ध,लिङ्ग मुक्ति,मृतक बनाउने ।।
- पाचौ साप्रा फिला,पाउ छैठो मर्मस्थल,सातौ नाडी पूति गराउने ।
- आठौ दाँत,नवौ विर्य,दशौ देह मुत्तपान्थ बनि पिण्डमा मृतक हुने ।। ६
- एकादशा,शुद्धशान्ति,दान जे जति पहेलो टिकामा शुद्धि गरिदिनु ।
- रित विधि र शास्त्र जनित देह त्याग र अन्त मनुष्यले गरिनु ।।
- विधंश जानी नजानी,कालगति ,चक्र समयको समभाव धर्मको ।
- लासमा तासै खर्चेपनि,धन ऐश वा मन शान्त हो ,जल पातिले चोखिएको ।। ७
- क्रियाविधिमा ब्रम्ह्ाँण,भानजि,ज्वाई,चेली,वंश थलो टेकी,भेटीदिई चोखिनु ।
- कामको भार बुझि,शूरोले कुशमा क्रियापुत्रि छुनेको ब्रम्ह्श्व दिई दिनु ।।
- उस्तै शैयादान,दक्षिणा,द्रव्य,पुराणको दान दिनु,सेता कपडा त्याग्दा दुखमा ।
- १ दिप बालिदिनु,फोटो,मठमा बर्षतक,पूण्य तिथिमा दिनु शुद्धि भक्तिले तर्पण ।। ८
- नसराप्नु,प्रेत । मुक्तपान्थलाई,,छैन उ त गयो स्वार्ग वा नरकमा ।
- दान,पिण्ड पाई,प्रेत,रौरव,जाति पुष्कर कर्मको हाहाकार,सुख तक ।,
- ताम्रिस,अर्धताम्रिस,जाती संस्रव,अमेध्यकृमी नामका घोर नरक ।
- पुरीषभक्ष,स्वमंसभक्ष,कुम्भिपाक नरकमा भड्किन्छ दशदिन तक ।। ९
- को जान्दछ? काल कहिले,कस्तो छ,कर्म समय छँदा ध्यान,चित्तधर ।
- म कहाँ मर्छु,किनभनी दम्भ सेखि हुदैन जन,जीवितमा दान गर ।।
- लासै देखे वंशले क्रियादी गर्लान,भ्याए,थाहा,मौकाले,संस्कारदी रहे ।
- देख्दैनौ मधुर उत्कण्ठ र समभाव,व्यवहार जनको हरीनाम गर्देगरे ।। १०
- अन्त
- क्रिया कर्म विधि ः
- दाजु भाई जमघट भई सब मिलि मलामी गई घाट
- दिई सुपुत्रले तुलसी तिलकुस मुखदागबत्ति दिई लाश
- वरिपरि ३ पटक प्रदक्षिणा गरी छातिमा फूल अविर
- घसी रक्तचन्दन शुद्ध ध्यू साथ दाग बत्ति दिएर ।।
- पोली लासलाई खरानी खाग पारि सफा चित्तालाई
- नगलेको टाउकाको भाग काशि लाने अस्तु बनाई
- फर्कनु मलामी सबले नुहाई सफाबनि बन्धुहरु
- आएपछि गृहणीले ताजा पकवान खुवाउनु बरु ।।
- झारिले नुहाई कपाल मुन्डन गरी सफेद बस्त्रधरामा
- सपत्नि भए आफन्ताले नुहाउन लाने पधेरो धारामा
- पातिको गाजमा चुरा सिधुर विर्सजन गरी फर्कदामा
- भारी मन नलिई जिम्मेवारी बढ्यो भनी जवाफदेहीता ।।
- थापी चुनैती डट्नु कर्मठ हुदै नरोई अब आरग्योता
- पति भए उनैको नियोग आजै देखि छोडी तर्कना
- पूर्ण सयमित भई परिवार हुर्काउनु पाल्नु हिम्मतकन
- केराका चाना ध्यूमा भूटी खानु नुनविना उसैगरी ।।
- बिहान क्रियापुत्रिहरुले पूजाआजा गरी कम्मलमा
- बसी एकाग्र चोखो कम,बोली पकवान खानु ध्यूमा
- क्रियापुत्रीको अगजमा ढिकूरो रोजै बत्ती हाडीमा
- ननिभाउनु तेल थपि दिनु १३ दिनतकदिई दागबत्ति ।।
- डालामा नित्य क्रियापुत्रि सरदाम भाई बान्धव बोकी
- जुटाई दिनु चोखो दैनिक पुजा सामाग्री तयारी अति
- सपिण्डिीले गौधुली साझमा खल्को राखी नुहाए पछि
- सम्झिदिनु दिनै पिच्छेको अञ्जुलीले चल्छ काल गती ।।
- फलफूल औषधी समेत नखानु पिई मिश्रिकाडा पानि
- नहडबडाउनु यस्तै संस्कारले हो तपाई हामि जाने ।।
- गहुत खाने र भान्छा फुकाई दिनु सपिण्डिको पनि
- भोज भत्यार खुवाउनु काट्टो समेत सबमा फुकाउनु
- बरखी बान्र्ने भए सोहि अनुसार बारि फुकाउनु
- गाह््रो भएपनि १३ दिनको कर्म वंसजले पर्छ गर्नु ।।
- परदेशमा बसेका छुट सुतकका सब भाई बन्धुले
- त्यागि मिमांस सादा खानाको आहार व्यहारले
- सपरिवारै उत्तेजित भड्काउ बाणी हटाई
- रहिदिनु सपिण्डी मरेको सुतक थाहापाई ।।
- त्यस्तै १३ बर्षतकका कन्या वा कुमार सेढाई
- बिते काल,अकालमा भने दिनु कर्म पर्छ चलाई
- पुछि १ बर्षतक तुलसी मठमा दियो जलाउनु
- संस्मरण राखि मानसपटलमा संस्था खोलाउनु ।।
- बार्षिक श्रद्धा गरी ३ पुस्ता तक छोरा छोरीले
- पर्छ अगाध संम्झना हो श्रद्धा बिधि पुजनले
- राजसी तामसी भोज त्यागी सादा मन विचार
- बनिनु पित्रृऋण हो देवऋणको हुन्छ उद्धार ।।
- सुतक वार्ने तरिका ः
- बार्नु १० दिन सपिण्डिले सगोत्री बन्धुले १दिन
- न्वारनआदी कर्ममा जमघटहुन भुली सबदिन
- पुजा सामाग्री तुल्याई भोज खानु ख्वाउनु अति
- छर छिमेकमा फूल प्रसादी पञ्चामृत दिई जति ।।
- सुतक र जुठो ः
- मरन जस्तै भए घरको लिपपोत तुलसी मठमा
- सुताई जलश्रयको संस्मरण कारण शरीरको मृतकमा
- गरी खबरभाई बान्धव छर छिमेक सबमा
- हलबारि कुटनी पिसनी नगरौ बान्धबमा ।।
- शवलाई घरमा बास,भाटा बाबियोले बाधिनु
- जुटाई घारो कात्रो सबलाई टन्नक्क कसिनु
- धन्नजय प्राण जानु पर्छ यह लिला समाप्तिमा
- हरे राम बोली भाईबान्धव बुर्कि छर्दे घाटमा
- लानु पर्छ शब बोकि छोराहरुले बाधि बाँसमा ।।
- नुहाई मलामि खाजा नास्ता नरिवल मिस्त्रिमा
- फलफूल,चोखो चामलको रोटि सब्जिका साथमा
- सब तुल्यादिनु नारीले थकित मलामी माझमा
- खानु मलामिले शुद्ध खाना गुन सम्झि मृतकमा ।।
- जुठो वार्नुृ सपिण्डिले १० दिन,चौध पुस्ताले ३ दिन
- आशौच बान्र्नु गाउले बन्धु र मलामीलाई १ दिन
- जात नारी पुरुष हो जैसी खत्रि क्षेत्री जोसी संगोलको
- पहिल्यै आशौच परेकाले नबान्र्नु छुट छ शास्त्रको ।।
- सूतक
- कन्य तर्फ बिहे ब्रतबन्ध भएका र २१ बर्षतकमा.
- मान्नु १० दिन जुठो सूतकको बरबधु दुबै तर्फमा ।।
- बिबाह पश्चात बा,आमाको पुरा लिनु १३ दिन माईता.
- दादा,दिदि एकाघरमा बसेकाको सूतक छ १ दिन तक ।।
- पिताको घरमा बाबु नानी जन्माए मान्नु ३ रात तक.
- पतिको घर बाबु नानी जन्मे बाबु आमा छैन सुतक ।।
- आफनो घरमा नानीको मरणमा मान्नु ३ रात्रि सूतक.
- बिबाहिताको बा आमा मरे आफना घरमा मान्नु ३ दिन..
- भाई बैनीको घरमा सुतक परे काट्नु ३ रात्रि.
- मामाको मृत्युमा बारी दिनु ३ दिन अहोरात्री ।।
- दात ननिस्कि बाबु नानी गएमा मान्नु १ दिन बन्धुले.
- आमा बाबुले ३ दिनमा दानदी दिई १ दिन मलामीले ।।
- ३ बर्ष सम्मको सूतक लिनु ३ रात्रि लाग्छ सुतक सोच.
- कन्यदान गरेका बिबाहिता मरे लाग्छ ३ दिन आशौच ।।
- जन्म संस्कार मा यज्ञोपवित जनै धारक वा जन्मे पछि +
- नया काम नगर्ने र हल वार्ने ढिकी जातो नचल्ने, ++
- खेति किसान पूजा आजा नगर्ने अपवित्र समय सुतक +
- सेढाईहरुका घर गाँउमा यी संस्कारहरु विधि पाईन्छ ।
- दिन । रात १ ३ १० १२ १५ ३०
- सुत्केरी ब्रम्हाण
- बैश्य ७ म. गर्भ वितेको लाइ आमा बाबु
- सुद्र मलामी जाने बच्चा छुने गाड्ने सबैले १ छाक चोखो खाने र नुहाउने
- दिन १ २ दिन १ रात ३ ५ १० १३ ४५ विषेश आशौच
- सपिण्डिी आमा बाबु
- बान्धव, ३ पुस्ता सम्मका बन्धु
- निजै. आमा बाबु ,पति पत्नि,भाई छोरा
- आशौच वार्दा आफनो दिन अनुसार हल गोरु,ढिकि जातो,नया काम नगर्नु जूठो हुन्छ,फल छैन ।
- मलामी जाने दाह संस्कार, शव छुने गाड्ने सबैले १ छाक चोखो खाने र नुहाउनेhttps://www.facebook.com/sedhayn/notifications/
- '''Genetics education सेढाईहरु:'''
- औलोको डर जागिर रौत आदि प्राप्त गरेका धेरै प्रमाण प्राप्त छन् लेख टिपोटमा शिखर चितिमा गए ।
- कुमाईहरुको वंशको उद्गम स्थल आदि पूर्खा रहेको रुसमा भोल्गा डन र डेन्युब नदीको मैदानलाई मानिए ।।
- पछि इरान हुँदै भारतका पन्जाब कन्नौज र कुमाउँबाट नेपालको झुला घाट तरी महाकालि हुदै भित्रिए ।।।।
- खोज्नु त कति कुमाईहरू भारत नेपाल इराक साउदी अरेबिया हुँदै इजराइलसम्म पनि फैलिएका भेटिए ।
- सेढाई गौलि चिलुवाल पंन्त पाण्डे खनिया आदि कुमाई सबै पाँच हजार वर्ष यतादेखि अस्तित्वका जनिए ।।
- सेढाई।सिलाई।सेडायी :
- किर्ति कटु सिप अनुभव लिपि पढाई सिकाउद ा।
- रोई मर्छन विज्ञान विकट ज्ञान त्यो झुकाउदा ।।
- घायल शिर,चुरा पोते गोलि मनको छोडिदा ।
- टुङ्गाई कटुवोलि धर्ति भेषभुसाले चेलि सजिदा ।।२।।
- कसि पटुका भोकमा गरिवी ,कन्दमूल भ्रमण ।
- जडीबुटी चपाई गाउघरमा धर्ने शिरमा चन्दन ।।
- धर्ति र भेषभुसाले सजिने नेपाली गर्छन् कर्मण ।
- वैर सामु झुक्दैन शिर छाति यि पोटिला नारी पुरुष र नव यौवना ।।३।।
- रुदीनन् आमा यस धरतीमा सुरक्षेत्र का खर्क सजाई अति ।
- काखि च्यापि एकता ,विष बमनलाई फुलाउछ जडिबुटि ।।
- द्धार उनै इशको बक्ष्यस्थल हरितकण च्यातिएका कति ।
- रगत पसिना किर्ति नाटक बनि बर्षा रुवाउछ अति ।।४।।
- जानी सकल प्रमाद कृषिमा चन्द्र चादनि अति ।
- मिटाई थकाई प्रगकिो प्रमाद समेटछ यो सेढाई जाती ।।५।।
- '''सेढाईहरु:'''
- '''सेढाई।सिलाई।सेडायी''' :
- '''सिलाई:'''
- '''सेढाई महिलाहरुले लगाउने नेपाली गहना:'''
- '''चिती:''''''गाढा अक्षर'''
- रामको क्रिडाभूमि यो रामचोक प३नं चिती
- बसाई३०० बर्ष २४ पुस्ताका सेढाई अतिथि
- शाहवंशिय राजाका ज्योतिष ग अ सेरावेसिका
- डोया राज्य विस्तार क्रममा कुमाउ भागी गएका ।।
- अग्रेजले काठमाण्डौ आक्रमणमा नेपाल प्रवेश।
- भागि फौज यत्रतत्र नुवाकोटवाट विर ज्योतिष।।
- पन्त पाडे सिलवाल कँडेल तिवारी विष्ट थर।
- गौली,पाठक,केसि,खनिया,बुर्लाकोटी,दनैका घर।।
- चिलुवाल,अन्य विविध जातका बधुसाथ घर।
- बसाई कृर्षिकर्मले गाई बस्तु चरन सेढाई थर।।
- बिहेवारी हुने चाड कल्याण स्वचरित्र धर।
- बसि ओभानो समशितोष्ण वायूको प्रखर ।।
- मस्र्याङ्गदी दोर्दी नदी बिच चिति लम्जुङ्ग।
- चिति बनि दक्षिण गाउ वेसी शेरा स्थान।।
- १३० घरधुरी खर टिन जस्ताले बनाई।
- हसिला ठट्यौला बनिता सेढाई रमाई ।।
- जनसंख्या शिक्षा पेशा आधुनिक अनेकान
- झिलीमिलि छ आफनै बन्धुले यत्नमहान
- अरु जाती थर सबै मिलि बाचे सुचना साख
- पेशा धर्म नछोडे नदिई कसैलाई हाक ।।
- कटुता नबोल्ने फरासिला सामाजिक बने
- प्राविधिक शिक्षानै उजागर देश प्रेम गरे
- नानीहरु बिजयमान आयुष्मति धर्मिणी
- गृहस्थ बनिता सुधा पोटिला गभिणिी ।।
- सन्तान दिई हरदम हटाई मोह सन्ताप
- अहो चिति सघनै बस्ति बास अपार
- भेटिन्छ सत्व रज तमो गुणले साहरा
- बनवुटा लता फलादि अन्न अति आहरा ।।
- गरी सुचना कर्मदा नदि देशलाई सिंंचन
- सुसाउछिन बहलिदै सेढाई स्वच्छ मन
- गडगडाई मेघमाला टकमकाउने तारा
- फर्कि हेरी देउ बन्धु जलाधि शक्ति अपार ।।
- त्यागि धुम्रपान मद्यपान वंशमा नदेउ
- भनि अग्लिन्छ चिसापानि सामुन्ने बुझिद्यौ
- निरक्षर बा आमा गरिवि सितको खरानी
- हासि मर्छ सदरमुकामको पिच सिरानी ।।
- शिक्षा बढोत्तरीमा जनसंख्या नटुक्राउ
- उजागर गर रोजै घर दैलो तिम्रो रमाउ
- जाउ परदेश मेहनेतले धन त्यो समाउ
- फर्क घर स्वच्छ मनले परिवारमा रमाउ
- दुख नै सुख रात पछिको उज्यालो पछाउ ।।
- प्रमाद हात बाहुले स्वच्छ उन्नत खेति उब्जाउ
- डिहि र रामचोक वेसिमा कृषि जमाउ
- बनबुटा शेराफाटमा अरु फल फलाउ
- घैया कोदो मकै रसिलो अन्न त्यो खाउ ।।
- तिलहारमा सुन्तला कफिले सजाउ
- बन्धु हो मायको समाज तिम्रै समाउ
- क्षेत्रि केसि हैन जात नारी पुरुष मात्रै
- रित्तै आयौ रमायौ कलाले जानु सित्तै ।।
- शुभ साझ अ उ म जपि वंशजमा रित्तै
- पहरा धन लुकाउदै छ त्यो पाईदैन ह्वात्तै
- शुभ साझ जाग्रतमा ५ मिनेट वंशजलाई
- आहरा खोजि चरी फर्के सरी बस रमाई ।।
- पूर्काङ्ग :
- समथर सुख्खानै छ कुन्छा पूर्काङ्ग गाउ
- ६० घरका नामले प्रसिद्ध समथर ठाउ
- ओभानो,छैन हिलो धुलो हावा हुरी तक
- शुभ साझ घमाइलो गाउ वेसी तरेली सब ।।
- कोदो फापर गहु जौ धान मासको खेति
- सिढि चौतरा बिसौनी लखौ फाँट समेटी
- हाडेटार सिमलचौर लामाचौर सुन्तले गाऊ
- आउ बन्धु हौसला बढाउ एकता जगाउ ।।
- पोखराको स्वार सालधारी शिरमा सल्लेरी
- देविथान माथि तल जङ्गल पातल भंगेरी
- हिउदमा कोकिल चरा खान्छन अङ्गेरी
- गाउ विच हाईस्कुल छ खेत छ धयेरी ।।
- बडहरे टारी औलीशिख्र सुन्तले कुन्छामा
- बस्छन् वंसज फराकिलो खस्रा छन होडमा
- टुहुरेपसलमा शिवालयको फागुपुर्णे शिवरात्री
- अहोरात्र पुजन विते हाम्रा पूर्खाहरुको दिई गुठी ।।
- गाईबाख्रा परेवा कुखुरा स्थानिय जातका
- गरिवीनै छ बलिष्ट गोरा छोटा ति कदका
- चोलो गुन्हु पहिरने रक्तरंजित कादम्विनी
- दिन लिन हुने चेलीवेटी घरका संजिवनी ।।
- प्राविधिक शिक्षामा केहि लाहुरे परदेशि
- सरकारी सेवामा मनग्य छरिए स्वदेशि
- सोझा बनिता खान पुग्छ कृषिले महि
- बुझदैनन अरुका कुरा पाईन्छ दहि ।।
- परिचय :
- फराकिलो पूर्काङ्ग गाऊ बेसि पोटला गाई बस्तुहरु।
- उमानन्दका सन्तती हामी १३१७ पछि राजा जोतिष।।
- बस्ति थियो लामा तिमिल्सीन शाही ठकुरी हमाल।
- मौजा विर्ता पाए गरिखाने पहारिलो पूर्काङ्ग गाऊ ।।
- छोरा शेषकान्तका पाच भाई नारणदत्त रामप्रसाद।
- गौरीकान्त९देविदत्त०,जम्दार साहिला भन्ने हजुरबुवाका बाउ।।
- देविदत्त थिए न्यायमूत्र्ति क्षेत्र कमाण्डर पश्चिम ३ र्न का।
- ऋषिराम,रामदत्त,पूर्णदत्त र रेश्मिराज शिव पाचभाईका बा ।।
- डि।ऋषिराम का यज्ञप्रसाद र तुलसीप्रसाद दुई छोरा।
- उनै यज्ञका बुद्धि,शिव,हरि,सूर्य रामकृष्ण र बिनोद।।
- म त्यहि शाखाको हरिप्रसाद, छोरा मिलन अनि सुमन ।
- जमुना श्रीमति आरोग्य सेढाई थरको शुभकामना ।
- खरेलथोक:
- काभ्रे जिल्ला खरेलथोकमा अति हाम्रा बन्धुका
- अंगिरा ऋषिका सन्तान वासी धरणीपौवाका
- धरण प्रा।वि र कमाई खाने समथर जमिनमा
- अद्यावधि पानि पिलाई कन पौवारी कृषिमा ।।
- बसेथे पूर्वाज छरछिमेक फाट बेसी गाउमा ।।
- समाजिक ओतपोतका सेवा आश्रय ठाउमा
- चैनपुर गाउवेसीका जनश्रमी दिन्थे प्रश्रयमा
- मिलेको समाज ठट्यौला बधू गहू गोरावर्ण
- वर्णनुश्रममा रहे सपत्नि नियोग सन्तती पूर्ण ।।
- गठिला त्यागी मन वचनका हसिला ति कति
- बटुवापनि रमाउछ घुमि चैनपुर पुगे जति
- पढाई पुरा बिवाहिता छोरा छोरी बंश बुहारी
- हत्केलामा गृहश्राम रमे एक सत् पुरुष सिहारी ।।
- कोलाती पर्छ धुलिखेलबाट ३५किमि पूर्वमा
- १५सय मिटर समुन्द्रि सतह उचाई तहमा
- ३०० घरधुरी छ वरपर चर्चे ३० घर पनि
- कोशीपारी गोठेपानीमा ५घर बन्धुको छ नी ।।
- द्यौराली,कोलाती ठूलो पर्सेल आसपास सब
- वसाई सरी धुलिखेल आएका तथ्यांक लागत
- अहो के रंग भरयो हरे प्रकृतीले रम्भ्य टारमा
- पुेग जन्मन काभ्रे लेक वेसि तरेली फाटमा ।।
- दाङ्ग राप्ति तुलसीपुरमा भैरहवा सबतिर कति
- चितवन,झापा तेह्रथुम ताप्लेजुङ्ग पुगे जति
- भेटिन्छ बन्धु छरिएका मेहनेती कृषि लटरम्म
- चलन उहि छ हसिला मोटिला सन्तती डम्म ।।
- रिस कलह छैन बन्धुत्मा एकता थपी अति
- चलन उहि छ खानपिनमा गर भन्छु प्रगती
- दशैमा जमारा लगाई कुमाई भनी हेपिदा
- न्युनै भएका जग्गामा पनि खुसले कसिदा ।।
- पार्र्छो वशिभूत अरुलाई सेता पंक्ती दन्तले
- जोशिला फूर्तिला हुनाले झुम्मिन्छन कन्थले
- समग्र जनसंख्याको ०।२ प्रतिशत जनसंख्या
- रमाउछन् विविध नेपाली भूभाग अत्यान्त ।।
- गोरखा सिस्नेरी सेढाई बस्तिको झरेका रे
- चितवन आसपास वेसी र काठमाण्डौ गए रे
- बुढापाका जन्म जन्म विते घर गृहस्थ कृषिमा
- बलिया बाङ्गा ठटयौला छोरा छोरी लिई आश्रयमा ।।
- मोरड। लम्जु ङ्गः
- पूर्खा थिए राम प्रसाद जोशि सेढाई पूर्काड।छोडे
- सन्तान अरु पनि घर गाँउ भूलि बसाई सबै सरे
- त्यस्तै अरु जिल्लाबाट पनि आएर बस्छन छरिएर
- समथर सर्ब सुविधामा रमे को हेर्छ जन्मथत फेर ।।
- मोरङ्ग
- इश्वरी प्रसाद जोशी तनहूवाट मोरङ्ग विराटनगर वसाई सरेका ।
- करुणनिधि लम्जुङ्ग चितीवाट झापा गौरादह महारानी झोडामा थिए विर्ता पाएका।
- त्यस्तै राम प्रसाद जोशि थिए विद्यवान पूर्काङ्गवाट मोरङ्ग थिए गएका ।
- पछि भैरव प्रसाद र सचिव पूर्काङ्गवाट jhapa झरेका।।
- चन्द्रैलमला मनहरी ढाकाप्रसाद गणेश चैतवारी र विराटपोखरी वाट झापा झरेका।
- त्यस्तै कृष्णनन्द जोशी चितीवाट झापा वह्रगरे झरेका।
- झापा
- पूर्खा राम प्रसाद सेढाई पूर्काड।छोडे जोकर बाजेले
- सन्तान धेरै दुई घरवारले बेरिए वंशज कृष्ण दाइले
- धानको खेलो व्यवसाय खेतिनै, पछि मधुसुदन पनि
- दोश्रो घरवारपछि झापा सरे जागिरे सचिव बनि ।।
- झापा लम्जु
- नारणप्रसाद पूर्वि लम्जुङ्गको चितीवाट महारानी झोडा गएका ।
- झापा दमक वाह्रगरे अर्को सेढाई चितीवाट थिए झरेका ।
- इलाम भागिरथ कान्छो छोरा सहित आठराई सोधन गैरीवाट इलाम सरेका ।
- त्यस्तै छविलाल सेढाई तेह्रथुम सोधनगैरीवाट इलाम बाटनै झापा झरेका ।
- झापा चिति
- चितीवाट वसाइ सरेका नारणप्रसादले गौरादह महारानी झोडा,त्स्तै जोीि दमकमा पूर्व चितीवाट नै गएका।।
- आठराई
- शिक्षक भेट हुनु भयो तोक्मे डाडा ताप्लेजुड।बस्दा म
- हसिला बन्धु सित ०४४सालमा भेट भयो होटलमा
- उहाँनै बन्धुको ओतपोतमा लाग्दै हुनुहुन्छ,सन्तितीलाई
- सुल्झाउनु हुन्छ एकता भावमा अरु वनिताहरुलाई ।।
- तेह्रथुम
- श्रीकृष्ण सेढाई गजुरपेडा,गैदुरी पश्चिम नेपाल०चिती० वाट मुसेगैरो तेह्रथुममा बसाई सर्नु र्भको।
- त्यस्तै उहाका सन्तान श्रीलाल,बलभद्र,वालनन्द तेह्रथुमको होडा र कोया खोला जानुभएको ।
- श्रीदत्त रविलाल हिमलाल श्रीदत्त हिमलाल तेह्रथुमको ह्वाकुमा वंश अद्यावधि हनुहुन्छ।
- अग्निधर विष्णुलाल वसाई ताप्लेजुङ्गको सिमनाब मोरङ्गको रजनीमा झर्नु भएको छ।
- हरिप्रसाद इलाम धनपनि झापाको शनिश्चरे देविप्रसाद सुरुघ झापा बसाई सर्नु भएको छ ।
- पाचथर रविलाल र चक्रप्रसादका सन्तान तेह्रथुमको होडा कोया खोलावाट पचथर फिदिम बसाइृ सर्नु भएको।
- श्रीलाल पचथरको सुभाङ्ग अझै बसि रहनु भएको छ।
- इलाम भागीरथ स् आठराई सोधनगैरी वाट इलाम झनु भएको कान्छो छोरा त्यहि हुनुहुन्छ।
- छविलाल तेह्रथुम सोधन गैरीवाट इलाम सर्नु भएको।
- तेह्रथुम बाट हिन्दुस्थान
- बालनन्दका सन्तती तेह्रथुम होडाकोयाखोला बाट असाम तिर झरेका ।
- पशुपति इन्द्रमुनि तेह्रथुम मुसेगैरो वाट सबै असाम नोकरीले पसेका ।।
- जयनन्द गणपती लक्षुमण तेह्रथुमको आठराई कोयाखोला वाट आसम छिरेका।
- जगन्नाथ कुलप्रसाद नन्दी तेह्रथुम सोधन गैरीवाट इलाम हुदै आसाम परेका ।।
- ताप्लेजुङ्ग
- प्रेमलाल,जगन्नाथ तेह्रथुम होडा कोयाखोला वाट वसाइृ सरेका।
- लक्ष्मी प्रसाद,जय नारायण,जगन्नाथ पनि वसाई सरी आउनु भएको ।
- उदयपुर
- लम्जुङ्गको चिती रागिनास धमिलीकुवा वाट उदयपुर चौदण्डीमा विर्ता पाई यज्ञनिधि सेढाईले ।
- कोहि चिती रागिनास धमिलीकुवामा अझैछन् वंश कुलायन अंश बुझि विर्तावालाले ।।
- पाचथर
- रविलाल चक्रप्रसाद तेह्रथुमको होडा कोया खोलाबाट थिए फिदिम गएका ।
- श्रीलाल पाचथरको सुभाङ्ग गाविस मा हेर्नु छन् छोरा भतिज अझै रहेका।।
- नवलपरासी
- सन्तान जिम्मुवाल सेढाई पूर्काड।छोडे गए छोरा पनि
- जागिरे बुछवलमा देवराज रहे भूताह नवलपरासि
- एक सन्तान थुम्सिमा रहेका छन् सेढाई थरका घर
- ह्सिला उनि पनि डुल्छन व्यवसायमा कृषक हराभर ।।
- भैरहवा
- पूर्खा थिए राम प्रसाद शर्मा सेढाई श्रीवानि छोडे कुन्छा।
- धेरै दाई भाई भारत बसेका डाक्टरका सन्तान हुनुहुनछ।।
- चितवन र काठमाण्डौ दुर्घटना बिते दाज्यु भाउज्यु भाई।
- सब घरवारे छन् अधिर मनका व्यपारि महेन्द्र शर्मा दाई।
- चितवन पूर्काङ्गः
- पूर्खा थिए यज्ञ प्रसाद सेढाई पूर्काड।छोडे कान्छि श्रीमति
- पदमपुर पटिहानि बसे घरबारले पिता रामकृष्ण शिवसित
- गौचरनमा शिव,मोह दत्तका पिता दुराडाडाबाट आएका
- राजुका पिता लाहुरे पेन्सन पछि पकौडीमा फेन्सि गरेका ।।
- कुन्छाबाट चित्रबहादुरका भाई मंगलपुर बसाई झर्दे गरेका
- पुर्काड।बाट दिपक बिष्णुका भाई भरतपुर मालपोत झरेका
- त्यस्तै अशोकका पिता चन्द्रकान्त पूर्व चैनपुरबाट आएका ।।
- पूर्काड।का राजुका प्रेमका बुबा चैनपुर लदरी बसेका कृषक
- अरु ४ घर पुरानो बस्ति छोडि अनकै समिप क्षेत्रमा आश्रित
- भरतपुर नगरपालिकामा अरु छन् बन्धुको सम्पर्कमा नआएक
- डा लोक ब,सि।पि,राममणि सेवाग्राहि छन् हस्पिटलमा रहेका
- पूर्वि चितवनको डडुवा र भण्डरामा धादिड। सिस्नेरीका बन्धु
- छरिएका छन् अरु ठाउबाट आएर बस्ति बसाई आधुनिक
- सक्षम भेटिन्छन सब प्यारो बन्धु एकता खोज्दै रमाउदै ।।
- चितवन अन्य
- उदय नन्दका वंश,वाणीविलास लम्जुङ्ग चितीवाट सरेका ।
- चेतननाथका छोरा रामराज दाङ्गमै वाट चितवन झरेका।।
- घुमिफिरी कृष्ण्मनन्द नुवाकोट दाङ्गमैवाट नैकाप सरेका ।
- उमादत्त चतुराले वाट चिसापानी धारा र मोहनप्रसाद सुनखानी नुवाकोट ।
- टिका प्रसाद,विष्णुप्रसाद चितवन भित्रि मधेस वसाई सरेका।।
- सतानन्द जोसि,दामोदर शर्मा चन्द्रमणि ह्ृदयमणि हरिवंश हेरुज ।
- लम्जुङ्ग गोरखा काठमाण्डौ धादिङ्ग हुदै चितवन आए उसै ताका ।
- श्री विलाश नुवाकोट मदनपुर दाङ्गमै कालिका स्थान हुदै काठमाण्डौ मैतिदेवि आई ।
- सामाखुसिमा झरी यिनैका सन्तान खरखुट्टे कठार चितवनमा वसे कुलायन समाई ।।
- कुन्छाकाऔलिशिख्रबाट चित्र वहादुर र श्रीवानीका पद्यम प्रसाद थिए वसाइसरेका ।
- त्यस्तै वली सेढाई अनि चैनपुरमा काजीवावू र ४ घर अरु पूर्काङ्गवाट छन् झरेका ।
- काठमाण्डौ
- रेडियोबाट भेट हुने तारा दाई, विद्युतका बिष्णु उपध्याय
- भेटेनरी डा।हुनुहुन्छ भोटाहिटि छेउ त्यस्तै सन्तान उहाका
- धादिड।,रसुवा,काभ्रे,लम्जुडे।तनुहका बन्धु उत्रतत्र घरबस्तिमा
- रहनछन् आलिशानले खै कहिले सम्झन्छन् गाउ घरमा ।।
- जागिरे बताउछन् बेफुर्सदी छोरा छोरी बिच बन्धुत्व देखि
- आशामा के कुन सद्गति फुल्छ ररु सम्झे ऋदयको रेखि
- आशमा मोफसलका मावली ससुराली खुस छन् मन भित्रै
- एकात्मक बन्धुत्व छटपटाउला बिर्सदै , बंंशज छैन मित्रै ।।
- अन्य थल थातोबाट पाल्नुहुने बन्धु हामि पाहुना नै यात्रको।
- सोचि सम्झिदिनु जन्मभूमि र दुखि पनि सहयात्र हो सुखको।।
- हेरी मातरी घर गोरेटोले स्वागत बन्धुलाई धेर गर्न पाउ।
- यहलिला गरिविमाथि बन्धु संशय हटाउदै बरु सेवामा जाउ ।।
- पुस्ता:
- वि।स। १७२१ शाके १५८६ कुमाउ झिझैड वाट डोया राज्य हुदै नेपाल पसेका ।
- पश्चिम नेपालको गढवाल,नैनिताल,बद्रीनाथ पहाडका स्थायी वासिन्दा थिए वचेका।।
- मुसलमानको भारत आक्रमण र व्रम्हाण कान्यकब्जीलाई जनै फयाक्न थालेका ।
- जोसी,जैसी,कुमाई भनी ति पण्डितहरुमा ३०० बर्ष पहिले औरङ्गजेव वादशाहले खेदेका ।।१
- पछि उदय नन्द,लक्ष्मी दत्तका पुस्ता नुवाकोट दाङ्गमै हुदै काठमाण्डौ नैकाप सरेका।
- पछि राधाकृष्ण र कृष्णनन्दका सन्तान कमलपोखरी रक्तकाली टुसाल डिल्लिवजार झरेका ।।
- कोहिभाई लिलानाथ र गगांदत्तका सन्तान अझै छने नुवाको,चतुराले वेलसपुर पाण्डेगाउ रहेका।
- मोहन प्रसाद सुनखरी नुवाकोटमा,कोहिछन् नैकाप बसुन्धरा मैतीदेवी ठाउठाउ वाट वास सरेका।। २
- उदयनन्द वाग्लुङ्ग चिती लम्जुङ्ग थिए तुलाराम,पद्दमनिधी रपहानन्दन दाङ्गमै नुवाकोट छोडेका ।
- काठमाण्डौ नैकाप हुदै पछि सन्तान काभ्रे खरेलथोक गा।वि।स कोलातीमा वसाई सरेका ।
- पश्चिम नेपालको गढवाल,नैनिताल,बद्रीनाथ पहाडका स्थायी वासिन्दा थिए वचेका।।
- मुसलमानको भारत आक्रमण र व्रम्हाण कान्यकब्जीलाई जनै फयाक्न थालेका ।
- जोसी,जैसी,कुमाई भनी ति पण्डितहरुमा ३०० बर्ष पहिले औरङ्गजेव वादशाहले खेदेका ।।३
- ज्यान र जनै बचाउन झुलाघाट तरी वैतडीको सोराङ्गमा थिए सिलाई मल्ल राज देखेका ।
- डोटीमा नागी मल्लको पालामा रोजगारी र ज्योतिष गरी पेट पाल्न थिए लम्जुङ्ग पुगेका।।
- झुलाघाट तरी वाग्लुङ्ग पर्वत पाङ्गमा ज्योतिष देखाई लम्जुङ्ग रागिनास विर्ता पाई बसेका।
- सिलाई थिए पछि सेढाई लेखे औलोको डरमा लम्जुङ्ग चिती कर्मदाछेउमा पूर्खा वितेका ।।४
- गोरखा धुवाकोट,रीपथोक,सिस्नेरी वि।स। १८००तिर सर्वनन्द र पुरानन्द चितीवाट वसाइृ सरेका ।
- श्रीविलास पाध्य दाङ्गमै नुवकोटमा विर्ता वडहरे,पाचमुरे,रामचे मौजा र तालुकी जिम्वाल बनेका ।
- पाएका १ छोरा काभ्रे वसि पुन लम्जुङ्ग चिती पुन फर्केका थिए अरु काभ्रे बसेका ।।५
- छोरा छोरी नाती नातीना सोमतिला शिक्षित कुलिन हुन्छरु
- सोध खोज वंश कुल परम्परा धानिन्छ सुसंकृत जन्म वित्छ रे ।।
- यो त सानो प्रयास हो छुटपुट सेढाई बन्धुलाई समेली पुस्ता ।
- नरिसाई सुधारी ज्ञान आभासले बं परम्परा वनो सदा चुस्त ।।६
- कन्चनपुर कैलाली
- कन्चनपुर त्रिभूवन बस्तिी २०१४ सालमा तिलवहादुरका छोरा कृष्ण वहादुर,डिल्लि थिए ।
- झक्क वहादुर हमाल पुर्काङ्ग छोडी चितवन मंगलपुर छोडे त्यस्तै भगनाथ गोरखा छोडी दिए ।
- थलप्रसाद आए आठराईको तेह्रथुमवाट कैलाली हसुलइया कन्चनपुर वसाई सरेका थिए ।
- पाल्पामा पनि चार घर भैरहवामा कुन्छा सिरवानी,दुराडाडाका,पूर्काङ्गमा उमानिधि,हरिलाल,।
- प्राणनाथका सन्तान नन्दप्रसाद,नन्दप्रसाद,श्रीदत्त,काशीदत्त,देवीभक्त का सन्तान ।
- डा,वैद्य च्बm उच सेढाई छोरा गएका कोहि त्यहि वसि महेन्द्र शर्मा छन् चितवन रहेका।।
- पछि पुर्काङ्गका माईला दाई भैरहवाछन् गएका ।
- त्यस्तै तनहुका वाईस जघार,रागिनासमा छन् पछि पूर्काङ्गवाट मनिकृष्ण गएका।
- सेढाई ।सिलाई । सेढाञ्ी ।सेडाई।सिलाई जात-
- बिषय सूचि
- सिलाई:
- सेढाई र जीवन 1:
- सेढाई र जीवन 2:
- सारसंक्षेप :-
- सृष्टि विज्ञान :-
- सबैथोक:
- सक्रान्ती :-
- सुतक वार्ने तरिका :-
- संस्कृती
- स्वास्थ्यः
- Sedhai
- हेटौडा :- सेढाईको सम्बन्धि खोज:
- Mero
- सपना देख्दा कस्तो फल मिल्छ ?
- सेढाई, जोशी, शौनक
- सदाचार:
- 43. सबैथोक
- 44. सृष्टि
- 45. सुख्खा भए महादेव पुजा
- सिलाई:
- 46. सेढाई।सिलाई।सेडायी(कान्य कुव्जि ब्रम्हाण्,तागधारी,कुमाई)Hari prasad sedhayn:-
- 47. सेढाईसुतक मृत्यु
- सेढाईसुतक :-मृत्यु :-
- 48. सेढाई जात संस्कार:सूतक :-
- सूतक र जूठो :
- सेढाई जात संस्कार बिहे र श्लोक:
- सेढाई जात संस्कार:
- 49. स्वभाव
- 50. स्वयंवर
- Ne.wikipedia.org/wiki/सेढाई,https://www.facebook.com/sedhayn/notifications/
- वेदः
- पवित्र हिन्दु,ओउमकार र आर्य श्रृतिग्रन्थ वेद स्मृति भनियो ।
- ब्रम्हाजीका मुखवाट सुनि शिशु बिष्णुलाई प्रार्थना गरियो ।।
- द्रष्टा याज्ञवल्वय जुन शुक्लयर्जुवेद साखाध्यायी पवित्र भयो ।
- उस्तै शतपथ ब्रम्हाण,बृहद उपनिषद,वैदिक साहित्य बनिगो ।। १
- सुनि,सम्झाई,सूर्यदेवले टिपी व्यासद्धार लिपिबद्ध पछि गरियो ।।
- चार वेद विभाजीत व्यासले,सम्झिएका लेखि व्ोदव्यास जो ।।
- मुख उनै ब्रम्हाण,सत्य बोल्ने,हात पराक्रमी बाहुबलमा लेखियो ।
- बैश्य उसका तिघ्रा पालन पोषण शक्ति,शुद्रा बने वेदका खुट्टा ।। २
- वेद छैन,विभेदकारी,जाती, जनजाती नसिकाउ सर्वव्यापक ईश ।
- ब्रम्हा त सर्बव्यापी,तेज,देह,स्नेह रहित शुद्ध र निश्पापका परमेश्वर ।।
- बेदाङ्गमा १. शिक्षाः जस्मा ज्ञान शिप सिक्ने सिकाउने तरिका ।
- बिद्यार्थी,गुरु,शिक्षक,अध्धेयाता र सर्जक अध्यापक छन आबद्धता ।। ३
- वेदनै धर्म ग्रन्थको पिता,द्धिातु दिने जान्नु वा ज्ञान अर्थमा ।
- वाचिक ५ हजार,र पीढी चार श्रवणको श्रृति रहे सामाथर््मा ।।
- सर्वोपरी वैदिक,सनातन र शैशव, साक्षत धर्मग्रन्थ हिन्दुमा ।
- आर्यभाषाको,सृष्टि,मन्त्र,संस्कार ऋग्वेदमा स्थिती धर्म भनिदामा ।। ४
- सामवेदको गतिशीलता ,काम वैशम्पनलाई यर्जुर्वेद सुम्पि यहाँ ।।
- यर्जुरवेद, मोक्ष संम्झि जैमिनी र अथर्ववेद अर्थ,शास्त्र सुमन्तुमा ।।
- देव आहन गरी ऋषिमुनिहरुका लागि ऋचा मन्त्रले गाँउछ ।
- यज्ञका संगितमय गान गन्धर्व सरह सामवेद भट्टाउछ ।। ५
- असल प्रक्रिया र क्षत्रिय समानका यर्जुवेद विद्यामा मन्त्रले ।
- जादु,चमत्कार आरोग्य,यज्ञ नै व्यापारी समानका अर्थर्ववेदले ।।
- वेदका स्वारमा उच्च,मध्यम,मन्द गतीका संगित स्वर छन् ।
- उदात्त,अनुदात्त,स्वारित स्वर उच्चाहरण भाष्यकार बत्ताउछन् ।। ६
- हवन,यज्ञ,अनुष्ठान २. कल्पमा सम्बन्ध र चर्चा छ मनवन्तर ।
- काल,चक्र,समय पनी गणना,विवेचना ब्रम्हाजीको उल्लेख गर ।।
- ३.व्यकरणले भाषाको अंग प्रतयाङ्गबनि बिद्या शुद्ध,सफा,सुन्दर ।।
- नियम सरलता,आवस्यक बोल्ने र संसार अजमाउने सभ्य साराथी ।। ७
- ४.ज्योतीष ज्ञान,बिज्ञान,ब्रम्हाण्ड र खगोलिया पुञ्ज पिण्डको अध्यार्थी ।।
- राशीचक्र ग्रह,तिथी र नक्षत्र आधारित खगोलीय,पिण्ड विद्याशास्त्र ।
- भृगुसंहित,ज्योषिसार,मूहूर्त चिन्तामणि पृथ्विले सूर्यको परिक्रमा ।।
- सूर्यराशिको परिक्रमा को १२ महिना चन्द्रमाको २.५ दिन तकमा ।। ८
- बनाई मेष,बृष,मिथुन,कर्कट,सिह,कन्य,तुला,बृश्चिक,धनु,मकर हरेक ।।
- घुमि कुम्भ,मिन रशि ज्योतिष प्रमाण साना ठूला तारा नक्षत्र हक ।।
- अश्विनी,भरणी,कृतिका,रोहणी,मृगशिरा,आद्रा,पुनर्वसु,पष्य,अश्लेशा ।
- मघा,पूर्व फाल्गुनी,उत्तर फाल्गुनी,हस्ता,चित्रा,स्वाती,विसाखा,अनुराधा ।। ९
- उत्तरषडा,जेष्ठा,मुलपूर्वषडा,श्रवण,धनिष्ठ,सतभिषा,पूर्वभाद्र,रेवती
- २७ नक्षत्र,एक नक्षत्र ६० घडी वा २४ घण्टाको हुन्छ,गर आरती ।।
- सौर्यमण्डलका अनगिन्ती तारा जुन सूर्य वरिपरि घुम्ने ग्रह हुन ।
- चन्द्रमाले पृथ्विको परिक्रमा गर्दा शुक्लपक्ष र कृष्णपक्ष तिथीमा कुन ।। १०
- तिथी परेवा,द्धितिय,....औशि ,पूर्णे, एकादशी हुदै १६ दिन करिबको बन्छ ।
- शास्त्रमा लय निर्धारणमा प्रयाःहुने अक्षर,स्वर,बाणी छन्द वर्गमा पर्दछ ।।
- ज्योतिष बिज्ञान वास्तुशास्त्र ले भवन निर्माण,ठाउ,दिशा,गल्लिको गुण ।
- दोष बिचारी,सामुन्द्रिक शास्त्रले हात,खुट्टा,निधारका रेखाले फलकारी तृण ।। क
- भूत,वर्तमान,भविष्यत तिनकाल फल बिचारी,जन आजतक विश्वस्त छ ।।
- अरुलाई मित्थ्य भनी,उ स्वयम् सनातनी,बिधी,नित,िपूजामा निष्टावान हुन्छ ।। ११
- जन्मकुण्डली फलले त्रिकालको समय,रुपरेखा बोली भाग्य सपारी ।
- अंक ज्योतिष नाम,जन्म मिति,परिवार आदि संख्या जोडी, घटाई ।।
- गुण,भाग,शेष समयको फलादेश सोधी प्रश्न ज्योतिष नित्य सकारी ।
- अब सपनामा देखेको निद्राको ,स्वप्न,सुषुप्ति,जाग्रत काल उ बिचारी ।। १२
- यी सब बिज्ञान त मान्दैन,तर स्किारी भन्न पनि जान्दैन, अन्धो भकारी ।।
- अर्थशास्त्रका सबै साहित्य,राजनिती,कुटनिती अर्थवेद जुन अर्थववेद भयो ।
- स्थापत्य वेदनै वास्तुशास्त्र कला बिज्ञानले भवन निर्माण नियमक बनि गो ।
- विधि र प्रक्रिया सबै ईन्जिनियरिङ्ग,आर्किटेक्ट साथसाथ गृहस्थ बनी रंग भरो । १३
- आयूर्वेद पनि ऋगर्वेद।अश्विीनी कुमारले ईन्द्र हुदै धनवन्तरी र सुश्रुतलाई दिए ।
- वेदको सार उपनिषद,उपनिषदको सार त गीता पो मानिन्छ,नयाँ कस्ले के लिए ? ।।
- पाई सार ऋचा र मन्त्र जडित शास्त्र सम्झाई जुन सत्य,अजय,अमर सृष्टि बनि ।
- सबै धर्म,धारकका समभाव र स्नेह मोहको आधर वेद,पढ्नु सत्मार्ग रीतमा बाच्नु नी ।। १४
- ॐ इति ॐ
- सामवेद ः
- संगीत,सौम्यता,उपासनाका ऋचा र मन्त्रले संगीमय,सामवेद शास्त्रगेय छ ।
- आर्चिक र गानमा विभक्त सामवेदले वर्तमान प्रपञ्च,हृदय,मन ताजगी छ ।।
- दिव्यदानको चक्रव्यूह हुन्छ,वैदिक ऋषि,बैज्ञानीकका सत्य ज्ञान बुझिन्छ ।
- ईन्द्रले पृथ्वि घुमाएको वर्णन छ,भूगर्भ,तारा,नक्षत्र गणका अक्ष,कक्ष के दिन्छ ।। १
- सामवेद नै संगितमय धुन,लय रागमा योगा चिकित्सा स्वर गायनले गरिन्छ ।
- ऐन्द्रकाण्ड,अग्निपुराणमा रोग व्याधी मुक्त,कामना सिद्धि,जीवकोष बनाईन्छ ।। २
- ज्ञान,गर्म र भक्तियोगको त्रिवेणी गायन,साम पद्धतीमा स्वर,लय,छन्दमानै हुन्छ ।
- उस्का गति,मन्त्र,स्वर चिकित्सा,राग,नृत्य,मुद्रा,भावले सामवेद उपयोगी बन्छ ।।
- मन्त्रण गरी यज्ञ,अनुष्ठान,हवनले समय,जीव शुद्धि, तन्तुले हरपल उर्जा भर्छ ।
- राग,अनुराग,अनुप्राशका छन्दले उदात्त,अनुदात्त र स्वरित हुदा जीवकोष शुद्धी छ ।। ३
- विबिध बाजाले घन,बनस्पती,बंकुरा धुन,राग,वीणा आदी बजाईन्छ ।
- व्यवहारिक मन्त्र र शास्त्र बिधीमा मान प्रतिष्ठाले स्वतन्त्र फैलन्छ ।।
- फैलाई धुन जगाई स्वर,ब्रम्हाग्नीमा आनन्दमय राग पुस्तामा दिन्छ ।
- ज्ञानमयकोषले पथ्य अन्नमयकोष जगाई पोषण पथ्यले आरोग्य हुन्छ ।। ४
- ॐ इति ॐ
- यजुर्वेद ः
- यत् मा जु सन्धि भै यजु भयो जस्ले गतिशील आकस सन्धी,यजुर्वेद बन्यो ।
- यजुस र वेदश्रृति धर्मग्रन्थ,यज्ञको गद्य,पद्यात्मक कर्मकाण्ड स्वतन्त्र रह्यो ।।
- बोली यज्ञ,हवनका ऋचा,सुक्त र छन्दमा,कुरुक्षेत्रको धार्मिक,सामाजिक संहिता ।
- आर्यको वर्णश्रम,वर्ण ब्यवस्था,जीवन जगतका आचार,तत्वज्ञान,यज्ञअनुष्ठान रित ।। १
- फलत यज्ञ,कर्म र कर्मको प्रेरणका मन्त्रले कृष्ण र शुक्लवेद सम्प्रादयमा रह्यो ।।
- शुक्ल यजुर्वेदमा मध्यदिन संहितामा अनुष्ठान,यज्ञ,कर्म र काण्व संहिता भयो ।
- गायत्री,महामृत्युन्जय,अश्वमेध यज्ञमध्य दिन संहिता हिन्दुमा विख्यात रह्यो ।
- उही कर्म काण्डको अग्निहोत्र,अश्वमेध,वाजपेय,सोमयज्ञ,राजसुत्र,अग्निचयन भो ।। २
- कृष्णयजुर्वेदमा संहिता १.तैतेरिय २. कठ ३.कपिष्ठल कठ ४.मैत्रायणी रहि आयो ।
- कर्म काण्डमा काठक,कपिष्ठक,मैत्रयाणी । तैतेरीय,वाजसनेयी शाखा विभक्त भयो ।।
- यर्जुवेद कर्मकाण्ड र यज्ञहरु दर्श,पौर्णमास,अग्निहोत्र,आग्रायणेष्टि,दाक्षायण,चर्तुमासले ।
- साकमेध,सोमयाग,अग्निष्टोम,वाजपेय,राजसूय,निरुढपशुबन्ध,सौत्रामणी,अश्वमेध हुनाले ।। क
- बाकी सर्वमेध,गर्भाधान,उपनयन,औध्र्वदेहिक कर्म,शाखालो अनुबन्धित यज्ञ रहन्छन ।।
- कृष्णपक्ष बुझि सबै धर्म दर्शनले गतिशिल यो ब्रम्हाण्ड र व्योम बुझि जन बाँच्छन ।। ३
- यिनै यज्ञ संस्कार प्रतिपादा,शुद्ध आचरको ज्ञान,प्रयोगबिधी,यर्जुवेदको पाठ बन्छन् ।
- पूण्य,स्वस्ति शान्ति र शास्त्र यज्ञ अर्घायूमा जनले पूर्खाको निरन्तरता गरि रहन्छन् ।
- वाजसनेयी शाखाको माध्यन्दिनीय,काण्व दुई भागमा,मन्त्र र ब्राम्ह्ाँण भागको बर्णन ।
- संहिता पूर्ण ग्रन्थ बनिन्छ,संस्कार,कला,धर्मनै शास्त्र संम्वत यर्जुवेदले सकारी हर मन ।। क
- माध्यन्दिनीय शाखामा वेदाङ्ग,कल्पसुत्र,कात्यायन सुत्र,श्रौत सुत्र,पास्कर गृहसुत्र पनि ।
- श्रौतगृयले यज्ञ सम्पन्न छ,जन जीविका र चल्छ वंशको वाँकी जीवन र जवानी ।। ४
- ॐ इति ॐ
- ऋग्वेद ः
- संस्कार र यज्ञियकर्मको जनजीवनका उपयोगी ऋग्वेदका मन्त्र ।
- ऋक ले स्थिती र ज्ञान बुझाउछ,जस्मा ऋचाहरुले बन्छ मन्त्र ।।
- तिनै ऋचाको लय भाका छन्द देव,ईशको स्थिती वर्णन सर्बत्र ।
- सुक्त्तनै बन्छ ज्यादै स्पष्ट सु उपयुक्त,अनुसन्धान,ज्ञानले यत्रतत्र ।। १
- यो पद्द्यसंहिता हो,ब्रम्ह्ाँण संस्कारले ज्ञान,प्रशंसाले छ सनातनी ।
- हिमद्युः,हिन्दुको जननी ऋग्वेद ओउमकार परिवार,जनले मानिने ।।
- ऋक्संहिता १० मण्डला,बालखिल्य सहित,वेद मन्त्र । सुक्क्त रहने ।
- कृपा भाव एकदैवत्व,अंगिरा बर्ग,एकार्थले यज्ञ,वेदी होमले जागिने ।। २
- यस्मा १.शाकल्प २.वास्कल ३.अश्वलायन ४.शाखायन ५.मण्डूकायन शाखा ।
- चक्रव्यूह ग्रन्थ र ज्ञानले,मृत्यु,मृतत्युन्जय,ऋग्बिधान,मन्त्र,जप,व्रत,हवन, भाका ।।
- आयूमा जीव रहन्छ,यही गायत्री,लोकोपयोगी,तत्वज्ञान,संस्कार सुक्तमा बाधिँदा ।
- रोग निवारण,लक्ष्मी सुक्त । खिलासुक्तले मग्नमुग्ध शास्त्रको पान रस पिईदा ।। ३
- हिरण्यगर्भ,विवाह,ज्ञान विज्ञान यावत चरमोत्कर्षले अंगिराका जागी युक्त ।।
- ऋषि प्रर्वतक सम्प्रादयको ज्ञान बाँड्ने भाका,राग र लयले छन्दमाउपयुक्त ।।
- उनै ऋषिआचर,बिधान र कर्म प्राथमिक बिज्ञान छ अद्यमवधी आधुनिकतामा ।
- वेदका ऋचा र मन्त्रमा ऋषि सुधाउछन्,ज्ञान धर्म,धारक,संस्कार याजकहरुमा ।। ४
- लयात्मक वैदिक मन्त्र,देवता र अन्य देवता पुकारी सद्र्धामले ध्यानले पुज्दामा ।।
- श्रुति परम्पराको संरक्षणमा वेद लिपि अविष्कार अधि मन्त्र रचिए गुरु शिष्यमा ।
- बाणी,मन्त्रले प्रचिन संस्कार कला,धर्म ऋषिको आचर र पञ्चमहाभूतको दिने संहिता ।।
- लगानी र हाम्रा गुरु शिष्य परम्परामा घोक्ने सम्झने,अलग रही मन्त्र छुटई समुहकृत ।
- ऋक्वेदमा लयात्मक,यजुरमा क्रियात्मक,साममा संगितात्मकर अथर्वमा मिश्रित लय बनाईयो ।
- मानव सभ्यताको प्राचिन अभिलेखनगरी ऋषिका आचरले,पूर्खाको रित,बिधि वंश जान्न पायो ।। क
- दिए श्रृति वेद व्यासले,देव स्तुती,स्तोत्रमा ज्ञान बिज्ञान आधुनिक भरी कला संस्कारले ।।
- अर्थशास्त्र,समाजशास्त्रका आधरभरी दान कर्म,पुरुष सुक्त्तका मण्डला आब्ह्ाँन ऋचाले ।।
- पढि ,गल्ति त्रुट िऔलाई दिनु हेय नगर्नु,अध्यायानको आधारमा ज्ञान वाड्यो हरीप्रसेले ।
- म पनि जान्दछु,भनी अभिमान रहे सुधाउनु सार आधर खोजीविनी वेदसार सज्र्रक जनले ।। ५
- ॐ इति ॐ
- अर्थववेद ः
- बुझि शास्त्रले अर्थ वेद,अर्थशास्त्रमा जो अथर्ववेद स्मृती ग्रन्थ भयो ।
- शुक्रनीति,कामन्दकीय आदी अर्थशास्त्र नैहुन,बार्हस्पत्य कता गयो ।।
- अर्थशुत्रमा समाजशास्त्र,दण्डनिती र सम्पति शास्त्रको रोजगारी दिने ।
- राजनीति ,शासन,दण्डनीति वर्णाश्रमको कामकत्र्तव्य स्मृती सम्झाउने ।। १
- नीतिप्रभा सत्ययुगको ग्रन्थ बर्णित छ,१.सृष्टि उत्पतिमा वर्णव्यवस्था कहिन्छ ।
- २.धर्म धारक वृति आश्रमको,जातीदुई स्त्री पुरुष र क्रियाविभागले बताईन्छ ।।
- तव ३. वर्ण व्यवस्थामा वर्ण धर्म,समाज परम्परा जीवका व्यवहार तौर तरिका ।
- खाने नखाने खाद्द,राजधर्म,पतिग्र,यज्ञ,उपाशना,दिक्षा,नित्यकर्म,मानवअधिकारका ।। २
- वताई त्रलय वित्रलय,विबाह विधि,निर्णय प्रकार,कलह शमन,तप र चर्चापनी ।
- विचारी अथर्ववेदको नीतिप्रभा समाजले जान्नु जन्म,जीवन र मृत्य बन्छनी ।। ३
- कश्यपीय दण्डनीतिमा ऋषिका मन्वन्तर त्रेता युगीन पुरा बताईन्छ ।
- १.शुभ अशुभ हजुरको,प्रतिफलमा मोक्ष विधी,ईश्वरीय दण्डमा पनी छ ।।
- २.राजकीय मन्त्र,राज्यदण्ड, किन,भूगोल,संसारको इतिवृत,निवारण बन्छ ।
- ३. प्रजा पालक,अनुवर्त,प्रेम,परिचय,भूमिसंचय किन,कुन गुण भूस्वामी छ ।। ४
- पशुपालन,व्यपार,कृर्षिकर्म,काल,प्रजामा ,शासन किन कसरी अधिकार बन्छ ।
- सबै छरिएको अर्थववेद नियाली जीव,जीवन सृष्टि र नमन शास्त्र बताइदिन्छ ।। क
- अर्थववेदमा मन्त्र भाग,देवताको स्तुति,जादू,चमत्कार अतिविद्या छ ।
- चिकित्सा,बिज्ञान,दर्शन आदिले विद्धवान,शान्तिकामी योद्धा बन्छ ।।
- राष्ट्का उपद्रव हटाई माटोको उन्नती जन धारक प्रजा पालक यो ।
- भूगोल,खगोल,बनस्पती विद्या,जडीबूटीमा आयूर्वेदिक रोग निधान त्यो ।। ५
- गंभिर रोग शल्य चिकित्सा,कृमि रोग हटाई आरोग्य उपया सार भो ।
- उस्मा चिकित्सा,प्रजनन् बिज्ञान,उपाय तौरतरिका जीव,वंश रक्षाको ।।
- अर्थशास्त्रका मौलिक सिद्धान्त,आयआर्जन,व्यय, शान्ति,जनता विचारी ।
- देवदर्शन,चरण विद्या ९ शाखाले मृत्यु ,जीवन आरोग्य शान्ति दिने भो ।
- खनि खोस्रि अन्न र जलमा देश,जन र आश्रित गृहस्थ पालित हुने हो ।। क
- राजनीति,राष्ट्भूमी,भाषा महिमा,जादूका मन्त्र तन्त्र,राक्षस पिचासमा ।
- भयानक शक्ति,आर्यहरुको प्रकृती पूजन,प्रेतात्म भर विश्वास चल्नेमा ।।
- ज्ञान,परमात्मा उपाशना,बुद्धि,मोक्ष धारणले अर्थव को अर्थ कम्पन हो ।
- परमात्मा,प्रकृती,आत्माको बिषाद,स्तुतिगान,महापुरुषका संगत बनिने भो ।। ७
- चली शासनमा तन्त्र,राजनिती,सामाजीक,भौगोलिक अबस्था रहन्छन् ।
- अर्थ वेद अर्थले माटो,जनशक्ति जोगाई बिकास प्रबिधी शिपमा जाग्दछ ।।
- यस्तै भाव बुझि बिनित सर्जक पाठक ज्ञानी जनले पढौ त खुसि मनले ।
- खोजी हरीप्रसे लेखिदिए,भाका राग वर्णविन्यास लय छन्द मिलाउ जनले ।। ८
- 1. ↑ https://ne.wikibooks.org/w/index.php?title=वार्तालाप:Subject:History&action=edit,ne.wikibooks.org/w/index.php?title=वार्तालाप:Subject:History&action=edit and https://ne.wikibooks.org/wiki/सेढाई
- Personnel collection and interview of sedhay people and visit different sedai vellage.2045 Bs to till now.
- /सेढाई hari1.https://www.facebook.com/sedhaynsedhayn
- 2.https://www.facebook.comharisedhayn
- 4.ne.m.wikipedia.org.wiki/सेढाई sedhai(nepali)
- 5.ne.m.wikipediaa.org/wiki/(angirars nep)
- 6.ne.wikipedia.org/s/tds/wiki/sedhai babu ama(nep)
- 7.harisedhayn@gmail.com
- ॐ इति ॐ'''
- Above article will be correction,in writing phase only'''
- ==सन्दर्भ सामग्रीहरू==
- 1. ↑ https://ne.wikibooks.org/w/index.php?title=वार्तालाप:Subject:History&action=edit,ne.wikibooks.org/w/index.php?title=वार्तालाप:Subject:History&action=edit and https://ne.wikibooks.org/wiki/सेढाई
- Personnel collection and interview of sedhay people and visit different sedai vellage.2045 Bs to till now.
- /सेढाई hari1.https://www.facebook.com/sedhaynsedhayn
- 2.https://www.facebook.comharisedhayn
- 4.ne.m.wikipedia.org.wiki/सेढाई sedhai(nepali)
- 5.ne.m.wikipediaa.org/wiki/(angirars nep)
- 6.ne.wikipedia.org/s/tds/wiki/sedhai babu ama(nep)
- 7.harisedhayn@gmail.com
- Any body contribute for advice only.
- Do not copy without permission if and unless other form,book soft and hard copy or format.
- Hari Prasad Sedhayn
- उदाहरण.jpg
चित्रशीर्षक१
- उदाहरण.jpg
चित्रशीर्षक२
</gallery>
